komen te liggen en het toen haal-
bare drukformaat bepaalden het
formaat van de kaart (40 x 25 km
per kaart) en de bladindeling van
de serie; later is die bladindeling
wel iets aangepast, maar veel
veranderde er toch niet.
De heer M. Dansen van de Geolo
gische Dienst maakte vervolgens
duidelijk dat de geologische kaart
1 50.000 de bladindeling van de
topografische kaart 1 50.000 wel
moet volgen, omdat voor de eerste
een grijsdruk van die laatste kaart
als ondergrond wordt gebruikt.
Men maakt daarbij gebruik van de
films van de Topografische Dienst
en kan dus het best aansluiten bij
die bladindeling. Hier en daar
wordt er wel eens vanaf geweken:
kleine stukjes worden bij naastlig-
gende bladen gevoegd, en ook met
de eilanden wordt geexperimen-
teerd. De topografie wordt door de
Geologische Dienst wel uitgedund
en aangepast.
De heer Heerema van de Stiboka
hield een dergelijk verhaal over de
bodemkaart. Ook hier waren er
aanvankelijk plannen om zieh
strikt aan de topografische kaart-
indeling te houden. Later is men
daar toch wel van afgeweken, en
heeft men andere formaten aange-
houden om tijd en geld te sparen.
Men karteert bv. geen buitenland,
geen zee, geen meren, en geen
Steden. Wat er dan aan 'bodem'
overblijft kan soms wel eens
beter over de bladen verdeeld
worden dan het geval zou zijn bij
een strikt navolgen van de 'officiele'
bladindeling, zodat er nu ongeveer
90 i.p.v. 110 bladen komen. Ook
de Stiboka dunt de topografische
ondergrond uit, althans voor de
bodemkaarten. Bij de geomor-
fologische kaarten wordt de onder
grond niet uitgedund; deze kaart-
serie volgt vrij exaet de topo
grafische bladindeling, maar kent
wel vrij veel dubbele of extra-
brede bladen.
Ook de waterstaatskaarten volgen
volgens drs. M.Damoiseaux trouw
de bladindeling 1 50.000. Tussen
1960 en 1980 waren die bladindelin-
gen zelfs exaet gelijk, na 1980
komen er enkele verschuivingen,
zodat ook hier in totaal ongeveer
90 bladen zullen verschijnen i.p.v.
de officiele 110.
Ook hier wordt de topografische
ondergrond sterk aangepast en
soms zelf bijgehouden.
Een groot probleem voor de afde-
ling Waterstaatskartografie was
de indeling van de bladen in
Zeeland. Deze studiedagen werden
aangegrepen om eens andere op-
lossingen voor dit probleem te
zoeken: de deelnemers werd ge-
vraagd een bladindeling te ont-
werpen die echter wel aan een
aantal voorwaarden moest vol-
doen. Het leek een wat saaie
en ook gemakkelijke opdracht,
maar al gauw bleek dat er heel
wat meer Problemen aan vast
zaten dan men aanvankelijk dacht.
De heer Damoiseaux zou de op-
lossingen terdege bestuderen
en t. z. t. verslag doen van de
resultaten die deze oefening
opgeleverd heeft.
Na de lunch hield prof. dr.
M.de Smidt, de voorzitter van
de redaktiekommissie, een voor-
dracht over de tweede uitgave
van de Atlas van Nederland.
De eerste uitgave, waarvan de
bladen versehenen tussen 1963
en 1977 (en waarop nu nog Supple
menten uitkomen) was een echte
inventarisatie van onze nationale
hulp- en welvaartsbrönnen, en
was als het wäre een "monumen
tale kartografische encyclopedie
van het geografische weten"„
De tweede uitgave zal eveneens
een nog lang bruikbare inventari
satie moeten zijn, maar daar-
naast een probleemgerichte aan-
pak moeten kennen. De orientatie
op maatschappelijke probleem-
velden zal daarbij belangrijker
zijn dan de inventarisatie van
kennis; de mens in zijn wonen,
werken, ruimtelijk inrichten e. d.
zal centraal staan. De kring van
gebruikers zou ook ruimer moe
ten en kunnen zijn dan bij de eerste
uitgave; met name wordt gedacht
aan instanties en personen in en
om de ruimtelijke ordening, en
aan Scholen en bibliotheken; de
oplage zou rond de 10.000 kunnen
liggen.
De tweede uitgave wordtvolgens
de plannen, uitgegeven in 20 ka-
ternen, die gegroepeerd zijn
rondom een zestal hoofdthema's
bevolking (1 katern), bewoonbaar-
heid (4 katernen), welzijn (3 ka-
ternen)welvaart (4 katernen),
draagvlak van het fysisch milieu
(4 katernen) en landinrichting
(eveneens 4 katernen). De prijs
per katern ligt op 20-25 gülden.
Als kaartschaal is gekozen voor
1 1.000.000, maar grotere
en kleinere schalen zijn, al naar
gelang het onderwerp, mogelijk.
Tekst en foto's zullen in de tweede
uitgave een veel grotere rol spe
ien dan in de eerste uitgave, die
louter kaart met een körte toelich-
tende tekst was. De uitgave, waar-
voor de Staatsuitgeverij het
commercife'le risico loopt, strekt
zieh uit over de jaren 1981 tot
1987. De overheid betaalt het
atlasbureau, dat zal worden bemand
door drie tekenaars en een half-
time redakteur. Belangrijk is wel
de beschikbaarheid van statistisch
materiaal; er zijn geen nieuwe
volkstellingsgegevens, men zai
zieh dus dienen te baseren op de
lopende statistieken of op gegevens
die door middel van andere tech-
nieken zijn verkregen.
Als laatste spreker was er de heer
H. J.Hoving, die de heer M. de
Smit verving. Hij gaf een uiteen-
zetting over de Falkplan-stads-
plattegronden. Het hoofdonderwerp
is daarbij het stratenplande rest
is in feite bijzaak. De kaart is ge-
richt op de gebruiker die iets
zoekt in een stad. Naast het stra
tenplan zijn daarom belangrijke
elementen: straatnamenregister,
vakindeling, centrumkaartjes en
bereikbaarheid te voet, met het
openbaar vervoer, met de fiets
of de auto.
Om in het stratenplan alle straat-
namen te kunnen weergeven, wordt
uitgegaan van standaardbreedtes
voor Straten. De schrifthoogte en
de straatbreedte geven de belang-
rijkheid van een straat aan.
De gegevens voor de kaart worden
verkregen van de gemeente, de
VW en andere in de stad aktieve
instanties of personen. Als basis
voor het stratenplan wordt de
topografische kaart en ander
kaartmateriaal gebruikt. De
redaktie loopt daarbij iets vooruit;
geplande wegen of wijken worden ook
al aangegeven. Bij Falkplan is er
een zeer nauwe band en ook wel
overlapping tussen de aktiviteiten
van de redaktie, de tekenkamer en
de dokumentatie-afdeling.
Na deze lezing was er nog gelegen-
heid tot het stellen van vragen of
voor diskussie, maar daar werd
nauwelijks gebruik van gemaakt,
zodat voorzitter Piket met een
half uurtje voorsprong op het tijd—
Schema, deze kartografische
6
KT 1981. VII. 1
