ruststelling van de twijfelaars onder de toeschouwers,
de automatische tekentafel weigerde. Sedertdien heeft
de Computer Assisted Cartography (CAC) een enorme
vlucht genomen, ook in Nederland zoals uit figuur 3
blijkt en nog is niet te overzien waarheen deze storm-
achtige ontwikkeling zal leiden. In vakkringen, natio
naal en intemationaalStaat CAC in het centrum van
de belangstelling getuige de stroom van voordrachten,
cursussen en publicaties over het onderwerp. Het lijkt
er wel op of de CAC zieh tot een aparte subdiseipline
zal ontwikkelen. In Noord-Amerika worden op initia-
tief van de nationale kaarteringsdienst van de V. S.
Fig.3 Kaartproduktie ondersteund door Computer
overheid
particulier
opleiding
speciale conferenties aan CAC gewijd, de 'Autocarto's'
in Europa worden 'Eurocarto's' georganiseerd en
Australib volgt in 1984 met de eerste 'Austracarto'
gesponsord door de ICA. Het was voorts de ICA die
reeds in 1964 een aparte studiecommissie 'Automation
in Cartography' in het leven riep die onder andere in
de Derde Wereld verdienstelijk voorlichtingswerk
verrichtte.
De KS/NVK heeft in een vroeg Stadium de betekenis
van de Computer voor de kaartproduktie onderkend.
Binnen een jaar na de demonstratie in Londen werd
innovator Bickmore naar Nederland gehaald om ons
zijn toekomstvisies te ontvouwen. Blijkbaar schoot
zijn overtuigingskracht tekort want tot het einde van
de jaren '70 zweeg de NVK over het onderwerp, hoe-
wel sedert 1973 in de marge van de vereniging de
ijverige Kontaktgroep Automatisering opereert waarin
gebruikers van de nieuwe technologie know-how uit-
wisselden en kennis nemen van nieuwe ontwikkelingen.
In 1982 kwam de NVK aan de groeiende belangstelling
der leden tegemoet door organisatie van studiedagen
over het onderwerp Automatisering welke een groot
succes werden. Kort nadien viel het bestuursbesluit
de NVK-leden voortaan jaarlijks over nieuwe CAC-
ontwikkelingen te informeren.
CAC wordt momenteel bedreven door elektronici,
fysici, geödeten, geografen, wiskundigen en ook nog
door kartografen. Geen betere gelegenheid dan dit
jubileum om nog eens een beroep te doen op vakgeno-
ten zieh intensiever met de automatisering in de
kartografie bezig te houden, opdat niet tot nu toe
verworven kennis en inzichten op het kemterrein der
kartografie, de grafische presentatie, ongebruikt
blijven liggen en een eindprodukt ontstaat waarop
kartografen geen invloed meer hebben kunnen uitoefe-
nen. Het wil mij voorkomen dat voor de NVK een be-
langrijke taak is weggelegd in het waken tegen een
ongecontroleerde opmars van de CAC door het op-
werpen van stabiliserende krachten. De vereniging
zou kunnen bijdragen tot het concipieren en aanbeve-
len van evenwichtige opleidingsprogramma's voor
diverse niveaus waarin zowel conventionele karto-
grafische onderwerpen als CAC-componenten geinte-
greerd worden.
De veronderstelling dat digitale kaarteringsmethoden
zouden kunnen bestaan onafhankelijk van de kaart-
reproduktie is onrealistisch. Reeds het automatisch
tekenen met een graveemaald of fotokop heeft zijn
reprografische consekwenties. Bij diverse diensten
zijn dan ook experimenten gaande om digitale, repro
grafische en manuale technieken te coördineren en te
integreren. De experimenten tot het vervaardigen van
meerkleurenkaarten door middel van digitalisering en
digitaal oprasteren in plaats van fotomechanisch, met
voorbijgaan van traditionele reprotechnieken zoals
het maken van kleurmaskers en rastercombinaties,
zijn een voorbeeld van deze gecombineerde technologie.
Aan het einde van deze paragraaf valt de vraag naar
de toekomst van de traditionele gedrukte kaart nauwe-
lijks te vermijden. Omzichtigheid is hier echter ge-
boden daar de ervaring leert dat prognoses van vak-
mensen dikwijls gekleurd zijn door zelfmisleiding en
illusies. Hoewel ik mij de zwakke zijde van de gedruk
te kaart in diverse situaties bewust ben, zoals in
gebieden met frekwente veranderingen of wanneer
een vlug antwoord wordt verwacht op een onverwachte
vraag, zijn er talrijke toepassingsgebieden te noemen
waarop de gemakkelijk hanteerbare, actuele kaart het
ideale produkt vormt. Als vertegenwoordiger van een
generatie die opgegroeid is met de traditionele kaart
acht ik daarom het voortbestaan daarvan voorlopig
wel verzekerd al dient men de opmars van de kaart
op het beeldscherm niet te onderschatten.
De kaart als co m mun i c a t i em idde 1
Academici zijn niet tevreden alvorens hun wetenschap
is onderbouwd door een methodologisch fundament,
op basis waarvan theorieen kunnen worden ontwikkeld
en getoetst. Aan pogingen tot vestiging van een derge-
lijk fundament heeft het in de kartografie in de jongste
30 jaar niet ontbroken. Opgemerkt dient te worden
dat deze pogingen allerminst tot een algemeen erkend
resultaat hebben geleid. In feite is de worsteling,
waarbij verschallende recentelijk ontwikkelde disci-
plines voor het verlenen van assistentie worden aan-
getrokken, nog in volle gang.
Onder meer is de kartografie benaderd
1. als onderdeel van de semiologie of leer der
54
KT 1983. IX. 4
