Legenda's voor kaarten, bestemd voor
verschillende soorten verkeer
M.A.G. Bos
Deze bijdrage beperkt zieh tot een vergelijking van legenda's van kaarten voor gemotoriseerd, langzaam ver
keer en voor verkeer te water. De eerste categorie is verder onder te verdelen in gemotoriseerd zakelijk ver
keer (dus voor gebruikers van autokaarten) en in gemotoriseerd toeristisch verkeer (gebruikers van toeristen-
kaarten). Het langzame verkeer valt uiteen in fietsers en bromfietsers (dus mede gebruikers van toeristenkaar-
ten) en in wandelaars (gebruikers van wandelkaarten). De laatste categorie, het verkeer te water (gebruikers
van waterkaarten) kan zowel uit toeristisch verkeer als uit beroepsvaart bestaan.
De autokaart van Nederland wordt uitgegeven op
de schaal 1:200. 000. De huidige Serie bestaat uit een
drietal kaartbladen, een noord-, een midden- en een
zuidblad.
Het formaat van de binden onderling verschilt iets. Zo
heeft het noordblad een formaat van 102. 6 x 53 cm en
meten beide andere bladen 125. 4 x 53 cm. De kaarten
zijn in zes kleuren gedrukt en aan de achterzijde van
een plaatsnamenregister en een aantal plattegronden
voorzien.
De verklaring is op een vaste plaats ten opzichte van
het kaartbeeld gedrukt.
Wij hebben er de voorkeur aan gegeven het woord ver
klaring in plaats van legenda te hanteren en dit steeds
consequent op iedere kaart als zodanig te vermelden.
Onder het woord 'Verklaring' Staat de schaalaandui-
ding, daaronder tussen haakjes de schaalverklaring
en daar weer onder de schaalstok. Verder geeft dit
deel van de verklaring informatie betreffende de ge-
hanteerde wegenclassificatie, wegnummering, afrit-
namen, spoorlijnen, veerdiensten, waterwegen,
afstanden en schilderachtige routes, kortom alles wat
direct met wegen te maken heeft.
Het onderste deel van de verklaring geeft een opsom-
ming van lijnSignaturen, tekens en Symbolen die
gebiedskenmerken en objecten weergeven; ze zijn in
de kaart aangebracht voor zover deze voor de oriente-
ring van belang kunnen zijn en de plaatsruimte dit
toelaat.
In de zestiger jaren is door ons gekozen voor het
gebruik van de kleur blauw voor autosnelwegen en
autowegen. Het beoogde effect dat hiermee verkregen
wordt is een direkt in het oog springend autowegennet
met zijn 'aankleding'waarmee de eveneens in blauw
uitgevoerde symboliek voor afritnamen, wegenwacht-
stations, parkeerplaatsen en hun benaming, wegres-
taurants worden bedoeld. Dit kreeg al snel navolging
in het buitenland, in Engeland bijvoorbeeld waar de
AA, the Automobile Association, en Geographia Ltd
eveneens de kleur blauw op een zelfde wijze zijn gaan
toepassen voor het autowegennet op hun motorists'
maps.
De plaatsing van de verklaring aan de achterzijde is
niet vast, deze is namelijk afhankelijk van de ruimte
die het plaatsnamenregister inneemt en het benodigde
aantal plattegronden. De in de plattegronden gebruikte
Symbolen wijken voor een groot deel af van die welke
in de kaart zijn gebruikt. De oorzaak is gelegen in het
feit dat deze plattegronden oorspronkelijk zijn opge-
zet voor het Beste Boek voor de Weg. Na het uitbren-
gen van de eerste editie in 1968 is in overleg een
aantal plattegronden hieruit door ons overgenomen op
de achterzijde van de autokaart; wellicht zullen wij in
de toekomst, waar mogelijk, de kaarttekens en Sym
bolen voor voor- en achterkant van de kaart uniform
maken.
De to e r i st enk a a r t wordt uitgebracht op de
schaal 1:100. 000 en bestaat uit een serie van 13 kaart
bladen. Het formaat van de bladen varieert van
56 x 57. 5 cm tot 56 x 115 cm.
De toeristenkaart is ook in zes kleuren uitgevoerd
met aan de achterzijde alleen een plaatsnamenregister
in den kleur.
De verklaring is evenals bij de autokaart uniform bo-
ven het omslag gemonteerd. De verklaring is altijd in
dezelfde richting leesbaar als de kaart, d. w. z. bij
een staand kaartbeeld ook een staande - en bij een
liggend kaartbeeld een liggende verklaring.
78
KT 1983. IX. 1
