m Bt-ce
n ie
VueShi
T> ie
Vue\ h t
de Dorfpresse Gattikon, de fa. Josef Stocker, E.
Matthieu e.a. in Engeland o.a. David Charles en
Harry Margary. Ook de topografische diensten in
Nederland, Frankrijk, Engeland, de Bondsrepubliek
en Zwitserland geven facsimile's uit van hun oude
kaartwerken, in Belgie wordt een dergelijke uitgave
gesponsored door het Gemeente-Krediet. Ook belang-
rijke aardrijkskundige genootschappen als de Ameri
can Geographie Society en de Engelse Royal Geogra-
phical Society geven min of meer regelmatig faesi-
mile-kaarten uit.
Typen van facs im i1e-kaarten
Naast de door Koeman gegeven indeling van facsimile's
(12) is ook een rangschikking denkbaar die uitgaat van
de verschillende kaarttypen.
- Afzonderlijke kaarten: oude wereldkaarten, kaarten
van continenten, landen en landsdelen. Voorbeelden:
Wereld- en continentkaarten van Blaeu (Israel e.a.),
Colom's kaart van Holland, kaarten van hoogheem-
raadschappen (Canaletto).
- Verzamelwerken van facsimile's van oude kaarten
betrekking hebbend op bepaalde gebieden. Voorbeel
den: de beroemde Monumenta Cartographica Africae
et Aegypti van Youssouf Kamal/F. C. Wieder. Ofwel
op een bepaalde periode. Voorbeelden: De Santarem's
Atlas composd de mappemondes over de kartografie
der Middeleeuwenen vele andere, waaronder m.n.
Nordenskiöld's bekende Facsimile-Atlas.
- Facsimile's van complete oude topografische kaart
werken in vele bladen, zeer belangrijk voor de re-
constructie van de vroegere bewoningstoestand en
het historische landschap. Voorbeelden: facsimile-
edities van de Topographische en Militaire kaart van
Nederland 1 50 000 (1850-1864), van de Krayenhoff-
kaart, (1810-1823), van de zgn. Ferraris-kaart van
de Oostenrijkse Nederlanden (1771-1775), de Tranchot-
Müffling-kaart van een deel van het Rijngebied (1803-
1820) en de eerste editie van de One inch to the Mile
map van Groot-Brittannie.
- Facsimile's van afzonderlijke historische stads-
plattegronden of van reeksen van zulke plattegronden,
van verscheidene Steden in binnen- en buitenland
versehenen. Voorbeeld: de recentelijk aangevangen
reeks Historische plattegronden van Nederlandse
Steden (Canaletto) en de aangekondigde reeks Berlin
in alten Karten (Kiepert), voorts de facsimile-uitgave
van Braun Hogenberg's Civitates Orbis terrarum
(Israel) en Jacob van Deventer's plattegronden van
Nederlandse Steden (Nijhoff).
- Facsimile-edities van oude atlassen. Hiervan zijn
er reeds zeer vele versehenen. Bekend is o.a. de
door Israfe'l gepubliceerde Serie Theatrum Orbis
Terrarum, waarin reeds vele oude atlassen zijn ver
sehenen, voorts de grote Blaeu-atlas in 12 delen,
Franse editie, en de beroemde zee-atlas van Van
Keulen (beide bij Israel). Elsevier/Sequoia publiceer-
de enkele facsimile-atlassen in kleur (Waghenaer's
Spieghel der Zeevaert en Ortelius' Theatrum Orbis
Terrarum.
De jongste onderneming op dit gebied is een poging
door een Engelse uitgever om een zeer groot aantal
historische atlassen in verkleinde facsimile-vorm
te publiceren in jaarlijkse reeksen van ca. 50 stuks,
onder de verzameltitel Atlantum Bibliotheca Contrac-
Den Hanert
hftlS -*
T>enKetmrt.
Fig. 7.
Bovenfragment uit het origineel van de kaart 't
Graefschap Holland nieulyx uytghegheven door Iacob
A.Colom, Anno 1639 (Universiteitsbibliotheek Amster
dam); onder hetzelfde fragment uit de facsimile-uit
gave door Canaletto, 1979.
KT 1980. VI. 4
35
