torum. Of deze opzet succes zal hebben valt op dit
ogenblik nog niet te zeggen.
Dit körte overzicht, met van elk genre slechts enkele
voorbeelden (meer vindt men in de in het begin ge-
noemde literatuur) möge volstaan om duidelijk te
naaken van hoe grote betekenis het kaart-facsimile in
de kartografie reeds is geworden. Verbeterde reproduk-
tiemethoden hebben daartoe veel bijgedragen en hebben
mede bevorderd dat het kaartdocument een steeds be-
langrijker plaats gaat inneinen, niet slechts in de his
torische geografie in engere zin, doch ook op gebieden
als de historische stedebouwkunde, stads- en land-
inrichting, kunst- en cultuurgeschiedenis, oudheid-
kundig bodemonderzoek, waterbouwkunde, historische
vegetatiekunde en vele andere gebieden.
11. EMatthieuHelvetica, Spezialkatalog, S. 2Meist
dient eine Faksimile-Reproduktion einer biblio
phil limitierten Ausgabe, die durch Exklusivrech
te abgesichert ist Es ist deshalb von ausser
ordentlicher Wichtigkeit, dass auch der Besitzer
der Originale sich vertraglich verpflichtet in den
nächsten Jahrzehnten keine identische Fakszimi-
lierung herzustellen oder zuzulassen;
12. Koeman, t.a.p., p. 87.
Noten
1. C.Koeman; An increase in facsimile reprints, in:
Imago Mundi, Vol. XVIII, (1964) pp. 87-88.
2. E.L.Yonge: Facsimile-atlases and related material
a summary survey, in: The Geographical Review,
Vol. LIR, no.3, 1963, pp. 440-446.
3. W.W.Ristow: Facsimiles of rare historical maps
available for sale. Washington, Library of Con-
gress, 1960.
4. W. W. Ristow: Lithography and maps, 1769-1850,
in: Five centuries of map printing. Chicago,
University of Chicago Press, 1975, pp. 97-99.
5. Van Dale: Groot woordenboek der Nederlandse
taal, lOe druk. Den Haag, 1976. Nijhoff, dl. 1,
blz. 660.
6. Men vergelijke fig. 1, ontleend aan de door Mar-
tinus Nijhoff in 1916-1923 uitgegeven reprodukties
van de plattegronden van Nederlandse Steden door
Jacob van Deventer, met de kaartbijlage in dit
nummer, die van het origineel genomen is. De
door Nijhoff gepubliceerde plattegronden zijn ge-
maakt naar tekeningen, destijds grotendeels ver-
vaardigd door J. Wennink. Ondanks de grote nauw-
keurigheid waarmede dit geschiedde blijven kleine
verschillen te constateren.
7. Koeman, t.a.p. p.87: In the 19th Century the
possibilities of new printing techniques greatly
increased the production of map facsimiles, but
until the application of photography (c. 1880),
their reliability remained doubtful.
8. Als voorbeeld kan hier dienen de reproduktie van
de befaamde "Gough-map" van Engeland, waar
een dergelijke overlay wordt toegepast.
9. Koeman, t. a.p.p. 88: In future we have to set
Standards for the integral facsimile reproduction
of atlases. What we should expect is in the first
place a 100% reliable reproduction of the original
Secondlythat names and lines are legible,
not obscured by the screen. Thirdly: that the
original Contents of the atlas (the cartography)
are in harmony with the material and form of the
facsimile (colour and quality of paper etc.)
10. Koeman t. a.p. p. 88: We know of persons who
object that the reproductions of early printed
atlases are not true facsimiles, but it should
be realised that they are made for the Student of
cartography who would probably otherwise never
have an opportunity to study the atlases so easily.
Fig. 6.
Fragment uit een ddnkleurig facsimile van een platte-
grond van Amsterdam, het origineel gedrukt in kleuren-
lithografie door ABraakensiek te Amsterdam, 1883.
Aantasting van het schriftbeeld door het grijze raster
dat ontstaat bij een raster-opname van een rood vlak
(Uit: Historische plattegronden van Nederlandse Steden,
Dl.l., Amsterdam, Alphena.d. Rijn, Canaletto,
1978, blad 61).
36
KT 1980. VI. 4
