is geen resultaat gekomen. Uit
een oogpunt van kartografische
communicatie is de gedragmatige
evaluatie van kaarten het belang-
rijkste. Er bestaat echter nog
geen structuur voor het analyseren
van de resultaten.
Olson wijst naar een nieuw gebied
van onderzoek: de cognitieve aspec-
ten van kaartgebruik. Hoe verwerkt
de kaartlezer de kaartinhoud, hoe
leert hij ermee om te gaan? Een
aantal bevindingen uit meer alge-
meen cognitief waarnemingsonder-
zoek werden op de kartografie toe-
gepast: bijvoorbeeld het feit dat
kennis niet naar volgorde of vorm
van presentatie wordt opgeslagen,
maar naar betekenis. We moeten
dus zorgen dat de kaarten een be-
paalde betekenis voor de beschou-
wers hebben, zonodig moet die
betekenis erbij vermeld worden.
Bij het overtekenen van voorstel-
lingen worden er in het linkerboven
kwadrant de minste fouten gemaakt
(althans in de westerse wereld met
Latijns schrift). Dit gegeven kan
benut worden door wat het meest
in het oog moet Valien, zoals de
legenda, daar te plaatsen.
Ruimtelijke kennis blijkt hierar
chisch opgeslagen te worden. Als
je vraagt aan een Amerikaans
schoolkind waar Reno ligt t.o.v.
Los Angeles, dan denkt hijReno
ligt in Nevada, L.A. in California;
Nevada ligt ten oosten van Califor
nia, dus Reno ten oosten van Los
Angeles. In werkelijkheid ligt de
plaats ten noorden ervan. Olson
pleit voor onderzoek naar andere
cognitieve aspecten van kaartge
bruik, zoals de invloed van gewoon-
tes.
Het gebruik van kaarten voor
milieu-evaluatie.
In een Chinese Studie, werd een
duidelijk overzicht gegeven van de
huidige complexe milieu-evaluatie-
technieken, inclusief de automa
tische verwerking ervan in de
gridmap-mode
Ives pleitte voor een kwaliteits-
indicatie voor bij milieu-evaluatie
te gebruiken kaarten. Haar insti-
tuut heeft een systeem ontworpen
om de kartografische karakteris-
tieken en gebruikte methoden te
documenteren. Afhankelijk van de
gekozen karteringsmethode,
schaal, generalisatie, inter- of
extrapolatie methode of symboli-
satie kan men uitgaande van iden-
tieke basisgegevens tot grafisch
geheel verschillende uitkomsten
komen. Om de milieuspecialisten
hiervan op de hoogte te brengen
dienen schaal, projectie,
nauwkeurigheid, resolutie of
oplossend vermögen en de inter-
pretator vermeld te worden.
Kartografische weergave van
stedelijke gebieden.
Ostrovski behandelde de redactie
van kleinschalige functioneel/
fysiognomische stadsplattegronden
ten behoeve van atlassen, ency-
clopedieen, e.d. Behandeid werd
de keuze van de kartografische
elementen en de weergave van de
functies met genormeerde kleuren,
waarbij de optische agressiviteit
van de kleur moet corresponderen
met de mate van belang voor de
stad van de functie van het betrok
ken gebied,
Markov en Berk bespraken de in-
houd en vormgeving van de Atlas
van Leningrad, de eerste Russi
sche stads-atlas. Het betrof
vooral een theoretische onder-
bouw, die zieh in de atlas moet
uiten in een systematiek, het
scheppen van correlatiemogelijk-
heden, een vaste schaaltrap en in
een verbinding met tekst en foto's.
Kern ging na wat de typische
kartografische handelingen zijn
bij de stadsplanning en geeft ver-
volgens aan of en hoe ze te auto-
matiseren zijn.
Toepassing van nieuwe technieken
ontwikkeld op met de kartografie
verwante terreinen.
Ottoson besprak mogelijkheden om
tekstverwerkende machines, die
nu ook met kleine Computers wor
den uitgerust, zoals de Diatronic
van Berthold, het schrift direct
in de respectievelijke relatieve
posities te plaatsen. Er kunnen
plaatsnaam-databanks mee opge-
bouwd worden, waarin soortcodes,
coördinaten, lettersoort- en
lettergroottecodes ingebracht
kunnen worden. Bij de Zweedse
topografische Dienst heeft de
automatische inbelichting op de
juiste plaats een tijdsbesparing
van 30-70 tot gevolg. Als bij
produet van de databank zijn tek-
sten van afgeleide kaartseries en
voor gazetteers voorzien.
Burmeister besprak methoden van
kaartrevisie en de wensen van
kartografen op dit gebied. Hij
maakte vooral duidelijk hoezeer
het noodzakelijk is dat de revisie
bij het opzetten van een kaartserie
al in de planning betrokken wordt.
Kers bracht een overzicht van re-
gistersystemen.
Uhorczak had de anaglyphenmethode
weer eens van stal gehaald, nu
voor thematische kaarten. Het
resulteerde in een Spielerei met
gering positief effect en grote
practische nadelen.
Lindars, de enige professionele
computerspecialist die aanwezig
was, besprak digitale databanken
met geografische codes, zoals het
Canadese Land Information System.
De mogelijkheden om gegevens van
multispectrale scanningstechnieken
die in de toekomst een groter oplos
send vermögen, grotere frequentie
en zelfs stereoscopie zullen hebben,
in deze databanken in te brengen,
werden nagegaan.
Compute r- toepas singen
Hoewel de Computer bij alle the-
ma's behalve de communicatie-
theorie meespeelde, waren een
aantal bijdragen waarin de Compu
ter een centrale rol speelt, ge-
groepeerd.
Pasquier besprak het automatisch
systeem voor de vervaardiging van
thematische kaarten op het IGN.
Hoinkes besprak het interactieve
systeem van de ETH in Zürich,
een aantal programma's voor de
produetie van kartogrammen,
waarbij interactief ingrijpen nood
zakelijk is.
Gottchalk liet zien dat, zoals
vroeger kaarten voor gebruik
uitgewisseld worden, in de toe
komst digitale kaarten uitwissel-
baar moeten zijn. Daar zijn dan
standaarden voor nodig, zoals
bepaalde typen magneetbanden met
een gegeven aantal sporen, een
standaardlengte en -packing
density, vaste (ISO) codes, etc.
Moeilijkheden zal men blijven
houden door het voortbestaan van
nationale coördinatensystemen,
uiteenlopende nauwkeurigheid,
strueturering en feature codes.
Serbenyuk behandelde de mogelijk
heden van automatisering bij wat
men in Moskou de 'kartografische
onderzoekmethode' noemt. Deze
bestaat uit (a) het weergeven van
de structuur, bijvoorbeeld door
trend surface analysis, residual
from regression analysis, taxono-
mische analyses en het onderschei-
KT 1981. VII. 1
9
