slechts 12 van de 31 ingezonden
vragen behandeld worden. Erg spij-
tig want verschillende vragen sloten
direct aan bij de dagelijkse prak-
tijk van het kaartenmaken, bijvoor-
beeld chemicalien en milieu, etsen-
de chemicaliön en de eventuele in-
vloed op de gezondheid, gebruik
van polyester en pvc in ddn kaart-
vervaardigingsproces, en de in-
vloed van de tijd op graveerlagen.
Alle vragen en antwoorden zullen
in het reeds genoemde nummer van
'Kartographische Nachrichten'
worden opgenomen.
Aan de vaktentoonstelling namen
17 bedrijven deel, de meeste uiter-
aard voor kartografische en repro-
duktiematerialen, gereedschappen
en apparatuur.
Hausleiter heeft een zgn. R-coater
op de markt gebracht welke enigs-
zins lijkt op het bekende Ohicolor
systeem van O'Harris. Copiber-
lagen en andere lagen voor karto-
grafisch werk kunnen op pvc, poly
ester en watervast papier worden
aangebracht. De doorvoersnelheid
is regelbaar evenals het drogen van
de laag met infrarode wärmte. Het
apparaat is leverbaar in de breed-
ten van 70 cm en 120 cm en kost in
de orde van DM 10. 000.
Het Klimsch centraal ponsregister-
systeem KT 3 (prijs DM 20. 000)
is al enige jaren in produktie.
Recent aangebrachte verbete-
ringen zijn:
- de ponsen zijn verstelbaar per
2\ cm
- passtiftlijsten voor ieder gewenst
registersysteem op de drukpers
kunnen worden aangebracht, zo-
dat een goede overgang van het
KT 3 systeem naar het drukpers
registersysteem is verzekerd.
R A Rost (Wenen) brengt een pons-
apparaat zoals ontwikkeld door ing.
H. Mühle (voormalig medewerker
van het IfaG) in de handel. Dit
ponssysteem is in principe bedoeld
als rand-ponssysteem, doch kan
zeer eenvoudig ook als centraal
systeem worden gebruikt (prijs in
Nederland f 18. 400,-).
Een duitse collega prof. R. Schweisz-
thal liet een prototype van een door
hem ontworpen graveerapparaat
zien. Het lijkt op de bekende gra
veerringen van Haag Streit. De
ring wordt ondersteund door vier
poten, twee lange en twee körte,
waardoor de ring schuin Staat. In
de ring is een grote loupe (2x) aan
gebracht, waardoor in de normale
werkhouding de graveemaald of
beitel met het gidsbeeld zeer goed
zichtbaar zijn.
Een aparte kaartententoonstelling
van 20 panelen was gewijd aan
kaarten voor blinden, vervaardigd
in de drie deelnemende landen. Uw
verslaggever zag nog nergens zo'n
groot aantal van deze kaarten bij
een. De eerste exemplaren (het
oudste was uit 1914) zijn vervaar
digd van dik papier, nu wordt dun
hard plastic gebruikt (zoals de be
kende drie-dimensionale reliöf-
kaarten). De zgn. mobiliteitskaar-
ten geven een klein speciaal gebied
weer, bijvoorbeeld een school, een
raadhuis, het busstation in Bern,
de palmentuin in Frankfurt. Van de
stationsgebouwen op het vliegveld
Hamburg is zelfs een losbladige
band met A4-formaat bladzijden
versehenen.
Stadsplattegronden kunnen alleen
voor blinden zijn, maar sommigen
zijn door het toepassen van kleur
ook voor algemeen gebruik. Soms
zijn de Straten hoger, soms lager
dan de aanliggende huizenblokken.
Verdere categorieön op de tentoon-
stelling waren: omgevingskaarten,
kaarten van ddn land, kaarten van
Europa en wereldkaarten.
De internationale grenzen op de
laatste twee soorten worden meest-
al verhoogd aangegeven met de
landennamen in braille. Op ödn van
de Europa-kaarten zijn de landen-
vlakken weergegeven met verschil
lende punt-, lijn- en struetuur-
rasters, zodat een sneller oribn-
teren mogelijk is. Een erg fraai
exemplaar van een gedeelte van
een stad, welke door het toepassen
van kleuren ook goed leesbaar is
voor anderen, is gedrukt in zeef-
druk op watervast papier. De druk-
inkt gaat opzwellen ('aufschäumen')
als de kaart wordt verhit en er ont-
staat na het afkoelen een voelbaar
relibf. Het grote voordeel van de
ze kaarten is dat ze oprolbaar en
opvouwbaar zijn.
Bij de produktie van kaarten voor
blinden zijn kennelijk zelden karto-
grafen betrokken; op geen van de
kaarten komt de naam van een kar
tografische instelling of bedrijf
voor. Op de ICA conferentie in
Perth zal het onderwerp 'Kaarten
voor blinden' ook aan de orde kö
rnen.
De kaartententoonstelling had geen
thema doch trachtte een breed
overzicht te geven van de huidige
kaartproduktie in de drie landen.
Het meest vermeldenswaard zijn:
- interessante voorbeelden van
eindprojekten van de drie HTS-en
in de Bondsrepubliek;
- fraaie voorbeelden van de reliBf-
voorstelling van het Alpengebied;
- een kleine stadsplattegrond van
München met een legenda in het
Japans;
- het trachten te wennen aan het
schrift op kaarten, welke met
behulp van automatisering zijn
vervaardigd;
- een proef met een nieuwe voor-
stellingswij ze en kleuren op de
topografische kaart 1:25. 000 van
de deelstaat Niedersachsen (lijn-
werk voor contouren en huizen in
paars, 4 typen vegetatie in groen
en geel);
- zelf ontworpen punt- en lijnsym-
bolen gedrukt in zeefdruk op zelf-
klevende folie (ruilverkavelings-
dienst Stuttgart);
- verschillende voorbeelden van
het in bewerking zijnde 'Afrika-
Kartenwerk', 1:1.000.000, een
publikatie in opdracht van wat
men in Nederland ZWO zou noe-
men ('Deutsche Forschungsge
meinschaft'). Afrika is opgedeeld
in vier hoofdgebieden; van ieder
gebied verschijnt een serie van
16 thematische kaarten (onder
andere geomorfologie, klimaat-
geografie, hydrografie, maar
ook verkeersgeografie)Men
deinst niet terug voor 22(!) druk-
gangen.
Tenslotte wordt vermeld dat in
Stuttgart zelf nog twee langer lo-
pende kaartententoonstellingen wa
ren ingericht:
- Staatsarchief Stuttgart: 'Stutt
gart im Spiegel alter Karten und
Pläne';
- Landespaviljoen Stuttgart: 'Der
historische Atlas von Baden -
Württemberg'
A. J. Kers
SATE LLIE TF OTOGR AFIE
Het is bekend dat vanuit vliegtuigen
en satellieten informatie verzameld
wordt over het aardoppervlak door
middel van remote sensing of tele-
detectie. Daarbij wordt gebruik ge-
maakt van door het aardoppervlak
gereflecteerde of uitgezonden stra-
len zoals het zonlicht of electro-
magnetische straling waarvoor het
oog ten dele ongevoelig is. Deze
stralen worden opgevangen door
middel van in satellieten of vlieg-
8
KT 1984. X. 3
