een van de toonaangevende landen
op kartograüsch gebied. Misschien
heeft de moordende konkurrentie
van ruim 6300 privd kartografen
hier mee te maken.
De volgende dag werd de vormge-
ving van de Grote Bosatlas en de
Meulenhoff/Esselte-atlas bespro-
ken. De heer A. Bus vertelde hoe
bij de Bosatlas wordt getracht de
Symbolen zoveel mogelijk door de
gehele atlas heen conform te hou-
den, met dien verständedat voor
sommige weinig voorkomende on-
derwerpen, de Symbolen apart wor
den ontworpen. Hierbij dient ver-
warring met reeds toegepaste Sym
bolen te worden vermeden. Overi-
gens bleek uit de argumentatie
waarom bepaalde puntsymbolen
zijn zoals ze zijn, dat de toepas-
sing van de grafische semiologie
nog niet konsekwent ter hand is
genomen.
Hetzelfde kan gezegd worden van
de vormgeving van de Meulenhoff/
Esselte-atlas, ingeleid door drs.
J. Abrahamse, waar soms meer
de nadruk op een leuk plaatje ligt
dan het snel en korrekt overbren-
gen van de informatie. Beiden bo-
den de deelnemers enkele oefenin-
gen gebaseerd op bestaande kaar-
ten uit hun atlassen. Veel oplos-
singen van de deelnemers boden
aanmerkelijke verbeteringen ten
opzichte van de toegepaste vorm
geving in de atlassen, zodat bij
herdrukken een groter publiek de
vruchten van deze studiedagen zal
kunnen plukken. Van beide atlas
sen waren fraaie tentoonstellingen
aanwezig, waarvan die van Esselte-
Meulenhoff opviel door de goede
verzorging.
De woensdag stond in het teken van
waterstaatkundige puntsymbolen in
de kaart en in het terrein. Hoe
deze Symbolen op topografische
kaarten verschijnen werd door ir.
A. J. Kers toegelicht. Nadat ge-
konstateerd was dat in hoofdzaak
de kwalitatieve visuele variabelen
kleur en vooral vorm op topo
grafische kaarten worden toege-
past, liet de heer Kers zien hoe
een aantal Symbolen in de loop der
jaren zijn gewijzigd. Tevens ver-
geleek hij de vormgeving van ne-
derlandse waterstaatkundige punt
symbolen met die van de Bonds-
republiek en Japan. Daarna be-
sprak drs. M.A. Damoiseaux de
symbolisatie van waterstaatkun
dige bouwwerken op de water-
staatskaart. Deze bouwwerken
worden bij de waterstaat 'kunst-
werken' genoemd. Hierbij moet
men denken aan tweezijdig keren-
de keersluizen, opjagers, Wind
motors, overlaten, aquaducten,
coupures, grondduikers (al of
niet afsluitbaar)bodemvallen,
peilschalen, peilschrijvers en nog
veel meer. Veel van dit alles kon
tijdens de excursie in werkelijk-
heid worden aanschouwd. Toen
begon, door de uitstekende toelich-
ting van een aantal medewerkers
van waterstaat, een en ander pas
echt betekenis te krijgen voor de
meeste deelnemers.
Vers van de pers kregen de deel
nemers het herziene blad Middel
burg-West 48 uitgereikt. Verge-
lijking met het oude blad leverde
een boeiende discussie op, waar-
bij de heer Damoiseaux diverse
suggesties ter verbetering aan de
hand werden gedaan. Ook het water-
staatkundig gebeuren ging gepaard
met een boeiende tentoonstelling.
De laatste dag werd aandacht be-
steed aan het zelf vervaardigen van
Symbolen. De heer Damoiseaux had
een overzicht samengesteld van de
mogelijkheden op dit gebied: vanaf
het aloude systeem van sjablonen
en mallen via de transfer- en
afwrijfsystemen tot het produceren
met behulp van fotozetapparatuur
en automatische tekentafels.
De heer A.H. van Kesteren (re-
produktie-fotograaf bij de Land-
inrichtingsdienst) gaf een gede-
tailleerde beschrijving, geillus-
treerd met vele dia's, van het zelf
maken van afwrijffilms. Het laten
maken van Symbolen voor foto
grafische zetapparatuur, bespro-
ken door mevr. A.Rooyen-de Vries
(Wifac) blijkt nog steeds een kost
bare aangelegenheid.
De voortreffelijke organisatie en
dagelijkse leiding was in handen
van de heren Kers en Damoiseaux;
KT 1981. VII. 3
7
