namen, die afwijken van de officie-
le geschreven vorm in het land van
herkomst, zoals Keulen/Köln).
Belangrijke namen die een geogra-
fische aanduiding bevatten zijn
'vertaald' (Golf van Valencia). De
landennamen, die tevens als titel
voor de bladuitsneden worden ge-
hanteerd, zijn alleen in hun neder-
landse vorm op de kaarten ver
meld. Daarbij valt een grote mate
van overeenkomst toe te juichen
met de door de Commissie voor de
Spelling van Buitenlandse Aard-
rijkskundige namen samengestelde
'Lijst van Landennamen'; een lijst
die in 1980 door de Staatsuitgeve-
rij is gepubliceerd. Slechts in
detail (Nigeria in plaats van Nige
ria) valt er iets op de spelling van
de landennamen aan te merken.
Voor de transcriptie van de overi
ge geografische namen met een
niet-latijns letterschrift zijn, voor
zover van vemederlandsing is af-
gezien, in het algemeen de regels
gevolgd aanbevolen door de 'United
States Board on Geographica!
Names' en de 'Permanent Commit-
tee on Geographical Names for
British official use'. Transcriptie
is het juist omzetten van de klan-
ken van een geografische naam uit
een bepaald taalgebied in de taal
van het ontvangende land. Een alge
meen bezwaar van transcriptie-
systemen is dat ze op een specifie-
ke taal in het ontvangende alfabet
gericht zijn. Voor de Times Atlas
is dat het engels, ook in de neder-
landse editie, hetgeen een probleem
is omdat de nederlandse uitspraak
van sommige letters verschilt van
die van de engelse. Het probleem
wordt enigszins ondervangen door
het vermelden van uitspraakregels
op twee pagina's transcriptietabel-
len. Een belangrijke verbetering in
vergelijking met de eerste neder
landse editie is de vervanging van
de op de engelstalige wereld ge-
richte Wade-Giles transcriptie
voor het Chinees door het Pinyin-
transcriptiesysteem. Pinyin is in-
middels door de meeste Westerse
landen als standaardspelling geac-
cepteerd. De nieuwe namen - met
hier en daar de toevoeging van de
oude spelling van in het Westen
algemeen bekende namen - zijn
niet alleen in de kaarten vermeld,
maar ook in het register volledig
herzien.
Register.
In het omvangrijke algemene regis
ter staan volgens de opgave van de
uitgever 210. 009 geografische na
men. Hoewel het aantal namen
uiteraard naar boven is afgerond
-in werkelijkheid zullen het er
eerder 200. 000 zijn - is dit een
enorme hoeveelheid. Desondanks
is de ontsluiting van de atlas via
het register goed: namen kunnen
snel op de kaart worden terugge-
vonden. Om kosten te besparen is
het register echter niet nederlands-
talig: de aanduiding van de aard
van het benoemde object is in het
engels gesteld ("summit", "water-
fall"), evenals de naam van het
land waar het object te vinden is.
Naast het hoofdregister is er
echter ook nog een register van
nederlandse benamingen van geo
grafische objecten - in totaal zo'n
3 4000 - inclusief enkele aanvul-
lingen op het hoofdregister.
Bijzonder nuttig is de internationa
le woordenlijst, waarin geografi
sche begrippen in 46 talen worden
verklaard in het nederlands (bij
voorbeeld 'bukhta (Rus)=baai',
'hantö (Jap)=schiereiland').
Actualiteit.
De hier besproken atlas is een ac-
tuele atlas: steekproeven duiden
erop dat de vele veranderingen die
sedert 1978 hebben plaatsgevonden,
keurig in de tweede editie zijn bij
gewerkt. Daarom is dan ook de
konklusie gerechtvaardigd, dat
diegenen die een actuele opzoek-
atlas willen aanschaffen, welke op
de meeste vragen 'Waar ligt het?'
een antwoord weet, een goede
keuze maken met de Grote Times
Wereldatlas.
C. P. J. M. van Elzakker
Michael KIDRON en Dan SMITH,
Atlas van Oorlog en Vrede. Uit-
gave Wolters-Noordhoff Atlaspro-
dukties, Groningen 1983. 124 pp.
met 40 kaarten in kleur, 14 pp.
toelichting, register met politieke
en militaire informatie naar land.
ISBN 90 01 12134 9. Prijs f 29,50.
'The War Atlas, Armed conflict -
Armed Peace' heet de oorspronke-
lijke uitgave van deze atlas, en
daarmee wordt de inhoud beter
aangegeven dan met de Nederland
se titel. In zeven hoofdstukken kö
rnen veertig thema's aan de orde
die te maken hebben met het sinds
de tweede wereldoorlog ontstane
militaire bestel. Elk thema is
weergegeven in een hoofdkaart met
dön of meer inzetkaarten. Ieder
hoofdstuk begint met een körte toe
lichting.
In deel I passeren 'De oorlogen
sinds 1945' de revue, in deel 2 'De
wapens' komen het conventionele
en nucleaire wapenarsenaal aan
bod, in deel 3 'De lange arm'
worden de invloedssferen van de
wereldmachten geschetst. Deel 4
'Hulpbrönnen' gaat over kosten,
toenemende bewapeningsuitgaven
en onderlinge afhankelijkheid van
de supermachten. Deel 5 'De
markt' geeft een beeld van wapen-
producenten, -kopers en -verko-
pers en in deel 6 'Neveneffecten'
worden militairisering, militairen
als politie, ongelukken met kem-
wapens en milieueffecten behan-
deld. In het laatste hoofdstuk 'In-
eenstorting?' worden de loyaliteit
van de strijdkrächten en de op-
komst van de vredesbewegingen
onder de loep genomen.
In een 'Toelichting bij de kaarten'
achterin de atlas wordt commen-
taar gegeven op de in beeld ge
brachte informatie, de bronnen en
de betrouwbaarheid ervan en de
wijze waarop het materiaal verkre-
gen is. Een uitgebreide lijst met
bij de kaarten gebruikte bronnen
sluit de atlas af.
De Atlas van Oorlog en Vrede doet
wat de vormgeving betreft veel
denken aan 'De toestand in de we
reld - Een politieke atlas' in 1981
bij Bert Bakker uitgegeven (Be-
spreking in KT 1981. VII. 4, p. 59).
Dat komt niet alleen doordat Mi
chael Kidron aan beide atlassen
heeft meegewerkt, maar ook omdat
de kartografische uitvoering in
handen was van dezelfde mensen.
Evenals in deze politieke atlas ge-
tuigen de toegepaste grafische
technieken (o. a. airbrush), de
kaartontwerpen en het kleurgebruik
van originaliteit. Evenzo echter
vervallen de makers in dezelfde
fouten, vooral waar het de methode
van weergeven betreft. Zo worden
gelijkvormige vierkantjes en recht-
hoekjes met daarin symbooltjes
(vliegtuigen, schepen) gebruikt om
kwalitatieve verschillen weer te
geven. Oplopende relatieve waar-
den worden vaak aangegeven met
een onjuiste kleurschaal. Een en
kele maal wordt een verlopende
kleurschaal gebruikt om verschil-
lende absolute waarden te repre-
senteren.
Op sommige kaarten is zoveel in
formatie bijeengebracht, dat het
KT 1984. X. 3
55
