Het aanpassen van de kaarten naar
vorm en ve rk r i j gbaa rhe id
- het afbeelden van de 'ticks' van het coördinaten-
systeem van de UTM-projektie met de daarbij be-
horende getallen naast de coördinaten van de ruit-
lijnen in het stelsel van de Rijksdriehoeksmeting
längs de rand van het kaartbeeld. De kaart kan
hierdoor meer universeel worden gebruikt.
Hoewel deze nieuwe uitvoering van de kaart 1:25. 000
wellicht niet overal zal worden toegejuicht, zal men
toch begrijpen dat gezien de huidige omstandigheden
het invoeren van deze werkmethode noodzakelijk was.
Op andere plaatsen is al eerder op deze wijzigingen
ingegaan (zie KT 1981. VI. 1). Voor nadere details
wordt daarnaar verwezen.
De kaart 1:50. 000 wordt in beginsel nog op dezelfde
wijze vervaardigd als voorheen. Echter, ook daarbij
wordt de plaatsing van de legenda en het randschrift
vrijwel analoog aan de methode gevolgd voor de
1:25. 000 ingevoerd. Ook wordt het schritt dan uitge-
voerd in Univers in plaats van in Bodoni.
Voor de kaart op de schaal 1:250. 000 wordt thans een
geheel nieuwe werkmethode gevolgd en wel een met
toepassing van automatisering. Deze verloopt als
volgt.
De kartograaf maakt op de schaal 1:125. 000 een zgn.
digitaliseermodel waarmee het digitaliseren en code-
ren wordt uitgevoerd. Naast het digitaliseermodel
wordt ook een kleur- en namenmodel voor de kaart
vervaardigd. Na een voorbereidingsperiode, waarbij
uiteraard veel overleg tussen de kartografen en de
systeemanalisten noodzakelijk was, zijn thans reeds
belangrijke kaartdelen in digitale vorm beschikbaar.
De graveerwerkzaamheden worden bij deze werkwijze
uitgevoerd op een electronische coördinatograaf.
Voordat het zover is zijn uiteraard, na het digitalise
ren van het lijnwerk, meerdere controles en korrek-
tie-fasen nodig. De benodigde programmatuur voor
de gehele opzet is door eigen medewerkers ontwik-
keld.
De kleurmaskers, de Schriftmontage en andere werk-
zaamheden zullen niet met behulp van automatiserings-
apparatuur worden gemaakt.
De automatisering is bij de vervaardiging van deze
kaart gekozen om bij de volgende uitgave de kaart
sneller te kunnen herzien en tevens omdat deze metho
de in het eenvoudigere kaartbeeld op de schaal
1:250. 000 sneller kon worden uitgevoerd dan bij de
meer gecompliceerde topografie op de grotere scha
len.
Het voor deze te vervaardigen kaart opgebouwde digi
tale bestand zal ook beschikbaar zijn voor andere
doeleinden. Zo zal men indien gewenst ook daarvan
kaarten kunnen vervaardigen met daarop een keuze
uit de topografische elementen welke gescheiden in
het bestand zijn opgenomen.
Kijken we terug in de geschiedenis van de topografi
sche kaart dan zien we dat de eerste bladen van de
kaart 1:50. 000 -de Topografische en Militaire kaart
van het Koningrijk der Nederlanden, de TMK - in
1850 beschikbaar kwamen voor het publiek. Deze
prachtig op steen gegraveerde eenkleurige kaart is
in 1972 herdrukt en in de verkoop.
Op 66n blad was 1000 km2 terrein afgebeeld.
De vervaardiging van een gedrukte kaart op de schaal
1:25. 000 werd aangevangen in 1872. Dit was evenals
de 1:50. 000 een kaart in Bonneprojektie en verscheen
in klein formaat.
In 1932, met de invoering van de fotogrammetrie bij
de kaartvervaardiging, werd ook de stereografische
projektie gekozen en tevens werden de bladen in gro-
ter formaat uitgebracht.
De 1:25. 000 bladen beeiden nu 125 km2 terrein af en
de 1:50. 000 500 km2. In 1980 werd voor de kaart
1:25. 000 een aantal nieuwe combinaties van bladen
ontworpen. De bladen die afwijken van de tot dan be-
staande bladwijzer, zijn vooral zo gekozen om de ge-
bieden längs onze grenzen en kustlijn voor de kaart-
gebruiker aantrekkelijk te maken. Wel is daarbij ge-
probeerd om een standaardhoogte aan te houden om de
eveneens nieuw ingevoerde vouwwijze te kunnen aan-
houden. In verband daarmee is de lay-out van de
1:25. 000 geheel gewijzigd en is een titelflap aange
bracht. Het vouwformaat van 29 x 12 cm is waar
mogelijk aangehouden.
De wijziging van de bladindeling had voor sommige
belangrijke kaartgebruikers bezwaren in verband met
het gebruik van de 1:25. 000 voor bijvoorbeeld de vast-
legging op de kaart van de NAP punten. Voor de af-
nemers die dat speciaal verlangen kunnen daarom films
van de bladen in het oude bladindelingssysteem worden
vervaardigd.
De 1:25. 000 kaartbladen verschijnen in de nieuwe vorm
ook in de grijsdruk (iets donkerder grijs dan voorheen
met een blauwe tint voor de wateroppervlakken).
De verkoop van de kaarten via wederverkopers wordt
gestimuleerd hetgeen mede een aanleiding was om de
nieuwe vouwwijze in te voeren.
De kaart 1:50. 000 zal zoals reeds gezegd binnenkort
ook in een vrijwel gelijke lay-out uitkomen met Uni
vers als schrifttype. Aan de bladindeling van de
1:50. 000 kaart worden geen wijzigingen aangebracht.
Voor het gebruik van de topografische kaart als onder-
grond worden op bestelling calques geleverd, zonodig
in speciale combinaties.
Niet onvermeld mögen blijven de luchtfoto's welke
voor vele gebruikers van grote waarde zijn. De foto-
bedekking van geheel Nederland is in veelvoud be
schikbaar. In het voorjaar van 1981 is heel Nederland
opnieuw vanuit de lucht op de schaal 1:18. 000 gefoto-
grafeerd hetgeen in het voorjaar van 1983 is herhaald.
De luchtopnamen worden voor een deel voor de topo
grafische kaartering gebruikt. Alle foto's zijn echter
speciaal benodigd voor de werkzaamheden ten behoeve
van het 'Projekt Bebouwing' dat in opdracht van de
Ministeries van Financien en Binnenlandse Zaken in
bewerking is.
Van deze zeer recente fotografie kunnen de meest ac-
tuele beeiden van het terrein op bestelling worden ge
leverd en wel als afdrukken van de foto's of als foto-
kaajrten.
To ekom st
Het bestaan van het grafische kaartbeeld Staat niet op
het spei. De kaartgebruikers zullen dit niet kunnen
missen ondanks het feit dat de vraag naar digitale
informatie groter en groter wordt. Het gebruik van
luchtfotobeelden neemt regelmatig toe. Over enige tijd
zal de 1:250. 000 kaart in digitale vorm beschikbaar
30
KT 1983. IX. 4
