practische toepassingen is het
voorstel te onoverzichtelijk en
onvolledig. Onoverzichtelijk voor-
al omdat de grote losse legenda
zoals die bij het eerste voorstel
gevoegd was (legendablad 1 - aan-
duidingen op structuur- en bestem-
mingsplannen)ontbreekt. De
legenda staat over vele bladzijden
verspreid en het is niet duidelijk
wat er met de vele differentiaties
aangebracht in de voorgestelde ar-
ceringen bedoeld wordt.
Onvolledig omdat de vermelding
van het onderzoek naar de functie
van kleuren wel op p. 6 aangekon-
digd wordt, maar niet gerealiseerd
is. Bij de voorbeeldkaarten ont
breekt de schaalaanduiding, bij de
illustraties op p. 7 en 28/29 ont-
breken titels of verwijzingen naar
de tekst. Er wordt niet aangegeven
of de arceringen al of niet in de
kleuren gehandhaafd moeten blijven.
Waarom voor woonwagenterreinen
de kleur blauw wordt gekozen ter-
wijl overal staat dat deze kleur
voor water wordt gereserveerd is
niet duidelijk. Het is jammer dat
er niet ook een onderzoek is ge-
daan naar de beschikbare plak- of
afwrijfrasters die voor de arcerin
gen gebruikt hadden kunnen worden.
De uitgangsprincipes bij de keuze
van de grondvormen zijn, zoals ge-
zegd, gezond maar de uitwerking
is minder logisch. Bij de rasters
voor agrarische en recreatieve
doeleinden worden verdraaiihgen
voorgesteld van 90° die in dat ge-
val identiek zijn aan de voor water-
staatsdoeleinden voorgestelde vis-
graatarcering. Dit visgraat effect
is überhaupt tamelijk ongelukkig
omdat het niet bestaande vormen
en grenzen suggereert. Het ver-
schil tussen de arceringen voor
bedrijfsdoeleinden en voor detail-
handel etc. is zo weinig opvallend
dat het steeds in de legenda nage-
keken zou moeten worden als de
coderingen zouden ontbreken. Het
is jammer dat zowel voor agra
rische als recreatieve doeleinden
elk twee arceringsrichtingen wor
den gereserveerd; 66n lijkt vol-
doende. Omschrijvingen van de
arcering voor verkeers- en ver-
blijfsdoeleinden (zoals 'arcering
bloklijn en lijn, dwars op de weg')
zijn niet voor iedereen duidelijk
en behoeven visuele ondersteuning.
Het is een goede keus geweest van
de Werkgroep Kleuren en Tekens
een aparte publicatie aan de be-
stemmingsplankaarten te wijden.
Daar wordt in elk geval de over-
zichtelijkheid mee verbeterd.
Ook het bijvoegen van een recen-
te vernieuwing, een Canon kleu-
rencopie, is een efücife'nte reactie
op de nieuwe mogelijkheden van
de reproductietechniek
Men zal vol verwachting uitkijken
naar het tweede deeldat de stan-
daardisatie van analytische kaar-
ten zal behandelen. Kartografen
zullen met name benieuwd zijn of
de voorstellen van het ITC en de
RU Utrecht op het gebied van de
ruimte-gebruikskaarten op de hier
voor te stellen nieuwe normen
enige invloed vermochten te
hebben.
F. J. Ormeling
BIBLIOGRAFIE van in Nederland
versehenen kaarten, 1979. Den
Haag, Koninklijke Bibliotheek,
1980. XIH 224 p.
Deze uitgave is alweer het vijfde
deeltje in deze reeks van kaart-
bibliografieen, en werd weer
samengesteld door het bureau
CCK van de Nederlandse Stichting
Informatie- en Documentatiecen
trum voor de Kartografie (NSIDK)
in samenwerking met de Koninklij
ke Bibliotheek. Voor de bespre-
king van deel 1975 verwijs ik naar
KT-III (1977)-3, voor die van 1976,
1977 en 1978 naar KT-VI (1980)-2.
In eerste instantie lijkt dit deel,
met 858 beschrijvingen van kaar
ten afkomstig van 63 uitgevers, als
twee druppels water op zijn voor-
gangers, maar nadere bestudering
leert dat er toch wel iets veranderd
is. Er is nu voor het eerst een
voorwoord en een verantwoording
in de engelse taal. Belangrijker
is het feit dat bij de titelbeschrij-
vingen de intemationaal aanvaarde
UDC-regio-code is vervangen door
de eigen CCK-regio-code, die een
buitenstaander totaal onbekend is.
Ook de schrijfwijze van namen in
dit CCK-regio-code systeem komt
vreemd over. Luxemburg bv. had
in de UDC (Universele Decimale
Classificatie) 435.9; in het CCK
systeem heet het nu Lezeburg met
als code 4.270. Limburg bleef
Limburg maar de UDC-code
492.94 werd CCK-code 4.210.450.
Er zullen wel bepaalde redenen
voor deze verandering aanwezig
zijn, maar daarover wordt in de
verantwoording helaas niets ge-
zegd. Deze verandering komt m.i.
de bruikbaarheid van de bibliogra-
üe niet ten goede. Besteladres:
KB, Lange Voorhout 34, Den Haag.
Wim van den Dries
VEKENE, EMILE VAN DER. Les
carte s gdographiques du Duchd de
Luxembourg, öditdes aux XVIe,
XVIIe et XVIIIe sidcles. Catalogue
descriptif et illustrd.
Deuxiöme ddition, corrigde et
augmentee. Luxembourg, Editions
Jean-Pierre Krippler-Muller,
1980. XX 391 pp. reg. 2600
Luxfr (ongeveer 180 gülden)de
oplage bestaat uit 1500 genummerde
exemplaren.
Van de eerste editie uit 1975 ver-
scheen een lovende recensie in het
Kartografisch Tijdschrift I (1975)
nr. 3. In de loop der jaren heeft
de auteur weer een aantal nieuwe
kaarten en gegevens gevonden, of
nieuwe informatie werd hem ver-
strekt door collega's uit de wereld
van de historische kartografie.
AI met al was er voldoende aanlei-
ding om een tweede druk uit te
geven waarin al die nieuwe infor
matie was verwerkt. Enkele cijfers
om het verschil tussen beide uitga-
ven te illustreren
de eerste druk behandelde 85 ver-
schillende kaarten (met nog eens
meer dan 60 Varianten) op ongeveer
300 pagina's; de tweede druk geeft
informatie over 103 verschillende
kaarten (met nog eens meer dan 85
Varianten) op ongeveer 400 pagi
na's. De nieuwe kaarten zijn niet
ingepast in de bestaande chrono
logische volgorde, maar achter-
aan toegevoegd aan dat hoofdstuk
dat de eeuw omvat waarin de
kaart werd uitgegeven; de Varian
ten zijn natuurlijk wel ingevoegd
in de chronologische volgorde.
Verder zijn er tal van kleinere
wijzigingen aangebracht, zoals
correcties van onjuiste gegevens,
en een verfijning en precisiering
van de bio- en bibliografische
gegevens
Was de eerste druk al zeer goed
van kwaliteit, over een gecorri-
geerde en vermeerderde tweede
uitgave kan men dan niet minder
lovend zijn.
Wim van den Dries
KT 1981. VII. 3
65
