ties (soms een kwart pagina). De
vorm van het betreffende wereld-
deel wordt dan vrijwel onherken-
baar.
Veelvuldig wordt een onnodige
kombinatie van diagram en kaart
toegepast. In een samengesteld
staafdiagram wordt voor een be-
paald produkt het aandeel van de
tien belangrijkste landen in de
wereldproduktie aangegeven
(overigens zonder absolute kwan-
titatieve gegevens)Via nodeloos
ingewikkeld verlopende lijnen van
het diagram naar de bijbehorende
wereldkaart wordt de ligging van
de betreffende landen met een ge-
kleurd bolletje op de kaart aange
geven. Wanneer niet ddn maar
drie Produkten tegelijkertijd wor
den aangeduid is de kaart over-
bodig: de beoogde funktie van de
kaart, het lokaliseren, is verloren
gegaan omdat door plaatsgebrek
een aantal bolletjes in zee moet
zwemmen (o.a. deel 1, p. 124).
Enkel een goed diagram zou hier
beter voldaan hebben.
Evenals bij de kaarten komen een
aantal diagrammen bij elke landbe-
schrijving terug. Deze geven in-
formatie over identifikatie ten op-
zichte van de rest van de wereld
(oppervlakte, bevolkingsaantal
BNP), bevolkings- en inkomens-
groei, geldkringloop, bevolkings-
samenstelling en levensstandaard.
Daarnaast komen er veel 'losse'
diagrammen voor. Meestal is ge-
bruik gemaakt van driedimensio-
nale Symbolen die erg suggestief
hadden kunnen zijn wanneer de
vorm eenvoudiger was gehouden.
Ontwikkelingen in de tijd worden
aangegeven door een van de drie
dimensies te varife'ren wat de her-
kenbaarheid van de Symbolen vaak
nog slechter maakt.
Vooral de diagrammen worden ge-
kenmerkt door een grote mate van
originaliteit. Door de vele kleur-
rijke afbeeldingen ontstaat een
prettig leesbaar geheel.
Tot slot nog iets over het artikel
onder het trefwoord cartografie.
Dit beslaat in totaal 10 pagina's
(deel 2, p. 166-175), waarvan de
eerste twee geheel worden inge-
nomen door een afbeelding van de
wereldkaart in 20 gelijkzijdige
driehoeken van de Amerikaanse
kunstschilder Jasper Johns. In de
overige acht wordt vrijwel uitslui-
tend aandacht besteed aan het
samenstellen en (re)produceren
van kaarten. Er wordt overigens
wel verwezen naar de artikelen
over historische kaarten, kaart-
soorten en landmeetkunde die in
de volgende delen zullen ver
schonen. Tussen de kaartproduk-
tie en -reproduktie is een hoofd-
stukje over automatisering opge-
nomen. Het is jammer dat er
geen voorbeeld van een automa
tisch vervaardigde kaart is afge-
beeld (wel een tekening van een
grondboor
Het artikel wordt besloten met
eenlijstje belangrijke namen.
Daarin worden de ICA en het
ITC als belangrijke instanties
genoemd, en enkele vakbladen
uit Amerika en de ons omringende
landen. Het is vreemd dat de
NVK en het Kartografisch Tijd-
schrift niet worden genoemd.
De bij deze encyclopedie behoren-
de atlas wordt in een van de vol
gende nummers van het KT apart
besproken.
A. van Slobbe
BAINES, J. enJ. MALEK, Atlas
van het oude EgypteUitgave
Elsevier Focus, Amsterdam
1981. 249 pp.34 x 24 cm.,
35 kaarten, 30 plattegronden en
500 illustraties in kleur. Biblio-
grafie en registers.
ISBN 9010035190. Prijs f 69,50.
Het begrip 'atlas' wordt in het
algemeen niet alleen in kartogra-
fische zin gebruikt, maar ook als
aanduiding van een verzameling
samenhangende illustraties. In
die betekenis zijn dan ook de mees-
te atlassen van Elsevier op te vat-
ten zoals de Atlas van de klassieke
beschaving of de Atlas van de oud-
christelijke wereld.
Met de hier besproken Atlas van
het oude Egypte brengt Elsevier
echter een Synthese tussen beide
interpretaties van het atlasbegrip:
het brengt, als altijd een uitgele-
zen serie illustraties, maar er is
een serie kaarten aan toegevoegd
die op zichzelf de titel atlas al
zou verdienen. De hoge kwaliteit
van dit kartografische deel maakt
het de moeite waard om dit werk
in dit tijdschrift te signaleren.
Het gaat hier om de Nederlandse
editie van een in 1980 door Else
vier onder de titel "Atlas of
ancient Egypt" uitgebrachte inter
nationale uitgave, en het is ge-
drukt door Mondadori in Verona.
De kaarten zijn het werk van
John-David Yule. Na een chrono
logisch overzicht wordt het cultu-
rele kader gepresenteerd met geo-
grafische en historische achter-
gronden en een overzicht van de
verschillende stijlen, met o.a.
10 kaarten van de historische ont-
wikkeling gedurende de Oudheid.
Daarna volgt een regionale be-
schrijving waarbij stroomaf längs
de Nijl de verschillende landschap-
pen worden beschreven alsmede de
ter plaatse aanwezige oudheden.
In dit deel vindt men ook de regio
nale kaarten op schalen 1 1.000.000
voor Egypte en 1 2.750.000 voor
Nubie en detailkaarten op schalen
van 1 100.000 - 1 1.000.
Het derde deel beschrijft aan de
hand van illustraties aspecten van
de Egyptische maatschappij zoals
het dagelijks leven, de godsdienst,
het leger, en de schrijfkunst.
Met tevens een uitputtende open-
legging van het geboden materiaal
door middel van een verklärende
woordenlijst, bibliografie, regis
ters op plaatsnamen en tref-
woorden, en een verantwoording
van de illustraties is het hoofd-
doel van deze atlas, een systema
tisch overzicht te geven van de be
langrijkste opgravingsterreinen
met oude Egyptische monumenten
zowel grafisch, kartografisch als
illustratief, zonder twijfel bereikt.
De regionale overzichtkaarten heb
ben een duidelijk referentiesysteem;
ook op de grootschaliger detail
kaarten ontbreekt een indicatie van
de geografische coördinaten meest
al niet. Situatiekaartjes laten tel-
kens weer zien waar we nu precies
zijn op onze tocht stroomaf längs
de Nijl. Het aangeven van tot 3
verschillende namen per plaats,
nl. in de huidige, klassieke en
oud-Egyptische versie, leidt niet
tot onduidelijkheid. De spelling
van de plaatsnamen is consequent
in het Nederlands getranscribeerd.
Op de kaarten geven onbenoemde
hoogtelijnen een indicatie van het
reliöf, en kleuren delen het gebied
in in stedelijk bebouwd of geculti-
veerd gebied en woestijn. Op de
geschiedeniskaarten in het eerste
deel is de ondergrondtint te donker
gekozen zodat er onvoldoende con-
trast met de gekarteerde inform a-
tie is - de andere kaarten hebben
dit euvel niet, en tonen fraai op
KT 1982. Vin. 2
45
