keurigheid getekend is. Het betreft ecn ontzaglijk uitgestrekt gebied, waarvan men zelfs bij benadering de geografische vorm niet kön kennen, temeer daar op de meeste plaatsen nog nooit een reiziger uit de Oude Wereld een voet had gezet. Naast deze verbazende exaetheid bleken er dan weer deeltjes van de kaart hoegenaamd niet met de werkelijkheid te kloppen. Er ontbreken onder meer niet minder dan negenhonderd mijlen van de overigens voortreffelijk weergegeven kustlijn van Zuid-Anrerika. Bovendien komt de monding van de Amazone er tweemaal op voor, net of het om twee verschillende rivieren zou gaan...! Weldra stond het evenwel vast dat Piri Reis dit gebied met behulp van een groot aantal, een meer beperkte Streek weergevende, kaarten had gereconstrueerd. De dubbel voorkomende Amazonemonding bracht het team op het denkbeeld dat men hier twee kaarten aan elkaar had gepast. Op de bovenste stond de Amazone helemaal onder- en op de onderste helemaal bovenaan, wat tot de begrijpelijke vergissing had geleid. ANTARCTICA OP OUDE KAARTEN De kaart van Piri Reis wemelt van de raadsels. In feite zijn ze alle enorm. Nochtans zal voor velen vooral het door- lopen van de kust van Zuid-Amerika in het Zuid- poolcontinent wel het grootste mysterie van alle zijn. Sceptici die hieruit concluderen dat de ganse zaak als nonsens kan worden afgedaan, lopen heus te hard van Stapel. De vergissing wat deze con- tinuiteit van het Zuidamerikaans vasteland betreft is inderdaad nauwelijks de moeite van het vermelden waard, wanneer men er zieh rekenschap van geeft dat het weglaten van de Drake Passage tussen de zuidpunt van Vuurland en het Antarctische Schiereiland ook op jongere kaarten een vaak voorkomende vergissing is. Het verschijnsel houdt vermoedelijk verband met de aanwezigheid van eilandengroepen als de South Georgia-, de South-Orkney-, de South-Shetlandeilanden en kleinere archipels in de Drake Engte zelf. Verder is het zo dat Piri Reis Queen Maudland daarentegen voorstelt als een reeks van dicht bij elkander gelegen eilanden. In schijn is ook dat een vergissing. Op dit ogenblik vormt deze Streek inderdaad een geheel. De meeste recente geofysische onderzoekingen hebben echter aangetoond dat we hier niet met een deel van het vasteland hebben te maken, ofschoon men, tengevolge van de aaneengesloten ijsbedekking dit tot voor enkele jaren heeft gedacht. Hoe is het mogelijk dat Piri Reis wel wist dat het hier niet om een deel van het vasteland, doch om een archipel ging, die ook hem, gesteld dat hij ooit deze harre gewesten had bezocht destijds de aanblik van 35

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kartografisch Tijdschrift | 1983 | | pagina 37