De jubileumkaart van de ANWB
M.A.G. Bos
Ondanks het feit, dat velen van u in de loop van dit
jaar reeds in het bezit zullen zijn gekomen van de
Jubileumkaart van de ANWB, is deze kaart toch als
bijlage van deze aflevering van het Kartografisch Tijd-
schrift gevoegd, ter raadpleging tijdens het lezen van
dit artikel.
Zoals drs. D. J. Engelen, directeur van de Koninklijke
Nederlandse Toeristenbond ANWB op 20 april jl. tij
dens het NVK-Lustrumcongres in Noordwijkerhout in
zijn voordracht 'ANWB-kaarten, 100 jaar actueel', al
meedeelde, is het idee tot vervaardiging van deze
kaart ontstaan in 1978, vijf jaar vöör het 100-jarig
bestaan van de ANWB. In 1979 zijn wij actief begonnen
met de eigenlijke vervaardiging. Het moest een kaart
worden, waarop in elk geval de gehele Benelux zou
worden afgebeeld. Indien mogelijk zou ook een gedeel-
te van Engeland (East Anglia) op de kaart dienen te
worden opgenomen, opdat dan alle veerdiensten vanuit
Nederland, Belgie en N. W. -Frankrijk op de diverse
Engelse kustplaatsen in zijn geheel konden worden
aangebracht. Het op de kaart in beeld brengen van dit
gedeelte van Engeland zou de kaartuitsnede bovendien
uniek maken: geen andere wegenkaart vertoont een
dergelijk patroon. Een nadeel zou echter zijn een be-
hoorlijk stuk 'nietszeggende' Noordzee, maar dit zou
worden ondervangen door in dit gedeelte een verhaal-
tje te plaatsen over het hoe en waarom van deze kaart.
Later is hierop teruggekomen, omdat al via andere
media (Frits Born, daama onze eigen periodieken)
hieraan bekendheid was gegeven.
De schaal werd bepaald op 1:500. 000, waardoor het
formaat op 100 x 98 cm uitkwam, een nogal fors
formaat dus. Het aantal kleuren werd gesteld op 6,
omdat wij graag het bruin als basiskleur wilden gebrui-
ken. Deze kleur is in lijnwerk druktechnisch niet op te
bouwen uit de 3 process-kleuren magenta, cyaan en
geel, dus 4-kleurendruk kon buiten beschouwing wor
den gelaten.
De wegenclassificatie werd als volgt opgebouwd:
autosnelwegen - 2 rode biezen
vol geel eronder
hoofdverbindingswegen - rood
regionale verbindingswegen - geel
andere belangrijke verbindingswegen - wit
Alle wegen werden van bruine contouren voorzien.
Bij het opnemen van plaatsen zijn wij uitgegaan van het
criterium: rond 1. 000 inwoners per woonkem en/of
een bepaalde (toeristische) landelijke bekendheid.
Voor plaatsen tot 10. 000 inwoners hebben wij gebruikt
de Helvetica regulär Condensed in 6 punts onderkast,
voor plaatsen van 10. 000-25. 000 inwoners de Helvetica
bold Condensed in 8 punts onderkast. Plaatsen boven
de 25. 000 inwoners kregen bebouwing op de kaart en
werden gezet uit de Helvetica extra bold Condensed in
8, 10, 12 en 15 punts kapitaal, respectievelijk:
25. 000-100. 000 inwoners 8 punts, 100. 000-500. 000
10 punts, 500. 000-1. 000. 000 inwoners 12 punts en
daarboven 15 punts.
De informatie met betrekking tot inwoneraantallen kon
worden verkregen door het raadplegen van een aantal
naslagwerken.
Voor Nederland lag het eenvoudig. In Vos' 'Lijst van
Nederlandse Gemeenten', op de mutaties waarvan wij
een abonnement hebben, houden wij zelf de inwoner
aantallen per woonkem bij. Deze aantallen worden ons
doorgegeven door de gemeenten, telkens wanneer wij
een toeristenkaart herzien.
Voor Duitsland hebben wij aangeschaft 'Müllers Gros
ses Deutsches Ortsbuch', uitgave 1980 (1204 blz.),
voor Frankrijk de 'Dictionnaire Göographique de la
France' van Rend Oizon, uitgave 1979 van Librairie
Larousse, voor BelgiS werd gebruik gemaakt van de
Volkstelling 1970, aangevuld met Supplementen van
latere jaren (1979, 1980), uitgegeven door het Natio
naal Instituut voor de Statistiek, voor Luxemburg kre
gen wij informatie van de Luxemburgse Ambassade,
en tenslotte voor Engeland kregen wij van onze zuster-
organisatie AA toegezonden de 'Gazetteer of Britain'
van Oliver Mason, uitgave 1977, John Bartholomew
Son, Edinburgh. Ondanks het feit, dat de schaal van
de kaart ons beperkingen oplegde ten aanzien van het
opnemen van het aantal gegevens meenden wij er toch
goed aan te doen onze leden een goed gevulde kaart
aan te bieden, welke evenwel overzichtelijk en goed
leesbaar zou zijn. Zo hebben wij de wegnummering
opgenomen in de kleuren zoals die in werkelijkheid in
het betreffende land op de bewegwijzering is aange
bracht, een vrij ver doorgevoerde afstandindeling,
'aankleding' van de autosnelwegen (benzinestations,
wegrestaurants, wegenwachtstations) en een aantal
toeristische respectievelijk orientatiesymbolen, zoals
vliegvelden, kasteien, rui'nes, vuurtorens, TV-torens
en hellingstekens.
Veel kaarten zijn uiteraard geraadpleegd bij het actua-
liseren van het kaartbeeld. Zoals elke samensteller
van wegenkaarten weet, blijven er altijd veel vraag-
punten over, waarover je dan eindeloos kunt corres-
ponderen, en vaak zelfs öf zonder het gewenste resul-
30
KT 1983. IX. 5
