AFSCHEID VAN PROFESSOR
KOEMAN ALS HOOGLERAAR
Tentoonstelling Acquisitionum
Koemanniarum Selectio
29 september - 9 Oktober 1981.
Kaartenzaal van het Geografisch
Instituut, Utrecht.
Ter gelegenheid van het afscheid
van prof. Koeman als hoogleraar
heeft men in de kring van het
Geografisch Instituut de uitsteken-
de gedachte gehad om in een kleine
tentoonstelling een indruk te geven
van de vele voortreffelijke aan-
winsten die Koeman tijdens zijn
hoogleraarschap voor de kaarten-
en atlassenverzameling heeft ver-
worven.
De tentoonstelling is uitstekend
opgezet. Men heeft weten te woeke-
ren met de voor dit soort evene-
menten toch beperkte ruimte van
de Kaartenzaal, o. m. door het
blinderen van de ramen, waardoor
een gehele wandlengte aan expositie-
ruimte werd gewonnen en door een
goede combinatie van liggende en
hangende objecten, waardoor een
rüstig, niet overladen totaalbeeld
werd verkregen. Niettemin ver
meldt de mooie en zeer informa-
tieve catalogus niet minder dan 87
nummers, waarbij men bedenke
dat kaarten ruimteverslindende
tentoonstellingsobjecten zijn.
Er is een keuze gemaakt uit de
atlassen, kaarten en boeken welke
door Koeman zijn verworven.
Behalve een algemene wereldatlas
van de Erven Homann zijn het voor-
al kleinere en zeldzame atlassen
over gespecialiseerde onderwer-
pen die de aandacht trekken, zoals
bijv. een atlas over de kompas-
afwijkingen uit 1780 (Cat. no. 3),
de vermoedelijk eerste atlas die
in steendruk is vervaardigd (1823)
(7), een Japans provincie-atlasje
uit 1834 (9) en een grote atlas van
Aziatisch Rusland van 1914 met
liefst 71 grote kaarten en drie
tekstdelen (14).
Uit de destijds nogal opzien baren
de veiling van het kaartenbezit van
het K. I. V. I. was Koeman in staat
een aantal fraaie en belangrijke
stukken te verwerven, m. n.
rivierkaarten van de Rijn (18 t/m
22); ook de vroege rivierkaarten
van Nederland zijn uitstekend ver-
tegenwoordigd (23 t/m 26), o. a.
met de curieuze atlas van de Neder-
landse rivieren van Von Wiebeking
van ca. 1830 (24). Naast fraaie
en zeldzame topografische kaar
ten van waterschappen, delen van
Nederland en Europese landen Val
ien vooral de meerbladige kaarten
van Russische gebieden op (44 t/m
47), zeldzaam materiaal dat men
niet spoedig eiders zal aantreffen.
Met trots wordt de grote hemel-
globe van Willem Jansz. Blaeu
van ca. 1630 getoond (57), het
pendant van de aardglobe die het
Geografisch Instituut reeds lang
bezit. Deze hemelglobe wist
Koeman in 1963 te verwerven.
Zeer curieus is voorts een
"Embossed Atlas", uitgegeven
door August Ravenstein in 1830
(58), een voorloper van de thans
algemeen bekende geografische
reliöfs. Hij bevat zeven in keurige
lijstjes gevatte religfs van de
werelddelen, waarschijnlijk ge-
modelleerd in papier-machö, met
bijbehorende gedrukte politieke
kaarten, alles in een stevige doos
Zeer terecht zijn ook aanwezig
een aantal stukken uit de collectie
door hem ontworpen kaarten die
door de betreurde Michels in 1974
op Koeman's verzoek aan het
Geografisch Instituut werd ge-
schonken. Ook de door Michels
zelf vervaardigde catalogus van
deze verzameling is aanwezig.
Een keuze uit de door Koemans
verworven boekwerken over onder-
werpen uit de kartografie, de ont-
dekkingsgeschiedenis en over
kartografische methoden en tech-
nieken rondt de belangwekkende
en fraai gepresenteerde expositie
af.
6
KT 1981. VII. 4
