beeld bij een grootschalige basiskaart een factor 1, 3
hoger dan de traditioneel vervaardigde kaart. Het ligt
in de lijn der verwachtingen dat door nieuwe techni
sche ontwikkelingen deze factor aanzienlijk zal dalen
en zelfs kleiner zal worden dan 1,0. Ik verwacht dat
de grootschalige kaarten en kaarten die in grote op-
lage worden vervaardigd binnen 20 jaar digitaal wor
den vervaardigd. Thematische kaarten voor speciale
toepassingen zullen voor een belangrijk deel nog wel
met de hand worden gemaakt (Bogaerts).
Voor de aardwetenschappen is nu al een verschuiving
naar het geautomatiseerde produkt te constateren en
deze verschuiving zal zieh doorzetten (Heerema).
Het aantal digitaal vervaardigde kaarten zal snel toe-
nemen, met name in de grootschalige kartering (ka-
dastrale, technische en topografische kaarten) van-
wege de juist hier zo snelle veroudering van de infor-
matie. Bij atlaskartografie en wegenkaarten (commer-
cible kartografie) speien kosten-baten overwegingen
een grote rol: investeringen in verband met automati-
sering versus verwachte koopkrachtige vraag (Sij-
mons)
Vraag 4
Wanneer en op welke wijze zal de algemene kaart -
gebruiker worden geconfronteerd met de resultaten
van de moderne ontwikkelingen op het gebied van
automatisering in de kartografie? (Met algemeen
gebruik wordt hier bedoeld het gebruik van wandel-
kaarten, stadsplattegronden, toeristenkaarten,
schoolatlassen, d. w. z. kaarten die in grote oplagen
voor een zeer breed publiek worden gepubliceerd.
Met de eonfrontatie van de algemene kaartgebruiker
met de moderne ontwikkelingen op het gebied van de
automatisering in de kartografie zal het wel meeval-
len. Het zal een toerist weinig interesseren of zijn
kaart längs automatische dan wel manuale weg ver
vaardigd is. Kaarten zullen altijd gebruikt worden
omdat deze het lichtste middel zijn om veel kartogra-
fische gegevens te transporteren. Waar het transport
niet zo'n groot probleem is zullen andere informatie-
hulpmiddelen, zoals beeldschermen, worden gebruikt.
Ik denk hierbij aan beeldschermen op reisbureau's,
waarop de toerist veel informatie van het land van
zijn keus kan bekijken. Hiervoor zijn bijvoorbeeld op
de Carleton University in Ottawa door de kartografen
zeer interessante programma's ontwikkeld. Andere
mogelijkheden zijn dat men thuis op de Videorecorder
banden met informatie afspeelt. Ook in voertuigen
(eerst in militaire voertuigen) zullen voorzieningen
worden getroffen om op kleine beeldschermen karto-
grafische informatie te presenteren (Bogaerts).
Het brede publiek zal voorlopig nog weinig automati-
seringsinvloed ondervinden (Heerema).
De algemene kaartgebruiker zal zieh niet stoten aan
een enigszins andere presentatie van grafische voor-
stellingen van de ruimte. De gebruiker is altijd volg-
zaam geweest bij de invoering van nieuwe technieken.
De gebruiker is nu al murw gemaakt door het geweld
waarmee de industrie via advertenties op hem inbeukt
(Koeman).
De algemene kaartgebruiker zal niets merken. Hij
wordt nu reeds geconfronteerd met geheel of gedeelte-
lijk automatisch vervaardigde kaarten. Reeds met de
huidige apparatuur kan een hoge grafische kwaliteit
worden bereikt, die niet onderdoet voor die van op
traditionele wijze vervaardigde kaarten (Sijmons).
Vraag 5
Denkt u dat het in de toekomst zal blijken dat de be-
roepsmatige kaartgebruiker, als veel digitale infor
matie beschikbaar is, speciale door hemzelf gewenste
combinaties van gegevens zal vragen? (Met beroeps-
matig gebruik wordt bedoeld: analyse en interpretatie
t. b. v. het werk.
Steeds meer zal de beroepsmatige kaartgebruiker de
beschikking krijgen over grafische terminals waarop
de digitale informatie zichtbaar wordt gemaakt.
Uiteraard zal hij dan meteen de gewenste combinaties
gaan vragen (Bogaerts).
Juist analyse en interpretatie van databestanden zijn
de aanwijsbare voordelen van automatisering. Bij digi
tale verwerking is er sprake van toegevoegde waarden
die bij traditionele kartografie ontbreken. Vele kombi-
naties van gegevens zijn mogelijk. Wanneer bekend is
welke waarden zijn toegevoegd zal er naar verwachting
vraag naar zijn (Heerema).
Door de reeds bij de vorige vraag gesignaleerde macht
van het industrible complex zal de beroepsmatige
kaartgebruiker gebruik gaan maken van de in digitale
vorm beschikbare bouwstenen voor zijn eigen speci-
fieke kaartsoorten (Koeman).
In een aantal geo-wetenschappen worden thans 'data
bases' opgebouwd. Deze bevatten data van relevante
geo-factoren (parameters) in digitale vorm die voor
bepaalde geo-diseiplines van significant belang zijn.
De nodige Software ten behoeve van retrieval, analyse
en interpretatie zal aanwezig moeten zijn om de vra
gen die deze diseiplines zullen stellen te kunnen beant-
woorden. Het beschikbaar komen van koppelbare en
relateerbare informatie zal stimulerend werken op het
stellen van vragen die men vroeger niet Steide omdat
geen zinnig antwoord kon worden verwacht. Gedeelte-
lijk is dit al geen toekomstmuziek meer, doch werke-
lijkheid: er zijn reeds enkele tientallen van zulke
geo-informatiesystemen operationeel (Sijmons).
Vraag 6
Uit (Sön digitaal bestand kunnen kaarten op meerdere
(kleinere) schalen worden afgeleid. Wat is naar uw
oordeel het maximale bereik van de schaalverkleining
zonder dat de informatieve waarde en de bruikbaar-
heid van de (afgeleide) kaart teniet wordt gedaan?
Dit is een moeilijke vraag aan een geodeet omdat het
liggingsaspect van de objecten een belangrijk aspect
van de kaart is. De geödeten krijgen met de paplepel
ingegoten dat er een zeer nauwe relatie bestaat tussen
de presentatie van de gegevens op de kaart en de
schaal waarop deze worden afgebeeld. Als de liggings-
factor belangrijk is voor de gebruiker mag het bestand
dat ten behoeve van een bepaalde schaal is verzameld,
met niet meer dan een factor van 4 5 worden ver-
groot of verkleind. Speelt de juiste plaats van de ob
jecten geen rol dan is deze vraag niet goed te beant-
woorden omdat zoveel andere factoren gaan meespe-
len (leesbaarheid van de kaart, informatiebron,
KT 1983. IX. 3
55
