wm
WM
ül-Hi
I^rYK!
liill
slechts enkele punt- en lijnrelicten. Meer recente
karteringen van ruilverkavelingsgebieden en van het
studiegebied Midden-Brabant hebben gedetailleerde
gegevens opgeleverd over relicten van de reeds ge-
noemde deelstructuren. Figuur 9 toont de legenda
van de cultuurhistorische inventarisatiekaart van
Baarderadeel. AI deze kaarten zijn direct bruikbaar
bij de landschapsplanning. Zowel behoud als restau-
ratie van elementen en structuren kan daarbij aan de
orde zijn.
Landschapsbeeld
Sinds 1972 karteert Stiboka de verschijningsvorm van
het landschap (landschapsbeeld, -fysiognomie).
Landschapsbeeldkaarten geven het actuele, zichtbare
landschap weer. Dit gebeurt ofwel in de vorm van een
typologie ofwel in een aantal elementenkaarten. Een
typologie is een vlakvormig ingevulde kaart, waarbij
elke kaarteenheid een volledige beschrijving van het
landschapsbeeld geeft. Voor deze beschrijving wor
den zowel concrete landschapskenmerken (begroeiing,
bebouwing, bodemgebruik, relief) als abstracte ken
merken (ruimtewerking, structuur, variatie) gebruikt.
Elementenkaarten geven deze kenmerken afzonderlijk
weer.
Aanvankelijk werden vooral typologieen vervaardigd,
bijvoorbeeld die van de Veluwe. Figuur 10 is een
deel van de legenda van deze kaart, namelijk de
'associatie ruimte-massa', dat zijn de landschappen
die qua ruimtewerking tussen 'open' en 'gesloten' in
liggen.
Landschapstypologieen zijn vaak ingewikkelde kaarten,
die bovendien nog te weinig kunnen steunen op de
resultaten van perceptie-onderzoek ('hoe de mens
het landschap ziet'). Daarom gaat men er steeds
meer toe over elementaire informatie over het
zichtbare landschap in kaart te brengen. Deze ele
mentenkaarten zijn eenvoudiger en objectiever.
Nadat verschillende elementenkaarten met de hand
waren geproduceerd (zie de tabel), is Stiboka ertoe
overgegaan de verzamelde landschapselementen
automatisch te verwerken. Op de veldopname volgt
invoer van de gekarteerde elementen in het geautoma-
tiseerde kartografische systeem en vervolgens, na
Programme ring, uitvoer van de gewenste (combinatie
van) elementen. Figuur 11 is een fragment van een
automatisch getekende elementenkaart van Twente.
Ook interpretatiekaarten worden vervaardigd.
Landschapsbeeldkaarten worden toegepast zowel op
het gebied van de ruimtelijke ordening (Streek- en
bestemmingsplannen) als op het terrein van landin-
richting, recreatieplanning e. d. Afhankelijk van de
soort opdracht ligt de nadruk op behoud en beheer
van bestaande landschappen of landschapselementen,
of op landschapsbouw. Een bijzondere mogelijkheid
van het geautomatiseerde kartografische systeem is
het 'toevoegen' van geplande landschapselementen en
het berekenen van de visuele uitstraling daarvan.
Het milieu als geheel
Zoals in de inleiding reeds is gesteld zou een
milieu- of omgevingskaart eigenlijk de gehele omge-
ving van de mens op een gei'ntegreerde wijze moeten
uitbeelden. Zo'n kaart heeft Stiboka niet beschikbaar
en daarom zijn in tabel 1 alleen de afzonderlijke
milieufactorkarteringen opgenomen. Hierbij kunnen
LEGENDA
"Lichte" naaldhout- en inlands»- eikenbossen
Vegetatie
type
Benaming
gezelschap van bronsmos (Pleurozium schreberi), bochtige smele
(Deschampsia flexuosa) en struisgrassen (Agrostis spec. div.)
gezelschap van bronsmos (Pleurozium schreberi) en wilde
lijsterbes (Sorbus aucuparia)
gezelschap van braam (Rubus, sectie Moriferi, excl. ondersectie
Caesii), brede en smalle stekelvaren
(Dryopteris dilatata en D. carthusiana) en groot laddermos
(Pseudoscleropodium purum)
gezelschap van gladde witbol (Holcus mollis), valse salie
(Teucrium scorodonia)
en braam (Rubus, sectie Moriferi, excl. ondersectie Caesii)
"Donkere" naaldhout-, Amerikaanse- eiken- en beukenbossen
type
Benaming
gezelschap van kronkelsteeltje (Campylopus flexuosus), wilde
lijsterbes (Sorbus aucuparia) en wilgeroosje
(Chamaenerion angustifolium)
gezelschap van brede en smalle stekelvaren (Dryopteris dilatata en
D. carthusiana) en liggend walstro (Galium hercynicum)
vegetatie ontbreekt vrijwel geheel
T0EV0EGINGEN
CvTvTvTvJ
pijpestrootje (Molinia caerulea) met een bedekking van 5-25%
HTT-p
imw pijpestrootje (Molinia caerulea) met een bedekking van 25%
i1
k"..^i kapviakte of jonge aanplant
svrij dichte struikenlaag
bochtige smele (Deschampsia flexuosa) met een bedekking
van 50%
braam (Rubus, sectie Moriferi, excl. ondersectie Caesii)
met een bedekking van 50%
I d
Ii
..b I
i
Fig. 7 Vegetatiekaart, schaal 1:10. 000, van een
deel van de boswachterij Annendaal sbos.
36
KT 1982. VIII.
