Herziening van de kaart op de
schaal 1:250.000
doorgeetst in de gidsen voor achtereenvolgens het
zwarte, blauwe en rode lijnwerk. In sommige geval-
len was het opnieuw graveren (bijvoorbeeld voor
blauw) voordeliger dan het afdekken en dooretsen. De
hoogtelijnen in de bruine gravure werden waar nodig
aangepast.
Het is niet zinvol gebleken de kleurmaskers (peel-
coats) voor de kleurvlakken van de bestaande kaart
te gebruiken. Deze werden bij herziening dus opnieuw
vervaardigd.
De hierboven beschreven herzieningsmethode voor de
kaart 1:25. 000 gaf in vergelijking met het geheel
graveren van het lijnwerk een besparing van 50%.
Een blad waarop 125 km2 terrein van gemiddelde
dichtheid staat afgebeeld, vraagt voor geheel nieuw
graveren van het lijnwerk 20 arbeidsweken van 40 uur.
De herzieningsmethode vereist voor een vergelijkbaar
blad 10 arbeidsweken. Als nadeel van de dooretsme-
thode op deze kaartschaal moet worden aangetekend
dat bijvoorbeeld een nieuwe wegenklassifikatie, welke
voor de 1:50. 000 kaartschaal wel werd verkend in het
terrein en dus ook beschikbaar was voor de kaart
1:25. 000, niet in de nieuwe kaart kan worden overge-
nomen.
Herziening van de kaart op de
schaal 1:50.000
Ook voor de kaart op de schaal 1:50. 000 is getracht
de dooretsmethode bij herziening toe te passen. Aan-
gezien voor de kaart 1:50. 000, welke zowel voor mili-
tair als civiel gebruik bestemd is, de wegen-klassifi-
katie de laatste decennia minstens twee maal belang-
rijk is gewijzigd, was het gebruik van de bestaande
deeltekenstukken of gravures niet goed mogelijk en
dus ook een procödd als de dooretsmethode niet toe-
pasbaar. De methode is betrekkelijk kort geleden wel
beproefd met kaartbladen welke reeds volgens de
nieuwe wegenklassifikatie waren bewerkt. De resul-
taten waren niet bevredigend en die herzieningen zijn
niet gevolgd door andere, hoewel wel een kortere tijd
nodig was voor het vervaardigen van het lijnwerk.
De gravures voor de kaart op de schaal 1:50. 000
worden thans geheel nieuw vervaardigd.
Wel is voor de herziening van de generalisatiemodel-
len een speciale werkwijze toegepast. Het geheel
nieuw vervaardigen van een generalisatiemodel voor
de 1:50. 000 kaart wordt uitgevoerd op een gidsbeeld
op de schaal 1:25.000, verkregen door verkleining
van de basiskaart op 1:12. 500. Naast het gegenerali-
seerde lijnenbeeld wordt ook een kleur- en een namen-
model vervaardigd. Gaat men nu dat blad herzien dan
wordt voor het vervaardigen van de generali satiemo-
dellen de volgende werkwijze toegepast. Op de achter-
zijde van een doorzichtige tekeningdrager brengt men
als diapositiefbeeld het bestaande gegeneraliseerde
beeld aan. Van de nieuwe reeds herziene basiskaart
1:12. 500 wordt een verkleining 1:25. 000 in blauw af
gebeeld op een tweede tekeningdrager. De beide ge-
noemde films legt men passend op elkaar met de
nieuwe blauwe gids onderop. Op de bovenzijde van het
eerstgenoemde dia tekent men nu de nieuw aan te
brengen lijnen en op de achterzijde daarvan neemt
men de gewijzigde lijnen weg. Deze werkwijze levert
een besparing van 20% ten opzichte van het geheel op
nieuw maken van een generalisatiemodel.
De kaart op de schaal 1:250. 000, de enige kaart die
direkt is samengesteld in de UTM-projektie, werd
opgebouwd uit een grondslag van verkleinde 1:50. 000
bladen. Deze werden gebracht op de schaal 1:125. 000
en gemonteerd in het vierkantennet in de UTM-pro-
jektie.
Daama werden de deeltekeningen voor de verschillen-
de kleuren vervaardigd aan de hand van reeds vooraf
vervaardigde generalisatie-modellen. Bij de herzie
ning van een volgende uitgave van deze kaart is ge
werkt op de deelgravures van de bestaande kaart of op
kopieen daarvan. Thans wordt voor deze kaartschaal
een nieuwe werkwijze toegepast waarop later wordt
teruggekomen.
Gewijzigde p roduktiemethoden
De toepassing van de bovenstaande herzieningsmetho
de voor de kaart 1:25. 000 kon niet voorkomen, dat er
een achterstand ontstond in de vervaardiging van de
kaartbladen op deze schaal. Het aantal ervaren gra-
veurs liep namelijk sterk terug mede als gevolg van
de aangekondigde overplaatsihg van de Topografische
Dienst naar Emmen. Om nu deze achterstand zo snel
mogelijk in te lopen werd een ingrijpende beslissing
genomen.
De deelgravures voor zwart, blauw en rood worden
thans niet meer apart vervaardigd. De kaart 1:10. 000
wordt nu direkt verkleind naar 1:25. 000. Slechts de
oranje wegen en de grenzen worden ten behoeve van
de leesbaarheid nieuw gegraveerd.
De bebouwing welke voordien in rood op de kaart stond
afgebeeld staat nu in zwart evenals het gehele sloten-
patroon. De kleurmaskers voor de kleurvlakken wor
den wel geheel nieuw vervaardigd, hetgeen uiteraard
noodzakelijk is met dit onvertekende beeld van de
kaart 1:10.000 verkleind tot 1:25.000.
De wegen, paden en Symbolen worden dus ook ver
kleind op de 1:25. 000 kaart weergegeven.
Zo zijn de paden in bosgebied thans duidelijk smaller
dan op de vertekende kaart.
Het belang van het zo up-to-date mogelijk publiceren
van het kaartbeeld is echter doorslaggevend geacht.
Een nog sterker oplopende veroudering van het kaart
beeld ten opzichte van de verkenningsdatum was be-
slist onverantwoord.
Aan graveerarbeid voor de nieuwe kaart 1:25. 000
wordt thans nog slechts 10% besteed van de tijd welke
voor een nieuw te graveren blad, vervaardigd volgens
de vorige methode, nodig was. Dit heeft uiteraard
ook zeer belangrijke gevolgen voor de kosten van de
vervaardiging van deze kaart.
Toen besloten werd de kaart 1:25. 000 door verkleining
van de kaart 1:10. 000 te gaan vervaardigen zijn nog
drie wijzigingen ingevoerd en wel:
- het gebruik van een ander schrifttype. Bodoni werd
vervangen door Univers. Reeds vaker was dit on-
derwerp ter sprake geweest en dit kon nu worden
ingebracht. De leesbaarheid heeft hierdoor aan
kwaliteit gewonnen.
- de reorganisatie van de plaatsing van de randinfor-
matie en de legenda, waarbij tevens een nieuwe
vouwmethode kon worden ingevoerd; op de omslag
is thans een titelflap afgebeeld.
KT 1983. IX. 4
29
