TENTOONSTELLING ATLASSEN
uit het Rotterdamse Gemeentear-
chief, samengesteld door P. Rats-
ma en C. Zevenbergen. Rotterdam,
Gemeentelijke Archiefdienst, 1981.
64 blz. 16 afb.
Van deze beide eenvoudig doch ver-
zorgd uitgegeven catalogi geeft de
eerste een volledige beschrijving
van de 105 in het archief aanwezige
atlassen en boeken, welke kaarten
bevatten (een bewust gekozen uit-
breiding van het begrip "atlas").
Het blijkt een weliswaar niet grote
doch belangwekkende verzameling
te zijn met een grote verscheiden-
heid van atlassen. Naast een Fran
se editie van Ortelius' befaamde
atlas (1587), een eveneens Franse
Mercator-Hondius-atlas (1633) en
een 4-delige Blaeu-atlas (Theatrum
orbis terrarum (1640-46)), atlassen
die tot de kabinetstukken van elke
verzameling kunnen worden gere-
kend, komt bijvoorbeeld ook een in
deze kollektie toch niet direct te
verwachten "Sydow-Wagners metho
discher Schul-Atlas" (1888) voor.
De verklaring hiervoor ligt natuur-
lijk in het feit, dat vele van deze
atlassen schenkingen van partiku-
lieren en instellingen zijn, zodat
de verzameling min of meer een
'toevalskarakter' bezit, hetgeen de
samenstellers van de catalogus in
hun inleiding ook opmerken. Uit
het bovenvermelde blijkt echter,
dat ook verzamelingen als deze
zeer belangwekkende stukken kun
nen bevatten, die echter onbekend
dreigen te blijven als niet te eniger
tijd een catalogus gepubliceerd
wordt. Het wäre te wensen, dat
vele instellingen met enigszins om-
vangrijke atlascollecties hiertoe
zouden overgaan. Het ideaal van
een nationale catalogus van het
openbare bezit aan atlassen in
Nederland zou er een stap dichter-
bij mee komen.
Opvallend is in deze verzameling
de aanwezigheid van een ruime hoe-
veelheid literatuur Over historisch-
kartografische onderwerpen. Zeer
nuttig zijn ook de literatuurverwij-
zingen.
De tweede catalogus, die van de
van 27 november 1981 - 5 februari
1982 gehouden tentoonstelling in
het Rotterdamse Gemeentearchief,
geeft meer dan de titel belooft: er
werden niet slechts atlassen, doch
ook afzonderlijke kaarten tentoon-
gesteld, de meeste ervan uit de
Topografisch-Historische Atlas
van de Gemeentelijke Archiefdienst.
Het tentoongestelde materiaal blijkt
overzichtelijk in vier thema-groe-
pen te zijn gerangschikt, waarbij
in de catalogus steeds vooraf een
körte inleiding wordt gegeven. Zo
is er een groep Verzamelaars en
Verzamelingen, en een groep over
de vorming van de verzameling
atlassen in de Archiefbibliotheek;
de derde en grootste groep behan
delt de commerciele kartografie,
terwijl de Vierde groep als onder-
werp kaart en historisch-topogra-
fisch onderzoek heeft. Een derge-
lijke rangschikking rondom enkele
centrale onderwerpen is zowel voor
de vakman als voor een breder
publiek aantrekkelijk en vaak te
verkiezen boven een zuiver chrono
logische volgorde.
De titels van de tentoongestelde
stukken zijn duidelijk en volledig
vermeld; dikwijls wordt nog een
körte toelichting gegeven en wordt
literatuur vermeld.
Elk der beide catalogi bevat boven-
dien 16 goede afbeeldingen van
tentoongestelde stukken.
A. H. Sijmons
JAAR VERSLAG 1980/1981 -
Stichting Studiecentrum voor
Vastgoedinformatie, Delft 1982.
Dit eerste jaarverslag van de in
Oktober 1980 opgerichte Stichting
Studiecentrum voor Vastgoedinfor
matie informeert over de vele
projecten die in deze körte periode
al tot een goed einde gebracht
c. q. ter hand genomen zijn.
Opdrachtgevers zijn vooral de
BOCO, de Rijkscommissie voor
Geodesie, afdelingen van Ministe
ries en grote gemeenten.
Bij de projecten gaat het om infor-
matievoorziening, fotogramme-
trische registratiemethoden, op-
bouw en conversie van gegeven s-
bestanden en de productie van
thematische kaarten.
Met de bezuinigingen op het hoger
onderwijs is het zo moeilijk gewor
den universitair onderzoek te fi-
nancieren dat steeds meer naar
stichtingsvormen wordt gegrepen
om dit onderzoek veilig te kunnen
stellen en uit te bouwen.
Met alle bewondering voor de
voortvarende opzet en werkwijze
van de Stichting SVT, de visie op
de conventionele kartografie die in
het rapport wordt verwoord wekt
verbazing: het zou een mengeling
zijn van kunst en wetenschap waar
bij het accent sterk op de kunst
ligt, waardoor de vervaardiging
van kaarten een tijdrovende bezig-
heid is.
Dat maakt benieuwd naar wat de
geödeten van de SSV! daar tegen-
over kunnen stellen.
F. J. Ormeling
ENFB, Fietswegwijzers in de stad
Utrecht. Echte Nederlandse Fiet-
sersbond, Afdeling Utrecht, 1982.
62 pp. 20 krtn. Prijs f 7,50
(afhaalprijs f 5,-).
Op 7 mei werd aan de wethouder
van Openbare Werken van de ge-
meente Utrecht de nota Fietsweg
wijzers van de ENFB aangeboden.
Hierin wordt de ligging aangegeven
van een aantal routes naar wijken
en aangrenzende gemeenten en van
dwarsverbindingen tussen deze
routes. De afdeling Utrecht van de
ENFB wil hierlangs fietswegwijzers
geplaatst zien voor de woon-werk-
fietsers en de doorgaande
recreatieve fietsers.
Elke route wordt duidelijk in tekst
omschreven en op kaarten in beeld
gebracht. De topografische onder-
grond van de routekaarten
(1:25. 000) en detailkaarten
(1:5.000 en 1:2.500) wordt gevormd
door de Kaart van Utrecht (ROVU,
afd. Kartografie). De voorgestelde
routes worden aangeduid met een-
voudige lijnsignaturen. De klein-
schalige kaarten bevatten, op wijk
en plaatsnamen na, geen tekst,
waardoor de oriöntatie voor de be
langstellende fietser nog wel eens
Problemen kan opleveren. De nota
is echter in de eerste plaats be-
doeld voor de stadsbestuurders.
Opvallend is de zorgvuldige uitvoe-
ring: bij kaarten die over twee
pagina's voorkomen is rekening
gehouden met de 'bindwijze' (een
snelhechtmap) waardoor de twee
delen van de kaart goed aansluiten
en geen informatie in de vouw ver
loren gaat.
Het initiatief van de ENFB verdient
alle lof. Nu nog afwachten of de
gemeente Utrecht er ook zo over
denkt.
A. van Slobbe
50
KT 1982. VIII. 3
