4
y
1 164-
1
8--
10
0) 13--
D)
0
32
40
50
63-
79
100%
S" 25- 2 0.6
c
CD
Q 0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
85+ 0.07
0.0
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Rasterpercentage
Figuurl
Densiteiten van rasterpercentages
zwart
cyaan
magenta
geel
papier
90 100%
Dit densiteitsbereik van 0. 07 - 1. 14 heeft een over-
eenkomstige lengte op de y-as. Voor een schaal in
zes stappen wordt deze lengte in zes gelijke delen
verdeeld. De overeenkomstige densiteiten op de x-as
zijn 0. 07 (papier), 0.17, 0.31, 0.47, 0.66, 0.87,
1. 14 (vol zwart). Het rasterpercentage dat bij deze
densiteiten hoort wordt gelezen uit de grafiek van
figuurl: 0%, 13%, 28%, 43%, 57%, 72%, plus vol
zwart. Dit proces kan worden herhaald voor cyaan
en geeft de volgende rasterpercentages: 0%, 23%,
35%, 48%, 63%, 80% en vol cyaan. Voor magenta:
0%, 21%, 33%, 44%, 55%, 70% en de volle kleur.
Geel is moeilijk te berekenen omdat het zo licht is.
De drie gelijke-intervalschalen worden in figuur 3
met elkaar vergeleken.
De Mu n s el 1 - s c ha al en rasterpercentages
met gelijke intervallen
De Munsell-schaal wordt gebruikt als standaard voor
zuiver visuele vergelijking, bijvoorbeeld in de foto-
grafie en bodemkunde. Het oorspronkelijke werk van
Munsell werd verbeterd en het verband tussen optisch
gelijke intervallen en gemeten densiteit wordt getoond
in figuur 2. De y-as van de grafiek kan in elk gewenst
aantal stappen worden verdeeld. Het meten van een
Munsell-schaal met de RD 514 leverde een resultaat
op dat zeer dicht in de buurt kwam van de grafiek in
figuur 2. Het witte papier gebruikt op het ITC bleek
iets donkerder dan het wit van Munsell en de zwarte
inkt bleek aanzienlijk lichter dan het zwart van Munsell.
volle 6
kleur
15 5
CD
3
CD
O)
o 2
CO
Q.
O 1
Wit
•/'S
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100%
Rasterpercentage
Figuur3
Rasterpercentages met gelijke interval
zwart
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0 2.2
Densiteit
Figuur2
De Munsell-schaal
Deze resultaten tonen aan dat voor verschillende
kleuren ook verschillende rasterpercentages zijn
vereist. In de kartografie stuit dit op praktische
bezwaren. Zoals we hebben gezien zullen de druk-
resultaten hoe dan ook enige fluktuaties vertonen;
bovendien zijn de gewenste rasterpercentages niet
in de handel. Wanneer we onszelf beperken tot veel-
vouden van 5% met een redelijk gemiddelde voor de
drie kleuren komen we op de volgende schaal in
6 stappen: 0%, 15% (of 20%), 30% (of 35%), 45%,
60%, 75% en de volle kleur.
Teneinde deze theoretische resultaten te toetsen werd
een kleine enquöte onder Studenten en medewerkers
van de afdeling Kartografie van het ITC gehouden.
Iedereen ontving een set van 20 kleurblokjes met
5% intervals in hetzij cyaan of magenta. Gevraagd
werd een schaal van 6 gelijke stappen te vormen. De
resultaten vertoonden aanzienlijke verschillen, maar
met een zekere voorkeur voor de volgende vier
schalen.
KT 1981. VII. 4
17
