Postzegelkartografie
van Nederland
C. P. J. M. van Elzakker
ij het tienjarig bestaan van de Kartografische Sectie van het Ko-
ninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap verscheen een
jubileumnummer van het 'Kaartbulletin', met 'Kartografie'devoor-
loper van ons huidige Kartografisch Tijdschrift.
In dat jubileumnummer (Kaartbulletin 18, Oktober 1968) wijdde Prof.
Koeman enige aandacht aan een hobby die nu door menig kartograaf
wordt beoefend: de karto-filatelie. Karto-filatelie of postzegelkartografie
is het verzamelen van postzegels waarop kartografische produkten zijn
afgebeeld. Met opzet wordt hier gesproken over kartografische Produk
ten' en niet alleen over 'kaarten', omdat ook postzegels waarop bijvoor-
beeld globes zijn afgebeeld (zoals op een Oostduitse serie uit 1972) tot een
karto-filatelistische verzameling kunnen behoren.
In de ISBD (CM) (International Standard Bibliographie Description for
Cartographic Materials) worden onder kartografische produkten verstaan
alle produkten die de gehele aarde of een ander hemellichaam of een deel
daarvan weergeven op schaal. Daaronder vallen dan niet alleen kaarten en
globes, maar bijvoorbeeld ook blokdiagrammen, luchtfoto's en satelliet-
opnamen, panorama's en oblique landschaps- of zog. 'vogelvlucht'-
opnamen.
Over de hele wereld zijn tot dusver zeer veel postzegels uitgegeven waarop
dergelijke kartografische produkten zijn afgebeeld. Daarom leggen de
meeste karto-filatelisten zieh in de praktijk wat meer beperkingen op.
Een eerste beperking is vaak die tot kaarten en globes, waarbij de overige
kartografische produkten buiten de verzameling vallen. De vele ruimte-
vaartzegels met daarop een 'fotografisch' beeld van de aarde of een ander
hemellichaam hoeven dan bijvoorbeeld niet meer in de verzameling te
worden opgenomen.
Voorts beperken vele karto-filatelisten zieh ook tot het verzamelen van
uitsluitend die postzegels waarop de voorstelling van het kartografisch
produkt het hoofdmotief vormt. Daarmee kunnen een groot aantal zegels
met bijvoorbeeld een al of niet gestileerd wereldbolletje of het symbool
61
