a
Ilm! bg3
10 km
l j BG5
-1 BG6
a. Ede
b. Wageningen
c. Nijmegen
3. Bodemgeschiktheid voor akker- en weidebouw
(volgens A. P. A. Vink en E. J. van Zuilen, Stiboka,
1967). Ingekorte legenda: B Bouwlandgrond,
BG Bouwgraslandgrond, G Graslandgrond,
GB Grasbouwlandgrond, O Ongeschikt.
Twee hoofdkenmerken van het aardrijk
als topografisch domein
De grote verscheidenheid van milieutypen en dienten-
gevolge van milieuproblemen maakt het moeilijk ze in
een samenhangend Schema onder te brengen. Daar-
door is het ook niet eenvoudig te omschrijven wat
milieukartografie inhoudt; zelfs de gemeenschappe-
lijke werkgroep van IGU en ICA voor milieu-atlassen
heeft nog geen antwoord op de door haar in 1980
gestelde vragen naar het wezenlijke van milieu-
kartering.
What is environmental cartography?
A representation of man's physical envi-
ronment? A representation of the varia-
bility of social, etc. factors affecting man?
But note that if it were decided that our
subject is the representation of everything
influencing human life, then all possible
topics could claim to be included as envi
ronmental.
5. Citaat uit: Examples of Environmental Maps
(bron: IGU - ICA Working group on Environmental
Atlases. Madrid, 1980).
Bij het zoeken naar duidelijkheid in deze vinden we
houvast in een tweetal milieu-aspecten, een van
ruimte en een van tijd.
Het ruimte-aspect bestaat hierin dat alle milieuver-
schijnselen zieh voordoen in het contactgebied van
atmosfeer, aardkorst en zee. Voor de milieukartering
is het van belang dat grote delen van dit kwetsbare
contactgebied behoren tot het werkterrein van de topo
grafische kartografie.
Het tijdsaspect van het milieu vloeit voort uit de grote
vergankelijkheid van de bestanddelen van het milieu en
het topografische domein. In het reeds genoemde con
tactgebied doen zieh immers, soms snel, soms lang-
zaam, onafgebroken veranderingen voor: opbouw en
afbraak wisselen elkaar hier af, waardoor het oudere
telkens wordt vervangen door nieuw. Dit geldt zowel
voor gesteenten, grond en bodems als ook voor hoog-
ten en laagten. Ook het leven ontkomt hier niet aan:
afzonderlijke Organismen maar ook gehele levensge-
meenschappen ontstaan hier, groeien, rijpen en
sterven af. En in dit vergankelijke en kwetsbare
milieu bouwde de mens zijn nederzettingen, die even-
als de omringende natuur onderhevig zijn aan verval,
vervanging en veranderingen. Hoe weinig bleef er
bewaard van middeleeuwse landschappen; slechts met
moeite kan de archeoloog voormalige nederzettingen
reconstrueren en in kaart brengen. Immers door de
snelle wijzigingen in het topografisch domein werden
ze nagenoeg geheel uitgewist of bedolven. De topogra
fische kartering kan de veranderingen, zelfs met mo
derne luchtfoto-technieken, nauwelijks bijhouden.
Kwetsbaarheid en vergankelijkheid zijn dan ook de
meest belangrijke eigenschappen van het aardrijk, het
topografisch domein, en maken dit ontvankelijk voor
omvorming en verval. Hoe deze veranderingen verlo-
pen en welke Problemen daaruit voor milieu en land-
Het industrieterrein van Maastricht (topografische
kaart 1:25. 000, blad 61 F).
14
KT 1982. VIII. 3
