9
9
strakt, maar worden in hun toepassing konkreet. De
ratio's geven de abstrakte eigenschappen van de oor-
spronkelijke betrekkingen weer, bijvoorbeeld veel-
weinig, of gelijk-verschillend. Zij hebben ook konkre
te eigenschappen, die worden gevisualiseerd en uitge-
drukt door de grafische middelen, bijvoorbeeld
donker-licht, groen-rood, enz.
Voorbeeld: De 'groen-rood' tegenstelling bevat konkre
te kleuren en drukt het abstrakte begrip 'verschil' uit.
Bij verandering der kleuren blijft het abstrakte begrip
konstant.
Tijdens het toepassen van de grafische middelen kun-
nen fouten worden gemaakt omdat deze middelen kon
kreet zljn:
kan labiel zijn, bobbelig.
- in plaats van een kaart wordt een
diagram gebruikt.
in plaats van een tabel wordt een
kaart gebruikt.
in plaats van gebieden worden
puntsymbolen gebruikt (implanta-
tiefouten komen overigens weinig
voor).
iedere visuele variabele kan in
strijd met zijn eigenschappen
worden toegepast.
kan inkompleet zijn, maar ook te
vet, te mager, enz.
het grafische vlak
impositie
implantatie
elevatie
tekst
Wanneer een grafische weergave wordt waargenomen
als iets anders dan de uitleg in de legenda, dan liegt
de grafiek. We kunnen dan spreken van een onware
grafische weergave.
Enkele voorbeelden verduidelijken een en ander.
uitleg legenda: boomgaard
waameming: enkele boom
uitleg legenda: conifeer
waameming: loofboom
uitleg legenda: huis
waameming: boom
Fig. 5. Aantal inwoners x 1000
(uit: Graphische Semiologie)
symbool is te
konkreet
Fig. 5. Een stip stelt 2000 inwoners voor
(uit: Graphische Semiologie)
12 26
uitleg legenda: huis
waameming: driehoek
abstrakte voorstel-
ling, geen moeite
tot begrip
uitleg legenda: bevolking/dichte bevolking
(geordend)
waameming: verschillende kwaliteiten
uitleg legenda: verschillende kwantiteiten
waameming: gelijke kwantiteiten
Door middel van de legenda kunnen de oorspronkelijke
betrekkingen wel worden begrepen, maar niet worden
waargenomen als grafisch beeld. Dit soort voorstel-
lingen zijn zinloos. Nog twee voorbeelden.
In figuur 5 is de oorspronkelijke relatie absolute
kwantiteit. Het eerste kaartje geeft geen korrekt
verspreidingsbeeld omdat hier orde is toegepast
I unter
HHD 18-22
22-26
Egg) 26-30
über 30
Fig. 6. Aantal jaarlijkse ongevallen per 1000
(uit: Graphische Semiologie)
Einwohner (in 1000)
44
KT 1983. IX.
