y
Gedrukt nteuws consumptie
per hoofd v d. bev 1977
15 kilo
'vi 10.1-15 kito
I 5,1-10 kilo
1.1-5 kilo
1 kilo en minder
gegevens ntet beschikbaar
vZ4
8'on UNSeabtrtcai Yaartroot: 1978
Fig. 8. Fragment uit De toestand van de wereld -
een politieke atlas
Bronvermelding zou nooit mögen ontbreken, maar dit
geldt niet alleen voor thematische kaarten. Een goed
voorbeeld geeft de gemeente Rotterdam die door mid-
del van een klein bijkaartje in de legenda aangeeft of
men voor het gekarteerde gebied luchtfoto's dan wel
technische plans of projekttekeningen heeft gebruikt
(figuur 9). Het aangeven in de legenda van het ontbre
ken van (betrouwbare) gegevens zoals bijvoorbeeld
gedaan is in de 'Landcover map from landsat', even-
als de mate van de (on)betrouwbaarheid van de weer-
gegeven informatie zou eigenlijk een standaardproce-
dure moeten zijn.
Ten aanzien van de relatie kaartschaal - meetkundige
betrouwbaarheid van de kaart is het mijns inziens
onjuist om er vanuit te gaan dat de gemiddelde kaart-
gebruiker op de hoogte is van deze relatie en men zou
dat dus in de legenda moeten vermelden. Daarbij
komt nog dat er in veel kaarten niet zo'n strikte rela
tie tussen schaal en nauwkeurigheid bestaat, in ieder
geval niet voor het gehele gekarteerde gebied of alle
legenda-elementen. Ik vraag mij wel eens af als ik
zo'n fraaie kaart met haarscherp begrensde geologi
sche eenheden zie of dat inderdaad allemaal zo juist
is. In het geologisch profiel onder het kaartbeeld is
te zien dat de afwisselingen soms zeer grillig en veel-
vuldig kunnen zijn. Bij bodemkaarten bijvoorbeeld
speelt het profiel de belangrijkste rol voor de klassi-
fikatie en ook in dit profiel verlopen sommige over
gangen zeer geleidelijk, terwijl andere zeer abrupt
zijn. In nog zeer jonge gronden is vaak geen duidelijk
profiel aanwezig. Deze gronden worden terecht vaag-
gronden genoemd, maar ik vraag me wel eens af of al
die grenzen tussen de vaaggronden inderdaad zo scherp
te trekken zijn en of de grens tussen een terp en de
omgeving die inderdaad zeer abrupt is, even exact is
als tussen vaaggronden. Op de kaart van het landschap
uit de Tweede Nota Ruimtelijke Ordening van Neder-
land is de overgang van het ene naar het andere land-
schapstype terecht niet met een scherpe grenslijn aan-
gegeven. Ook in werkelijkheid verlopen die overgangen
meestal geleidelijk. In de streekplankaarten wordt ge-
tracht met rasters, arceringen en Signaturen aan te
geven dat een aantal zaken niet scherp begrensd of ge-
localiseerd zijn (figuur 10). Heel anders zien bestem -
mingsplankaarten eruit. Dit wordt ondermeer veroor-
zaakt door de geheel andere eisen en (wettelijke) voor
Schriften ten aanzien van het bestemmingsplan. Op
streekplankaarten worden bepaalde gewenste ontwikke-
lingen aangegeven met sterk vereenvoudigde en gege-
neraliseerde geometrische Symbolen. Vaak is hierbij
de topografische ondergrond opzettelijk zeer sterk ge-
generaliseerd. Ook hiermee kan het onbedoeld te
nauwkeurig aangeven van de informatie vermeden
worden.
ONTWERP STREEKPLAN
HIHI! II» Uli
Fig. 10. Fragment van een streekplankaart
Nieuwe tr end s
Fig. 9. Samenstellingsdiagram op de topografische
kaarten van Rotterdam
Ik wil me hierbij tot twee trends beperken. De eerste
is om de legenda niet met losse elementen die geome
trisch geordend zijn te presenteren, maar in de vorm
van een klein kaartje, waarin alle legenda-elementen
verwerkt zijn. De voordelen zijn duidelijk; een derge-
lijke legenda is minder abstract en tegelijk zeer com
pact, maar is niet voor alle kaarten geschikt (figuur
11). Toch zou deze legendavorm misschien meer po-
sitieve aandacht verdienen, met name voor topogra
fische kaarten, wegenkaarten en dergelijke.
Een tweede ontwikkeling die ik zou willen signaleren
is te onderkennen in de legenda van de topografische
Bebouwing (a) Overbouw tb) Lutfel (c)
Qndergrondse bebouwmg
Kassen
Samenstelhngsdiagram
Samengosteid tni mgmmen, grootuchabg* basrskaattan tan Garn Rotterdam
Met urtzondanng van Haina aenhvdan tritt da toigarrde gatnadan s amengastetd wr
Lmfitfoto-intewramnv j
Tedhntatsira p/ans tan befieetdar j
t mgamaten f van pfotaktmemngan i
KT 1983. IX. 1
17
