C. P. J. M. VAN ELZAKKER EN P. J. OXTOBY -
KURSUSPAKKET KARTOGRAFISCH TEKENAAR
In ontwikkelingslanden is er een grote behoefte aan een
opleiding voor kartografisch tekenaars. Dat bleek on-
der meer ook uit een speciaal onderzoek dat door het
ITC in 1982-1983 werd uitgevoerd.
Daarom zijn onlangs, in aanvulling op de reeds door
het ITC in Enschede verzorgde opleidingen in de kar-
tografie, de voorbereidingen begonnen voor de ver-
vaardiging en introduktie van een kursuspakket voor
kartografisch tekenaars. Het kursuspakket zal gaan
bestaan uit getllustreerd schriftelijk kursusmateriaal,
praktische oefeningen en instrumenten en materialen
die voor deze oefeningen nodig zijn. Het is uiteindelijk
de bedoeling dat de kant en klare kursuspakketten van-
af 1988 ter beschikking komen te staan van karterings-
diensten in ontwikkelingslanden, die de pakketten kun-
nen gebruiken bij de eigen interne opleiding van karto
grafisch tekenaars. De gedachte is dat deze interne
opleidingen zullen kunnen worden verzorgd door in-
strukteurs, die reeds als kartograaf bij de betreffende
instelling in dienst zijn en die een kartografische op
leiding op bijvoorbeeld het ITC hebben gevolgd met
een aanvullende instrukteursopleiding. Daarbij hoeven
de instrukteurs en trouwens ook de kursisten niet
altijd hun volle arbeidstijd aan de opleiding te beste-
den, omdat het kursuspakket geschikt zal zijn voor
een hoge mate van zelfstudie en voor deeltijdstudie.
In het artikel dat in Perth is gepresenteerd - en dat
ook is gepubliceerd in ITC Journal 1984. 1 - wordt
tenslotte ook uiteen gezet dat een opleidingsmethode,
zoals hier omschreven, voor dit niveau vele voordelen
blijkt te hebben in vergelijking met andere oplossin-
gen, zoals bijvoorbeeld het opzetten van een kursus
kartografisch tekenaar op het ITC of het verzorgen
van een dergelijke kursus op een speciaal opleidings-
instituut in de ontwikkelingslanden zelf.
J. MEIJER - KAARTPRODUKTIE VOOR PLANNING
EN BEHEER VAN HET ONDERHOUD VAN STEDELIJ-
KE OPENBARE NUTSVOORZIENINGEN; EEN
PRAKTISCHE TOEPASSING VAN DE BEHEERS-
KARTOGRAFIE
De inhoud van het in Perth gepresenteerde artikel
vertoont grote overeenkomsten met de lezing die in
1983 voor de Nederlandse kartografen werd gehouden
op het NVK-lustrumcongres in Noordwijkerhout.
Aangezien die lezing met de titel 'Een nieuwe vorm
van snelle produktie van thematische opdrukken op
basiskaarten' volledig werd gepubliceerd in KT 1983.
IX. 4 (pp. 41-45), kan hier worden volstaan met een
körte samenvatting.
Het artikel is gewijd aan de produktie van plankaarten,
die gebruikt worden bij het beheer van het onderhoud
van openbare nutsvoorzieningen in stedelijke gebieden,
in casu de gemeente Rotterdam. Elke maand worden
er bijvoorbeeld 5 meerkleurige kaarten samengesteld
en gedrukt die de onderhoudsplanning voor de wegen
op verschillende termijnen laten zien tot op een jaar
van de datum van uitgifte. De speciale eisen waaraan
de kaarten moeten voldoen om ze voor de gebruikers
geschikt te maken als hulpmiddel bij het beheer (met
de eis van een snelle vervaardiging) hebben geleid tot
bijzondere procedures bij zowel de compilatie als de
daadwerkelijke produktie ervan.
F.J. ORMEIING - WESTEUROPESE ERVARINGEN
MET MINDERHEIDSTOPONIEMEN
In West-Europa worden sedert ca. 1750 topografische
kaarten vervaardigd, en dus ook geografische namen
opgenomen en op de kaart weergegeven. Bij deze op-
tekening van de namen worden toevallige (schrijf-)-
fouten gemaakt, maar ook systematische fouten. Dat
laatste gebeurt met name waar het geografische namen
betreff die uit gebieden stammen waar taalkundige min-
derheden (zoals Friezen, Bretons, Elzassers) voor-
komen.
In die minderheidsgebieden zijn de namen vaak ver-
taald of anderszins aan de meerheidstaal van het land
aangepast. Dat brengt bezwaren met betrekking tot het
kaartgebruik met zieh mee. Hoewel de sprekers van
minderheidstalen over het algemeen, zeker in West-
Europa, ook de meerderheidstaal van hun land zullen
spreken, is de vertekening op de kaart van de geogra
fische namen waaraan ze in het dagelijks spraakver-
keer gewend zijn een belemmering voor het gebruik
van de kaarten. Daarnaast zijn de vertekende namen
een handicap voor vreemden die zieh met behulp van
de plaatselijke bevolking willen orienteren. Bovendien
kan men namen, ook geografische, als een onderdeel
van het cultuurgoed beschouwen, dat beschermd moet
worden.
Om welke reden dan ook, op een aantal plaatsen in
West-Europa is men thans bezig om de geografische
namen van minderheidstaalgebieden in de oorspronke-
lijke vorm te herstellen, of althans die oorspronkelijke
vorm beter te benaderen. Op kaarten van Friesland
geeft de Topografische Dienst thans ook namen van
kleinere objecten in het Fries weer, in Spanje worden
in Catalonie de namen weer in het Catalaans gespeld;
de verfranste namen in Viaanderen en de Oostkantons
van BelgiS komen thans weer in de juiste vorm op de
kaart. Voor de kaartbladen van het tweetalige Brüssel
worden bijna alle namen in beide talen op de kaart
aangebracht.
Die wijzigingen kosten veel tijd, moeite en geld, en
daarom worden deze Westeuropese ervaringen aan
ontwikkelingslanden voorgehouden. Zij zijn in veel ge-
vallen bezig met grootschalige karteringsprogramma's
waarbij de trend bestaat namen weer in de meerder
heidstaal weer te geven.
(Het volledige artikel is - in de Engelse taal - gepubli
ceerd in ITC Journal 1984. 1.
K. SIJMONS - LIJNDETECTIE IN REMOTE SENSING
VOOR KARTOGRAFISCHE TOEPASSINGEN
Het doel van deze 'paper' is een beschrijving te geven
van methoden in de detectie van kartografische objec
ten uit digitale remote sensing gegevens met behulp
van de Computer. Speciale interesse gaat uit naar
lineaire topografische dementen, zoals wegen, spoor-
lijnen, rivieren, kustlijnen, enz.
De toegepaste methoden voor lijndetectie zijn geba-
lees verder op pag. 52
50
KT 1984. X. 3
