THE DYNAMICS OF OCEANIC
CARTOGRAPHY. Cartographica,
deel 17, nummer 2, 1980.
Monograph 25.
Samengesteid in samenwerking
met de ICA als Commissierapport
aan de lOe ICA conferentie, Japan
1980.
Het kaarteren van dementen van
de oceanen wordt bemoeilijkt door
het feit dat in de oceaan geen sta
tische toestand heerst; de oceaan
is een uitgestrekt, zeer dynamisch
medium waarin de tijd dus een be-
langrijke rol speelt.
Een extra moeilijkheid is, dat in
het algemeen het aantal waarne-
mingen waarop de kaartering moet
berusten relatief erg klein is in
vergehjking met wat in "normale"
kaartering gebruikelijk is.
Wanneer men spreekt over "ocea-
nografie" wordt behalve de Studie
en de beschrijving van de Proces
sen en de verschijnselen die zieh
voordoen in de uitgestrekte water-
massa tussen oceaanbodem en zee-
oppervlak, ook bedoeld het onder-
zoek op en in de oceaanbodem.
Het systematisch meten van de
diepte van de oceanen (de bathy-
metrie) en het kaarteren tot
"topografische kaarten" van de
oceanen is een aspect dat moge-
lijk beter onder hydrografie dan
onder oceaangrafie gerangschikt
kan worden. Als hulpmiddel voor
de oceanografie is de bathyme-
trische kaart echter zonder meer
van veel belang. Vandaar ook, dat
er in dit boekwerkje de nodige aan-
dacht aan gegeven wordt.
Een beknopte opsomming van wat
er in de oceanen zoal gekaarteerd
wordt: waterbewegingen (in alle
richtingen), -samenstelling,
-temperatuur, -dichtheid, biolo
gische processen, de aanwezig-
heid van plankton, de kleur en
lichtabsorptie van het water, en
combinaties van al deze zaken.
En op de bodem: biologie, sedi-
mentatie, geologie, magnetisme.
E6n en ander gebeurt door aller-
hande instrumenten vanaf het zee-
oppervlak te laten zakken, in de
bodem te Schieten dan wel door
het water te slepen.
Dit boekje nu is een verzameling
van los van elkaar staande artike-
len die een indruk moeten geven
van de stand van zaken van
oceanografische kaartering. Het
merendeel van de artikelen is al
eerder gepubliceerd. De verzame
ling is bijeen gebracht door een
werkgroep die zieh aanvankelijk
ten doel Steide een "Gids voor de
Oceaan-kartografie" samen te
stellen. Dit doel heeft men ge-
leidelijk aan losgelaten waarna
deze bundel tot stand kwam.
De inhoud van de 9 artikelen is
als volgt gerangschikt:
Deel I, artikel 1 t/m 5: Algemene
Problemen bij de oceaankaartering;
Deel II, artikel 6: Ervaringen van
een experimentele kartografische
groep;
Deel III, artikel 7 t/m 9: Karto
grafische technieken in Engeland,
de Verenigde Staten en Japan.
In deel I wordt naast de populaire
Mercatorprojectie een aantal an
dere projecties in herinnering ge
bracht en behandeld. Op prettig
leesbare wijze wordt beschreven
welke de minimale eisen zijn voor
een weergave van scalairen met
een toenemend aantal dimensies.
(Hoe zet je 4 dimensies in zwart-
wit op 2-dimensionaal papier.
Het kaarteren van vectoren blijft
behelpen, of het nu gaat om sim-
pele windpijlen, om de ingenieuze
wenteltrapvormige Ekman-spiraal
of om blokdiagrammen die kubieke
kilometers water omvatten: de
meest overtuigende wijze van
"kaarteren" blijkt te zijn: animatie-
film
In art. 4 worden diverse methoden
beschreven om 3D effecten te be-
reiken in de (zee)-bodemkaarte-
ring. Interessant daarbij is de
planimetrisch-correcte afbeelding
d. m. v. contouren t. o. v. hellende
vlakken, indrukwekkend nog steeds
het effect van witte en zwarte con
touren op een grijze ondergrond.
Tenslotte een beschouwing over de
v66r- en nadelen van zes verschal
lende strueturen van opbouw van
een databestand en verschillende
mogelijkheden van interpolatie en
hun nauwkeurigheden.
In deel II wordt, door een Experi-
mental Cartographic Unit in South
Kensington, Engeland, een zestal
kartografische projecten syste
matisch beschreven (probleem-
stelling, apparatuur, produktie-
tijd, resultaten, kosten, referen-
ties).
Een opmerkelijk project is dat van
de Anaglyfen-(stereoscopisehe)
kaart van de Golf van Aden (1969).
Ook de produktie van een film,
onder het hoofd "Dynamic Carto-
graphy", over strömen in de Ierse
Zee (1976) is niet-alledaags.
In deel III wordt in drie artikelen
een beschrijving gegeven van de in
resp. Engeland, de Verenigde
Staten en Japan door oceanografen
toegepaste (kartografische) tech
nieken. Hierin zijn veel overeen-
komsten aan te wijzen. Het Engelse
artikel gaat echter voor het groot-
ste deel over allerlei diagrammen,
kartogrammen en erg weinig over
"echte" kaarten.
In het Amerikaanse verhaal Valien
op: de toepassing van een regel-
drukkerkaart als gebiedstrappen-
(choropleten-)kaart en de oeeaan-
kaart 1 12. 000. 000, uitgevoerd
als plastic relihfmodel. Het Japanse
verhaal tenslotte geeft o. a. erg veel
aandacht aan bathymetrische kaar
ten en de diverse methoden om re-
liSf aan te geven. Een fraai gekleurd
kaartfragment volgens Tanaka's
systeem is bijgevoegd.
Als toegift bevinden zieh achter in
het boekje een negental (zwart-wit)
reprodukties van (gedeelten van)
Russische wereldkaartjes die
KT 1981. VR. 4
