matie aan gebruikers, gebeurt onder meer door het
organiseren van tentoonstellingen, het uitgeven van
aanwinstenlijsten, het geven van werkkolleges en
speciüeke dienstverlening aan bezoekers. Passieve
ontsluiting is eveneens het geven van informatie,
echter niet over een bepaald onderdeel van de verza-
meling, niet voor ddn of enkele bezoekers en niet
tijdelijk, maar informatie die altijd beschikbaar is
voor iedereen en van alle onderdelen van de verza-
meling in de vorm van katalogi.
De kaartenverzameling is toegankelijk gemaakt door
middel van een regionale en een thematische katalo-
gus.
De regionale katalogus is opgebouw uit 13 hoofdgroe-
pen die samen de hele wereld omvatten. Binnen elke
hoofdgroep is een verdere onderverdeling in (groepen
van) landen gemaakt.
De thematische katalogus bestaat uit 18 rubrieken
waarbinnen de hiervoor genoemde regionale indeling
wordt gehanteerd.
De indeling van de twee katalogi dateert, net als de
verzameling zelf? uit het begin van deze eeuw, waar-
door bijvoorbeeld Finland nog bij Europees-Rusland
is ingedeeld en de thematische katalogus rubrieken
als schetskaarten en expeditiekaarten bevat. Beide
katalogi bevatten zowel kaarten als atlassen (inklu-
sief de wandkaarten en reliefmodellen)Luchtfoto's
zijn via een aparte regionale en thematische katalo
gus ontsloten, omdat ze tot 1979 door een andere af-
deling beheerd werden. De kollekties Moll en Ackers-
dijck zijn open gelegd door middel van gedrukte
katalogi
Het beschrijven van kaarten en atlassen vond tot voor
kort nog plaats volgens de 'Regels voor de titelbe-
schrijving', vastgesteld door de Rijkscommissie van
advies inzake het bibliotheekwezen (10). Nu wordt
er beschreven volgens de ISBD(CM) (International
Standard Bibliographie Description for Cartographic
Materials) (11), een standaard, die aanwijzingen
geeft voor de (bindende) volgorde van en de punktuatie
tussen de verschillende beschrijvingselementen.
Berging
Voor het opbergen en bewaren van de kaarten wordt
vnl. gebruik gemaakt van metalen ladenkasten (hori
zontale berging) en van een hangend en een staand
vertikaal bergingssysteemVoor het overige maakt
men gebruik van dozen (gevouwen kaarten, luchtfoto's),
atlassenkasten, archiefkasten (gevouwen kaarten,
atlassen), rails (wandkaarten) en vitrines (enkele
globes)
Gebruik van de verzameling
De kaartenzaal is voor iedereen vrij toegankelijk.
Kaarten en atlassen kunnen daar ter plaatse worden
geraadpleegd en bestudeerd, want deze worden niet
uitgeleend. Wel wordt de mogelijkheid geboden foto-
kopieen te laten maken en desgewenst foto's. Volgens
tellingen bedraagt het aantal bezoekers ongeveer
1500 per jaar. Dit betreft voor 75% universitaire be
zoekers, merendeels Studenten en stafleden van het
Geografisch Instituut, maar ook van andere instituten
zoals planologie, vegetatiekundegeschiedenis, e.d.
Ongeveer een kwart van de bezoekers komt van bui-
ten de Utrechtse Universiteit. Deze heterogene groep
bestaat o.a. uit medewerkers van andere onderzoeks-
instellingen, uit partikulieren en uitgeversBehalve
door bezoekers wordt ook vaak telefonisch en schrif-
telijk een beroep op de kaartbeheerder en zijn verza
meling gedaan met vragen van uiteenlopende aard.
De kaartenverzameling van het Geografisch Instituut
van de Rijksuniversiteit Utrecht is gehuisvest in het
Universiteitskomplex De Uithof (Transitorium 2,
5e verdieping), Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht.
De openingstijden zijn van 9.00 tot 17.00 uur op
maandag tot en met vrijdag.
Voor inlichtingen kan men zieh wenden tot de kaart
beheerder, de heer R.P. Oddens (tel. 030 - 53 44 01).
Literatuur
1. Gids voor Kaartenverzamelingen in Nederland.
Samengesteid door Annemieke van Slobbe.
Amersfoort; Alphen aan den Rijn, 1980.
2. W.A.M. van den Dries, Kaartenverzamelingen
in Nederland. In: Kartografisch Tijdschrift 1977.
III.3, blz. 17-20.
3. J.B.L. Holen J.P. Bakker, Prof. dr. Karl
Oestreich 1873-1948.
In: T.K.N.A.G. LXV (1948) blz. 3-18.
4. Catalogue de geographieGeographie - voyages;
globes - cartes - vues - manuscrits - livres.
Amsterdam, 1910.
5. Oude kaarten en globes uit het bezit van de Uni-
versiteitsbibliotheek, het Universiteitsmuseum
en het Geografisch Instituut der Rijksuniversiteit
te Utrecht. Tentoonstellingskatalogus 17 decem-
ber 1964 - 14 januari 1965. Met een inleiding
van J.G. van Cittert-Eymers, D. Grosheide en
C. Koeman. Utrecht, 1964.
6. F.W. Michels aan Geografisch Instituut Rijks
universiteit Utrecht. "Verzameling Cartogra-
fische Werkstukken", Getypt manuscript.Amster-
dam, 1974.
7. C. Koeman, De kaartenverzamelingen van de
Universiteitsbibliotheek te Utrecht. In: Uit
Bibliotheektuin en Informatieveld, blz. 358-372.
Utrecht, 1978.
8. J. Harms en M. Donkersloot-de Vrij, Catalogus
van de kaartencollectie-Moll. Met een inleiding
van A.D.A. Monna. Utrecht,1977.
9. Lijst van kaarten in de Ackersdijck-collectie van
de Rijksuniversiteit Utrecht. Samengesteid onder
redactie van G.G. Schilder. Bulletin van de Vak-
groep Kartografie no. 1. Utrecht, 1975.
10. Regels voor de titelbeschrijving van boeken en
periodieken: voorlopige uitgave. Rijkscommissie
van advies inzake het bibliotheekwezen.
's-Gravenhage, 1975.
11. ISBD(CM). International Standard Bibliographie
Description for Cartographic Materials. IFLA
International Office for UBC. London, 1977.
KT 1982. VIII. 2
31
