Intipod
bedenken: 'Groot is klein' (om te verwijzen naar de
oppervlakte-overdrijving op grotere afstanden van de
evenaar bij de meeste wereldkaarten) of 'Het Noorden
is overal', als we de richting van de meridianen als
noordrichting aannemen. Ook op deze slagzinnen is
wel wat af te doen. Hoofdzaak is echter dat u geschokt
wordt in uw (al dan niet vermeende) traditionele
wereldbeschouwing en wat stil blijft staan bij de feilen
van andere, meer conventionele afbeeldingsmethoden.
Dat is dus ään van de toepassingen van deze aardbol-
len. Er zijn er nog twee: het localiseren van Steden/
landen of werelddelen op de globe en het als onder-
grond dienen voor thematische informatie. De laatste
toepassing, onder andere verwerkt in de Wereld-
energiekaart, is niet erg overtuigend omdat, net zo-
als bij het schrift, men er niet in geslaagd is de the
matische informatie in het vlak van de globe te bren-
gen.
Voor het localiseren zijn de aardbollen uitstekend ge-
schikt. Wanneer er op de poster plaatsstippen zouden
staan bij de plaatsnamen zoals Zaanstad en Sao Paulo,
of wanneer gebieden zoals Japan, Madagascar of
California een andere kleur zouden krijgen, dan zou
deze localisatie-mogelijkheid zeer overtuigend blij-
ken. Dat heeft Fortuin ook al eiders bewezen, met
aardbollen waarop staten of werelddelen in een con-
trasterende kleur zijn vertoond.
Het nuttigste aspect van de Global View poster is de
correctie van ons wereldbeeld. Dat bij die correctie
in feite gewerkt wordt met een evenzeer platgeslagen
kaart als bij alle andere kaarten is een bijkomstig-
heid waar we ons gezien de knap gesuggereerde ruim-
telijke dimensie en de aan ieder bekende eigenschap-
pen van de bol makkelijk overheen zetten. Het is voor-
al belangrijk dat kartografen zo'n bijgesteld wereld
beeld krijgen, en daarmee de mogelijkheid hun pro-
ducten aan de werkelijkheid te toetsen.
Het is nog belangrijker dat de hele bevolking getoond
wordt hoe de aarde, onze woonplaats, eruit ziet: niet
zoals Mercator dat eind 16e eeuw (voor navigatie-
doeleinden) bedacht en nog minder zoals Peters (eind
20e eeuw) aan goedgelovige journalisten en de Unicef
weet te verkopen, maar als een bol.
GLOBAL VIEW
Global View is een perspectief projectie van de wereld-
bol en geschikt voor eenvoudige kaartjes van de wereld
of een stuk daarvan.
Voor drukwerk is een schaal tussen 1:500 miljoen tot
1:75 miijoen geschikt. Voor display, tentoonstellingen
bijvoorbeeld, is een schaal tot 1:15 miljoen nog goed
bruikbaar (wereldbol doorsnede van 100 cm).
Het tekenen van de grondvormen (keyline) is geauto-
matiseerd. Die grondvormen bestaan uit de kustlijnen,
de politieke grenzen, het gradennet en de omkadering.
Het patroon van de kustlijn, de grenzen en het graden
net bestaat uit een reeks punten, die door lijnen ver-
bonden worden. Alle punten, ongeveer 10. 000, zijn
uitgedrukt in lengte- en breedtegraad getallen.
AI deze punten hebben dezelfde afstand tot het midden
van de wereldbol. De punten en hun verbindingen zijn
opgeslagen in het geheugen.
Met die gegevens is de wereldbol als driedimensionaal
lichaam gedefiniöerd. Door aan te geven hoe je tegen
de wereldbol aankijkt, maakt de Computer een pers
pectief berekening van de bol gezien vanuit dat punt
in de ruimte Elk ander standpunt geeft een ander
wereldbeeld. Deze berekening wordt gebruikt om de
wereldbol in het platte vlak te maken. Dat gebeurt op
een, door de Computer gestuurde, tekenmachine
(plotter). Het programma dat de plotter stuurt zorg
ervoor dat kustlijn, grens, gradennet en omkadering,
voorzien van registertekens, gecombineerd of geschei-
den worden gemaakt. In de grafische verwerking wor
den daarna kleurvlakken, schaduwering, positieve-
of diapositieve lijnen aangebracht.
D Fortuin
W?
Figuur 1. Reisbeschrijving. De aarde heeft vele ge-
zichten. Om dat te illustreren hebben we twee kring-
lopen gekozen die beginnen in Zaanstad en elkaar op
de tegenpool (antipode) kruizen. Deze twee plekken
kozen we als gezichtspunt.
De andere vier gezichtspunten liggen precies halver-
wege. Deze vier zijn met bovenstaande equidistante
projectieschets gevonden.
De zes gezichtspunten liggen, drie-aan-drie, even
ver van elkaar en zijn gelijkmatig verspreid op de
wereldbol. Samen vormen ze acht gelijkzijdige drie-
hoeken. De tegenoverliggende punten zijn elkaars
tegenpool. Dat levert een veelzijdig wereldbeeld op.
De zes perspectief-projecties en de equidistante
projectie zijn met een computerprogramma gemaakt.
38
KT 1984 X. 1
