Nederlandse voordrachten in Perth: samenvatdng
De eiders in dit nummer opgenomen artikelen van de professoren Ormeling sr. en Schilder zijn door hen ook in
lezingen gepresenteerd op de ICA Conferentie in Perth. Op de Conferentie waren er bovendien nog een zestal
voordrachten van andere NVK-leden uit Nederland. Hier volgen körte samenvattingen van de artikelen die in die
voordrachten aan de orde werden gesteld.
E. S. BOS - SYSTEMATIEK BIJ HET ONTWEEPEN
VAN SYMBOLEN
Symboolontwerp is lange tijd een enigszins verwaar-
loosd onderwerp geweest in het totale proces van
kaartenmaken. De aandacht van de betrokkenen ging
veel meer uit naar zaken die te maken hadden met de
nauwkeurigheid van de opname en naar kaartprojekties
Dat Symbolen de informatie in de kaart moesten weer-
geven sprak vanzelf, maar zolang ieder symbool in de
legenda werd verklaard, kon daarover verder geen
onduidelijkheid bestaan. In bepaalde gevallen zag men
symboolontwerp als een intuitieve en artistieke uiting
van een kartografisch tekenaar.
Met name de explosieve groei in de produktie van
thematische kaarten heeft deze situatie verändert en
is aanleiding geweest om de perceptie van de kaart -
informatie een centrale plaats te geven in het aan-
dachtsveld van de kartograaf. Daarmee kwam ook de
erkenning van de fundamentele rol van de kaartsymbo-
len en het belang van een weloverwogen ontwerp van
deze Symbolen.
Bij het ontwerpen van Symbolen moet met een aantal
factoren rekening worden gehouden: het doel van de
kaart, de inhoud van de kaart, de eigenschappen van
de weer te geven informatie, de gewenste perceptie-
niveaus, de te gebruiken visuele variabelen, de diver
se aspecten van visuele waarneming, mogelijke spe
ciale gebruikseisen, de eventueel in gebruik zijnde
standaardsymbolen en tenslotte met de produktieom-
standigheden en de kostenaspecten.
Deze factoren beihvloeden gedeeltelijk direct het te
ontwerpen symbool en hebben daamaast een onder-
linge, causale relatie. Dit laatste betekent, dat de
volgorde van de beschouwing van deze factoren niet
willekeurig kan zijn, maar plaats moet vinden in een
bepaalde logische rangschikking. Hierdoor krijgt het
ontwerpen van Symbolen een zeker procesmatig karak-
ter, waarvoor een systematische benadering voorde-
len biedt, zeker voor een kartograaf-in-opleiding en
voor de kartograaf die nog slechts over een geringe
ervaring beschikt.
(Het volledige artikel is - in de Engelse taal - gepu-
bliceerd in ITC Journal 1984. 1. Een vertaling zal in
een volgend KT-nummer worden opgenomen.
C. P. J. M. VAN ELZAKKER EN F. J. ORMELING -
COMPUTER SYSTEMEN VOOR DE VERVAARDIGING
VAN STATISTISCHE KAARTEN: EISEN VAN DE
GEBRUIKERS
De Computer biedt vele mogelijkheden voor de karto-
grafie. In de praktijk worden die mogelijkheden echter
nog niet ten volle benut. Dit kan gedeeltelijk het gevolg
zijn van het feit dat de automatische kartografie niet
altijd even gebruikersvriendelijk is, bijvoorbeeld van-
wege een gebrek aan (programma-)documentatie.
Daarnaast is de ontwikkeling van de automatische
kartografie grotendeels onafhankelijk verlopen van de
even belangrijke evolutie in de 'traditionele' kartogra
fie, met name op het gebied van kaartontwerp en
-gebruik. De körnende jaren zal er daarom aandacht
moeten worden besteed aan de integratie en de toepas-
sing van de automatische kartografie in het proces van
de kaartvervaardiging.
In het artikel wordt uitgegaan van het gebruik van de
Computer bij de produktie van statistische kaarten ten
behoeve van geografisch onderzoek. Hierbij zijn het
vaak de kaartgebruikers zelf (geografen en pianologen)
die de kaartbeelden tot stand brengen. Zij zijn echter
niet altijd even goed op de hoogte van de mogelijkheden
die de kartografie in het algemeen en de computer-
kartografie in het bijzonder kunnen bieden. Daarnaast
is er het probleem dat de ontwerpers van Computer
systemen vaak ook een onvoldoende kartografische
achtergrond hebben en niet altijd bekend zijn met de
wensen en behoeften van de gebruikers van die
Systemen.
Kartografen kunnen bij dit alles een belangrijke bemid-
delende rol speien. In het artikel wordt bijvoorbeeld
ten behoeve van de ontwerpers van Computersystemen
in de vorm van een stroomdiagram een systematisch
overzicht gegeven van de opeenvolgende fasen in de be-
werking en kartografische weergave van statistische
gegevens. Daamaast worden er suggesties gedaan
voor het opnemen van kartografische richtlijnen in het
computersysteem, vooral ten behoeve van gebruikers
met onvoldoende kartografische voorkennis. Ook daar
mee wordt een betere integratie van Computer en
kartografie nagestreefd.
KT 1984. X. 3
49
