gehalveerde wereldkaart te doen hebben, bestond er een op twee kansen, dat deze meridiaan buiten het beschikbare deel viel. Na lang zoeken en tasten bleek de nul-meridiaan ongeveer door Alexandrie te lopen. Dit was een bijzonder belangrijke vondst. Men weet, dat Alexandrie, onder meer door het bezit van de - helaas verdwenen - belangrijkste bibliotheek der oudheid, geruime tijd als het intellectuele centrum van de toennraals beschaafde wereld beschouwd moet worden. Hieruit volgde de hypothese, dat Piri Reis zijn topografie uit van daar afkomstige gegevens had geput, wat ten slotte hoegenaamd niet met het gezond verstand in strijd bleek. Het is dan ook zo, dat Hapgood en zijn team na lange en ingewikkelde berekeningen consta- teerden, dat het middelpunt van de centrale windroos, waarop gans het referentiestelsel van zijn portulaan berust, eveneens met Alexandrie samenvalt. Wij besparen de lezer ook de verdere gang van zaken wat een aantal andere calculaties betreft. Het is ondertussen niet van belang verstoken hieraan toe te voegen dat het rekening houden met gegevens, welke de mathematici en de geografen uit de oudheid bekend waren niaar naderhand in onbruik raakten, doeltreffende resultaten opleverde. Niet vruchteloos werd een beroep gedaan op de Stellingen van Eratosthenes onder andere die reeds in de derde eeuw v. C. verbazend nauwkeurig de lengte van de aardomtrek berekende, zulks haast tweeduizend jaar voor de wetenschap noodgedwongen de bolvorm van onze planeet erkende! Eenmaal bet middelpunt van de kaart en de hierdoor lopende nul- meridiaan bekend, werd het mogelijk uit te zoeken, welke soort van projectie Piri Reis had gebruikt. Voor de wiskundige professor Strachan was het betrekkelijk gemakkelijk te bewijzen, vooral nu de deskundigen en de apparatuur van de Amerikaanse luchtmacht waren ingezet, dat de kaart met behulp van de vlakke driehoeksmeting werd opgebouwd. Eenmaal zo ver gekomen rezen er geen onoverkomelijke moeilijkheden op, hoe secuur zo'n werkje ook is, onr de beschikbare gegevens op een bol over te brengen. De transpositie naar de boldriehoeksmeting leverde de zekerheid op, dat de kaart van Piri Reis, haar voor rnensen uit onze tijd desorienterende aanblik ten spijt, inderdaad een voor de toenmalige zeevaarder efficient hulpmiddel is geweest. Toen het geheim van de projectiemethode ontsluierd was, Steide Hapgood zijn team en zichzelf een andere opdracht, namelijk de controle van de geografische details, vooral wat de weergave van het Amerikaanse vasteland betreft. Hier werd men met een aantal vreemde, in feite dubbelzinnige fenomenen geconfronteerd. Grosso modo vergewiste men er zieh van dat de oostelijke kustlijn van de nieuwe wereld met een voor het jaar 1513 in jeite onmogelijke nauw- 34

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kartografisch Tijdschrift | 1983 | | pagina 36