In deze inventaris zijn enkele ge-
drukte, maar vooral veel hand-
schriftkaarten beschreven van de
domeinadministraties, het Amorti-
satiesyndicaat, de afdeling domei
nen van het ministerie van financien
en de collectie Ir. van Gendt.
In totaal zijn ongeveer 3. 350 kaart-
bladen beschreven, die samen 869
inventarisnummers vormen. 621
hiervan zijn opgenomen in het geo-
grafisch ingedeelde hoofdstuk, de
overige 248 in het hoofdstuk 'admi-
nistratief ingedeelde kaarten': het
betreft hierbij voornamelijk spoor-
wegkaarten, tiendkaarten en kaar
ten van vestingwerken (deze laatste
groep zit vooral in de collectie Ir.
van Gendt). Verder zijn er enkele
eiders geborgen kaarten, o.a.
veilingkaarten, en registers opge
nomen. De inventaris wordt beslo-
ten met verwijzingslijsten en con-
cordansen, een lijst met afbeel-
dingen en een index op persoons-
en zaaknamen. Bij de beschrijvingen
is gebruik gemaakt van de CCK-
methodes, maar de gegevens zijn
nog niet in de CCK-computergeheu-
gens opgeslagen.
W. van den Dries
P. TIELEMAN. Some Information
of on-line databases for geographers.
Nummer 8 van Interne Rapporten
van het fysisch-geografisch en bo-
demkundig laboratorium. Univer-
siteit van Amsterdam, 1979. 46 p.
ill.
De schrijver is bibliothecaris van
bovengenoemd instituut en een groot
voorstander van het geautomatiseer-
de literatuuronderzoek: het opspo-
ren van relevante publicaties in
geheugensystemen met gegevens
(en soms ook uittreksels
abstracts) van publicaties op be-
paalde gebieden. Men krijgt toe-
gang tot deze Systemen d. m. v.
terminals. Tieleman beschrijft
kort enkele aspecten van het ge-
automatiseerde literatuuronder
zoek in het algemeen en gaat daar-
na in op een aantal voor geografen
belangrijke gegevensbestanden:
Georef en Geoarchive: twee
Amerikaanse bestanden op het
gebied van de geologie en aanver-
wante vakken. In Georef kan men
ook zoeken naar publicaties waar-
in of waarbij kaarten zijn opge
nomen. In Georef en Geoarchive
kan men ook zoeken naar zelf-
standig in het bestand opgenomen
(meestal geologische) kaarten.
Tevens behandelt Tieleman het
bestand aardwetenschappen van
het Franse systeem Pascal, het
bestand Leda (met daarin infor-
matie die op Landsat-foto's is
verzameld), een aantal bestanden
op het gebied van de landbouw en
bodemkunde, en enkele bestanden
op het terrein van de sociale
wetenschappen.
Het blijkt verder dat de voornaam-
ste geografische literatuurbronnen,
de Bibliographie Geographique
Internationale en Geo Abstracts,
nog niet beschikbaar zijn voor ge-
automatiseerd literatuuronder
zoek. Wel zijn er plannen Geo
Abstracts binnenkort in computer-
geheugens op te slaan en dan toe-
gankelijk te maken voor on-line
literatuuronderzoek.
Tot dan is de geograaf wat dit be
treft aangewezen op een aantal
bestanden die bestaan voor rand-
en aanverwante gebieden: in een
samenvattend overzicht noemt
Tieleman er 22.
W. van den Dries
K. LEHTONEN. Geschiedenisatlas
MAVO-HAVO-VWO.
Nederlandse redactie: dr. K. A.
Kalkwiek.
165 Kaarten in kleur op 48 pp.
8 pp. register.
Formaat A4.
Uitgave Meulenhoff Educatief,
Amsterdam 1979. ISBN 90 280
0921 3. Prijs f 26,00.
Met eenvoudige, kleurrijke grafiek
en sterk gegeneraliseerde basis-
kaarten wordt in deze van oorsprong
Finse geschiedenisatlas een duide-
lijk beeld gegeven van de voor-
naamste Processen in de mondiale
geschiedenis. Ontdekkingsreizen,
kolonisatie en dekolonisatie, we-
reldoorlogen, opkomst van natio
nale staten in Europa en het Mid-
den-Oosten; Amerikaans en Rus
sisch imperialisme, men vindt
het allemaal overzichtelijk uitge-
beeld. De Finse oorsprong vindt
men hoogstens terug in de Sterke
presentatie van de Vikingen en het
ontbreken van de Hongaarse en Is
lamitische aanvallen op het Middel-
eeuwse Europa in dezelfde periode.
Verder i s het een goed afgewogen
overzicht van de belangrijkste ont-
wikkelingen in de wereldgeschiede-
nis vanaf het opkomen van de be-
schavingen in het Nabije Oosten.
Kartografisch is het een interes
sante atlas omdat men door sterke
generalisatie, opvallende kleuren
voor het thema en neutrale kleuren
voor de rest van het op een kaart
afgebeelde gebied, een zeer doel-
treffende weergave verkreeg. Een
over het algemeen consistent kleur-
gebruik versterkt deze trend. Voor
de basiskaarten is men uitgegaan
van dön wereldkaart, in Winkel's
Triple projectie, welke men in
stukken knipt wanneer maar dbn
van de werelddelen ter sprake
komt. Dat leidt voor de beide Ame
rika's tot een vrij sterke verteke-
ning, evenals voor de aparte kaart
van het Midden-Oosten die van een
Europa-kaart in kegelprojectie af-
geknipt lijkt. Weergave van een
paar meridianen en parallellen, uit-
gespaard in het blauw van de zee
had de kaartgebruikers hier voor
evt. foute interpretatie kunnen be-
hoeden. Kartografisehe hoogstand-
jes zijn de kaart van de Godsdien-
sten in Europa omstreeks 1550,
waar in elkaar overgaande stippa-
tronen een goed beeld van de rijke
schakering van denominaties aan-
geven, en de wereldkaart van de
crises sedert 1945, waar de met
lijnelementen aangegeven vlieg-
tuigkapingen de brandhaarden
prachtig in beeld brengen.
In het voorwoord wordt geclaimd
dat er veel aandacht besteed is aan
sociale en economische veranderin-
gen; dat wordt m. i. niet waarge-
maakt, en hetzelfde geldt voor de
geclaimde integratie met demogra-
fie, biologie en klimatologie in
deze atlas. De twee klimaatkaar-
ten die geboden worden, hebben een
te kleine schaal om ze goed met de
andere kaarten te kunnen corre-
leren; de grondbedekking (vegeta-
tie of landschap) die hier een be
langrijke verklärende funetie zou
kunnen speien is slechts voor en
kele deelgebieden aangegeven. Een
gemis is ook het ontbreken van
kwäntitatieve kaartjes. Daar zijn
geschiedenis-atlassen over het al
gemeen niet zo sterk in, en de
hier besproken atlas brengt nog de
groei van de wereldbevolking met
diagrammen in beeld, maar voor
een beter begrip van de uitgebeelde
migratiestromen, wereldgods-
diensten, rijke en arme landen,
dekolonisatie, is het van belang
meteen ook te kunnen aflezen op
hoeveel mensen de uitgebeelde
32
KT 1980. VI. 2
