commissies, die bijvoorbeeld op
het gebied van onderwijs, termi-
nologie, automatisering, thema
tische kartografie, milieu-atlas-
sen, communicatie en technieken,
opereren, dat het vak echt verder
wordt gebracht.
Conferentiezittingen,
te verdelen in aan een thema ge-
wijde zittingen (waar alleen aan
dat thema gewijde papers worden
gebracht), 'open sessions' waar
alle mogelijke thema's aan de orde
komen, en poster sessions, een
soort jaarmarkt waar elke spreker
zijn eigen stand heeft en door mid-
del van een poster met onderzoek-
resultaten klanten trekt voor de
discussie. Iedereen kan voor elk
soort zittingen papers indienen;
sommige bijdragen worden spe-
ciaal gevraagd. De papers worden
eerst door de nationale vereniging
en vervolgens door de plaatselijke
conferentie-organisatie gescreend.
Tentoonstellingen
Er waren er 4 in Tokyo en wel
drie internationale; ddn waar
kaarten uit de deelnemende landen
getoond werden, zoveel mogelijk
op het gebied van de conferentie-
thema's (kaarten voor milieu-
waardering, voor weergave van
stedelijke gebieden, kaarten die
met nieuwe technieken, zoals
remote sensing, gemaakt zijn,
kaarten van mariene hulpbronnen
en automatisch vervaardigde kaar
ten); ddn waar geografische publi-
caties en atlassen uit de deelne
mende landen getoond werden;
ddn technische expositie met nieu
we apparatuur; en ddn nationale
Japanse expositie in de parlements-
bibliotheek, waar zowel oude als
moderne kaarten en atlassen ge
toond werden.
Excursies
naar de Japanse topografische
dienst, de Marine en naar commer-
ciöle uitgevers.
Landenverslagen
De ontwikkelingslanden lieten zeer
uiteenlopende resultaten zien, als
we bijvoorbeeld India, Indonesie'
en China vergelijken. Indonesie,
dat in 1940 qua bedekking en kwa-
liteit voorop liep, heeft na 1948
nauwelijks nieuwe topografische
kaarten gepubliceerd. Zowel China
als India verwachten in 1981 hun
kaartseries 1 50.000 te voltooien.
Wat de thematische karteringen be-
treft heeft IndonesiS een wöl
goed-functionerende geologische
en bodemkarteringsdienst. India
en China vervaardigen ook regio
nale klimaatkaarten en China
maakt "agricultural planning
maps" aan de hand waarvan -
omdat natuurlijke omstandigheden,
productieniveau en locale plan-
ningsomstandigheden gekarteerd
zijn - opbrengstschattingen kun-
nen worden gemaakt.
Het Hongaarse verslag was inte
ressant vanwege de aangekondigde
Tourist Road Atlas of the Socialist
Countries. Het Russische rapport
vermeldt naast kaarten voor de
prospectieve planning, voor het
afperken van territoriale produc-
tiecomplexen en voor de explora-
tie en het rationele gebruik van
nationale hulpbronnen en milieu-
bescherming ook een reactie op de
toenemende vraag naar kaarten
van het publiek. Er wordt ge-
antwoord met toeristenkaarten,
regionale schoolatlassen en regio
nale thematische kaartseries.
Het verslag van de B. R. D. maakt
bescheiden gewag van de 1100
officiele en 350 commerciele
karteringsdiensten en bedrijven
die er werken. Het IFAG (Institut
für Angewandte Geodäsie,
Frankflirt, een overkoepelende
topografische dienst) maakt ge
wag van de start van werkzaam-
heden aan een gazetteer, van
voortgang van het werk op het ge
bied van automatische generali-
satie, van het opzetten van een
database van geografische namen
en van automatiseringscursussen
die ze er geven. Op het Bundes
forschungsanstalt für Geowissen-
schaften und Rohstoffe in Hannover
is een testprogramma ontwikkeld
voor automatische kaartproductie
uit manuscript- en veldwerk-
gegevens
Uit het Zweedse verslag komt de
enorme activiteit van de Svenka
Orienteringsförbundet (de Zweed
se vereniging voor Orienteren)
naar voren. Ze vervaardigen 400
kaarten per jaar.
Zowel in het Zweedse als Deense
verslag wordt over een tekort
aan opleidingsmogelijkheden ge-
sproken. De Denen beschrijven
de productie van een Bodemge-
schiktheidskaart voor de akker-
bouw die in de periode 1975-1980
en op de schaal 1 50. 000 gepro-
duceerd is.
In Israel is men nu bezig met de
3e editie van de nationale atlas.
Deze wordt ook in een gereduceer-
de versie uitgebracht als "Atlas
of Israel for Schools".
Het fraaiste verslag kwam uit
Frankrijk, en bestond uit een over-
zicht van de ontwikkelingen, samen-
gebundeld met een map vol kaart-
voorbeelden. Die ontwikkelingen
waren vooral te melden op het ge
bied van Franse digitizers en
Scanners, kleurenbeeldschermen,
het opzetten van databanks en het
bewerken van satellietbeelden. Het
verslag bevatte met name een goed
overzicht van de bewerkingsmetho-
den van Landsatbeelden. Op Franse
universiteiten worden al gespeeiali-
seerde cursussen gegeven zoals
milieukartering, tele-interpretatie-
kartering, etc.
Zittingen van de conferen-
ti e
Theoretische bijdragenMaps as
a means of communication
Freitag bracht een paper dat de
communicatie theorie van Kolaöny
en Board trachtte te integreren met
de grafische theorieön van Bertin
en Imhof. (Ter plaatse werd deze
mogelijkheid door Bertin zelf fei
bestreden). Freitag gaat uit van
de tekentheorie van Morris, die
3 aspecten onderscheidt: syntaxis
(over combineren van tekens),
pragmatische aspecten (betreffen
gebruik en effect van tekens) en
semantische aspecten (betekenis
van tekens). De communicatie-
theorie van Ratajski vindt hij terug
in de pragmatische aspecten, Ber
tin in de syntaxis, en Freitag inte-
greert de benaderingen tot een
overkoepelende structuur van de
kartografie.
Morrison behandelde de feedback
tussen kaartgebruiker en kartograaf,
welke in communicatiemodellen
sterk verwaarloosd is. De evaluatie
van het kaartbeeld kan verbaal,
visueel of gedragsmatig onderzocht
worden. Hiervan zijn verbale
evaluaties (besprekingen) te weinig
gestructureerd om vergelijkbaar
te kunnen zijn (Morrison doet voor-
stellen voor een aantal punten
waarop in besprekingen gelet
moet worden). Visuele evalutatie
is tot nu toe de belangrijkste
bron van de feedback, met name
de psycho-fysische studies. Uit
onderzoek naar oogbewegingen
8
KT 1981. VII. 1
