OEFENING
Aansluitend aan de lezing van de heer Karssen werd de d
een kaart 1:100. 000 die het winderosiegevaar in Dongola
In het gebied Dongola in Soedan zijn in 1980 onder-
zoekingen verricht naar verplaatsingen van zandbodems
onder invloed van de wind. Daar waar zand verdwijnt
is sprake van erosie, daar waar zand wordt neergelegd
is sprake van afzetting.
Naast het opmeten van de feitelijke erosie en feitelijke
afzetting zijn schattingen gemaakt van de resterende
zandverplaatsingen die nog kunnen worden verwacht:
potentigle erosie en potentiele afzetting. Het gebied
werd verdeeld in eenheden met min of meer uniforme
eigenschappen ten aanzien van erosie of afzettings-
voorkomens. De verzamelde gegevens werden als
volgt in een kaart weergegeven:
Feitelijke erosie en afzetting
Hiervoor werd kleur gebruikt:
a. gradaties in geel geven de feitelijke afzettingen aan.
De volgende klassen werden onderscheiden: zeer
veel, veel, middelmatig, weinig.
b. gradaties in blauw geven de feitelijke erosie aan.
De volgende klassen werden onderscheiden: zeer
veel, veel, middelmatig, weinig.
c. wanneer erosie en afzetting in evenwicht zijn werd
dit getoond in een grijze tint.
PotentiSle erosie en afzetting
Hiervoor werden rasterstrukturen in rood en blauw
toegepast (Over de eerder genoemde kleuren heen):
a. gradaties in rood: de potentiele afzettingen onder-
verdeeld in zwak, matig, sterk.
b. gradaties in blauw: de potentiele erosie onderver-
deeld in zwak, matig, sterk.
c. wanneer de potentiele erosie en afzetting afwezig
zijn, of in zeer lichte mate aanwezig, werd geen
struktuurraster aangebracht.
Bij zonderheden
Uit het voorgaande möge zijn gebleken dat zieh een
aantal kombinaties kunnen voordoen:
feitelijke erosie potentiele erosie
feitelijke afzetting potentigle afzetting
feitelijke erosie potentiele afzetting
feitelijke afzetting potentiele erosie
Een aantal kombinaties zijn onmogelijk of komen niet
voor.
Er werd in deze kaart geen potentiele afzetting aange-
geven in gebieden waar feitelijke erosie plaats vindt.
De hoeveelheid feitelijke erosie (of afzetting) beperkt
de resterende potentiele erosie (of afzetting) als
volgt:
- bij veel en zeer veel feitelijke erosie (of afzetting)
komt potentiele erosie (of afzetting) alleen in zeer
lichte mate voor of is afwezig;
- bij middelmatige feitelijke erosie (of afzetting) komt
potentiele erosie (of afzetting) voor als matig, zwak,
in zeer lichte mate of is afwezig;
- wanneer feitelijke erosie en feitelijke afzetting in
evenwicht zijn komen alle gradaties van potentiele
erosie en potentiele afzetting voor.
Daar waar feitelijke afzetting plaats vindt komen in de
kaart alle gradaties van potentigle erosie voor.
46
eelnemers gevraagd een legenda samen te stellen voor
in Soedan weergeeft.
Totale zandverp1aatsing
In de oppervlaktesymbolen, zoals hiervoor omsehre-
ven, werden steeds de erosie en de afzetting als het
wäre van elkaar afgetrokken, waardoor alleen het eind-
resultaat van de zandverplaatsing zichtbaar werd.
Om nu te laten zien en te benadrukken wat zieh afspeelt
aan totale verplaatsing werd aan elke eenheid een pijl
toegevoegd.
De lengterichting van de pijl geeft in 5 lengtes de totale
zandverplaatsing aan: zeer veel, veel, middelmatig,
weinig, afwezig.
De breedte van de pijl geeft in 5 diktes de potentiele
zandverplaatsing aan: zeer veel, veel, middelmatig,
weinig, afwezig.
Wanneer beide aspekten afwezig zijn blijft in de kaart
een pijl achterwege.
Alle pijlen staan in dezelfde orientatie, die van de in
dit gebied sterk overheersende windrichting: Noord-
Noord-Oost.
Diagram
Teneinde een en ander te verduidelijken kan in een
diagram worden aangeduid hoe de zandverplaatsing
binnen een eenheid in zijn werk gaat.
De volgende faktoren speien hierbij een rol:
a. er kan zand worden afgezet.
b. er kan zand worden afgevoerd (erosie)
c. afzetting en afvoer kunnen elkaar opheffen (geheel
of gedeeltelijk)
d. er kan binnen de eenheid zandverplaatsing zijn
(hier zijn geen gegevens over)
e. zand kan alleen passeren.
Opgave
Hoe zou u voor deze kaart de legenda formuleren,
indelen en vormgeven?
Hoe zou het diagram eruit kunnen zien?
(Probeert u in eerste instantie het eerste deel, de
feitelijke en potentiele erosie en afzetting te behande-
len.
KT 1983. IX. 1
