Periode 1975 tot 1980 circa 2.000 verschillende
luchtfoto-projecten te zijn gefotografeerd. Blijkbaar
is de rol van de orthodoxe-luchtfoto in het tijdperk
van satellietopnamen en MSS-beelden nog lang niet
uitgespeeld.
Enkele zaken die opvallen zijn:
- Verreweg de meeste projecten zijn slechts van
geringe omvang: meestal minder dan 10 km 2 groot.
- Er bestaan regionaal grote verschillen in aantallen
gefotografeerde projecten. Zeer grote aantallen
vluchten in het Westen en midden van het land,
veel geringere aantallen in de rest»
- De luchtfotobedekking is zeer fragmentarisch en
inhomogeen. Zelfs in zeer druk bevlogen gebieden
komen gedeelten voor welke weinig of niet zijn ge
fotografeerd. Soms echter zien we dat gelijke ge
bieden binnen enkele dagen door dezelfde opname-
maatschappij voor verschillende opdrachtgevers
twee maal worden gefotografeerd.
Ook bestaan er grote verschillen in schaal en
opnamejaar.
Een uitzondering op deze punten wordt gevormd door
de luchtfotografie van de Topografische Dienst. Deze
vormt de enige luchtfotobedekking welke voor het ge-
hele land voorhanden is en op gezette tijden wordt
herhaald, doch ook hiervoor geldt dat men om geheel
Nederland in luchtfoto's te bekijken ca. 10 jaargangen
nodig heeft.
Een belangrijke verrijking van het nationale bezit aan
luchtfoto's is thans verkregen door de realisering van
het Project Bebouwing.
Belangrijke pluspunten van deze fotografie zijn:
- Voor het eerst in de geschiedenis is geheel Neder
land in de loop van 2-g maand, dus nagenoeg op het-
zelfde tijdstip, gefotografeerd. (Voor de volledig-
heid: Rottum en de Afsluitdijk ontbreken!).
- De luchtfotografie is voor het gehele land op dezelf
de schaal (1 18.000) uitgevoerd.
- De opnamen zijn op zeer systematische en over-
zichtelijke wijze in Oost-West stroken gerangschikt
en genummerd.
- Het materiaal kan door iedereen gratis worden be-
studeerd of tegen geringe vergoeding in bruikleen
worden verkregen uit de Fototheek van de Topo
grafische Dienst.
De nu öeschikbaar gekomen luchtfotocollectie zal
zonder twijfel door velen worden benut. Maar nog
belangrijker kan het worden als in de toekomst op
een regelmatige herbevlieging van Nederland gere-
kend mag worden. De kans hierop is zeker aan-
wezig, maar de plannen voor het bijwerken van de
gegevens van het Project Bebouwing kunnen de
körnende 2 jaar nog wijzigingen ondergaan.
AIvorens aandacht te wijden aan de uitwerking volgen
nog enkele technische bijzonderheden betreffende
de luchtopnamen.
De fotografie is uitgevoerd met de opnamecamera's
Wild RC 8 - 15/23, Wild RC 10 - 15/23, Wild RC
10 - 21/23 en Zeiss RMK-A-15/23.
Het gehele land, groot35.000 km^, is bedekt door
circa 8.000 stereo-opnamen 1 18.000. De kosten
hiervoor belopen ongeveer 1,25 miljoen gülden.
Ondanks het, vooral aanvankelijk, ongunstige weer
kon 98% van de fotografie vddr half mei worden
gerealiseerd, hetgeen in belangrijke mate te danken
is aan de uitstekende wijze waarop KLM Aerocarto
alle gunstige weersituaties heeft weten de benutten.
ledere foto bevat een gebied van 4,1 x 4,1 km2. De
strokenindeling is streng systematisch en ingepast
tussen de kaderlijnen van de topografische kaarten
1 50.000. Op deze wijze is Nederland bedekt door
97 oost-west lopende vliegstroken van wisselende
lengte. Slechts over de Waddeneilanden en enkele
kustgebieden moesten in totaal 11 schuine stroken
worden gelegd, om ongunstige modelvormen te
voorkomen.
De uitwerking
Met de uitwerking van het fotomateriaal zal door
beide deelnemende firma's weldra worden begonnen.
Alle gegevens en kaarten moeten vddr 15 december
1982 zijn afgeleverd. Fugro zal het fotogramme-
trische deel van de opdracht gedeeltelijk in de Ver-
enigde Staten en gedeeltelijk in Nederland uitvoeren.
Daarvoor zal op körte termijn in Leidschendam een
stereokaarteerapparaat worden geplaatst.
Bij de uitwerking zijn een aantal fasen te onderschei-
den: interpretatie - voorbereiding - fotogramme-
trische meting - berekening - kaartproduktie.
1. De interpretatie heeft tot doel om de begrenzing
van de bebouwde kommen vast te stellen. Onder
"bebouwde kom" wordt in dit project verstaan een
verzameling van ddn of meer gebouwen, begrensd
door een gesloten veelhoek waarvan de zijden niet
langer dan 200 meter mögen zijn. Binnen deze
kommen kunnen soms vrij grote open plekken voor
komen, welke evenwel toch tot de bebouwde kom
gerekend worden. Kleine kommen waarvan de totaal-
inhoud minder dan 25.000 is, worden verwaar-
loosd. Dit is voor de interpreteur soms moeilijk vast
te stellen. Daarom zal hij in twijfelgevallen de kom
voorlopig wel op de luchtfoto aangeven. Indien uit de
meting en berekening blijkt dat de kom te klein is,
wordt deze alsnog verwaarloosd.
Bij het interpreteren worden onder de stereoscoop
de begrenzingen van de bebouwde kommen vastgesteld
en op een papierafdruk van de luchtfoto ingetekend.
De afzonderlijke gebouwen binnen de kom worden niet
gemarkeerd.
2. De voorbereiding levert voor ieder stereomodel
minstens 6 inpaspunten. De coördinaten van deze
punten worden ontleend aan de topografische kaart
1 10.000. Aerotriangulatie en blokvereffening zijn
niet nodig. De inpaspunten worden stereoscopisch op
de filmdia's overgedragen.
3. Voor de fotogrammetrische metingen worden
stereokaarteerapparaten van diverse makelij ingezet.
(Wild A7, A8, Aviomap, Santoni HC, Kern PG2).
Van ieder binnen een kom gelegen gebouw registreert
de Operateur de X, Y en Z-coördinaten van de dak-
hoekpunten. Ook wordt de hoogte van het maaiveld ter
plaatse vastgelegd. Kleine uitbouwen als erkers, dak-
kapellen enz. kunnen worden weggelaten.
4. Berekening. In de Computer worden de oppervlakte
en inhoud van alle gebouwen en de oppervlakte van
de bebouwde kommen berekend.
Afgeleverd worden lijsten en digitale gegevens. De
lijsten per gemeente geven o.a. de totale oppervlakte
van de bebouwde kommen en voorts de totale grond-
oppervlakte en inhoud van de gebouwen binnen de
kommen.
KT 1981. VII. 2
33
