programma werkt op een Tektronix 4054 grafische
terminal met BASIC; de gedigitaliseerde coördinaten
worden op een magneetband weggeschreven omdat
schijfeenheden voor de Tektronix relatief duur zijn en
fabrikantgebonden. Het programma werkt geheel in-
teractief en zorgt er in 3 stappen voor dat een kaart
gedigitaliseerd, gecorrigeerd en naar de VAX-com-
puter nedergezonden wordt. Het aldus verkregen co-
ordinatenbestand is voor 95% vrij van fouten en kan
direct als input dienen voor een GIMMS programma-
run aangezien de noodzakelijke commando's voor de
coördinatenparen gegeven worden.
Het programma werkt erg efficient: de gebieden op
de kaart kunnen met de Cursor aangewezen worden en
vervolgens kan het segment gedigitaliseerd worden.
Het corrigeren van de segmentstructuur gaat geheel
interactief; de volgende fouten kunnen automatisch
dan wel met de hand opgelost worden:
a) segment toevoegen
b) segment veranderen
c) centroi'den toevoegen
d) centroi'den verwisselen
Desgewenst kunnen tijdens de correctie kaartgedeel-
tes worden uitvergroot en door verschillende lijntypes
worden weergegeven.
Keuze van Segmenten.
Omdat de Segmenten de bouwstenen zijn voor een poly-
gonenbestand is het belangrijk de Segmenten goed te
kiezen. Het is mogelijk door zgn. hierarchisch labe-
len uit den segmentenbestand meerdere polygonen-
bestanden op te bouwen, bijvoorbeeld wijken, gemeen-
tes, provincies en landen.
Het is echter niet mogelijk op basis van een segment -
kenmerk een kaart te tekenen (bijvoorbeeld provincie-
grenzen dikker tekenen dan wijkgrenzen). De door ddn
segmentenbestand gegenereerde polygonenbestanden
zijn geheel onafhänkelijk te gebruiken.
Variabelen.
Als variabelen worden meestal statistische variabelen,
in tabellen behorende bij een bepaald gebied gegeven.
Deze variabelen worden dan gebied voor gebied inge
typt. Tabeluitvoer van andere computerprogramma's
kan meestal met de editor geschikt gemaakt worden
voor GIMMS. Het oppervlak van een gebied kan even-
eens als een variabele opgeslagen worden. Het is
mogelijk om uit twee of meer ingetypte variabelen
nieuwe variabelen te creeren en op te slaan. Dit ge-
beurt met de MANIPULATIE module. Een voorbeeld
is het berekenen van een waarde van de bevolkings-
dichtheid uit een ingevoerd populatiecijfer en een uit-
gerekend oppervlak. Dit manipuleren met variabelen
kan nog veel complexer geschieden; het is mogelijk
uit een groot aantal variabelen nieuwe sets variabelen
te creeren welke afhankelijk van bepaalde waarden op
de ene manier of op een andere manier berekend wor
den.
Complete GIMMS database.
Een complete GIMMS database bestaat aldus uit:
a) een polygonenbestand
b) een databe stand.
Voor aanvullende informatie kunnen lijnenbestanden
toegevoegd worden.
Puntenbestanden kunnen gebruikt worden in combinatie
met polygonenbe standen. In de huidige versie van
GIMMS is hiermee echter nog niet uitgebreid geöxpe-
rimenteerd omdat het nog niet foutloos werkte.
Grafische moge 1 ijkheden
Het GIMMS pakket biedt mogelijkheden om tekst te
behandelen, grafieken te maken en een groot aantal
soorten kartografische Symbolen en arceringen te ge
bruiken. Het type arceringen op de kaart kan volledig
door de gebruiker gespecificeerd worden (lijntype,
hoek, afstand en kleur) maar ook zijn er 'voorkeuzen'
(defaults). Daarnaast zijn er puntsymbolen, waarvan
de grootte trapsgewijs of continu gevarieerd kan wor
den met de waarde van een gekozen variabele. Ook is
er een uitgebreide cirkeldiagram optie en is het moge
lijk om windroosachtige Symbolen te gebruiken voor
het karteren van gerelateerde variabelen. Noordpijl
en legenda kunnen eveneens volledig door de gebruiker
gemanipuleerd worden.
GIMMS bevat 21 Latijnse alfabetten met diverse letter
typen, waaronder romein, schreefloos, gotisch, uni-
caal en sierschrift. Een aantal zijn zgn. 'Hershey
fonts' die met hoge precisie gedigitaliseerd zijn.
Daarnaast zijn er nog 3 griekse en 2 russische alfa
betten en kan de gebruiker desgewenst ook een eigen
alfabet digitaliseren en invoeren, wat overigens tame-
lijk complex is. Sommige letters kunnen zowel open
als gevuld gebruikt worden. Overigens bevatten enkele
alfabetten in onze versie kleine fouten en zijn daardoor
niet altijd te gebruiken.
Ook voor grafieken zijn er verschillende mogelijkhe
den. Zowel lijngrafieken, histogrammen, meervoudi-
ge staafdiagrammen en cirkeldiagrammen zijn moge
lijk. De gebruiker kan de grafieken vervolgens met
tekst en getallen längs de assen verder aankleden.
Omdat GIMMS een geTntegreerd pakket is zijn de
tekst en arceringsmogelijkheden ook beschikbaar bij
de grafieken, evenals de mogelijkheid om nieuwe data
te berekenen. Omgekeerd kunnen grafieken op eenvou-
dige wijze in een kaartblad of zelfs in de kaart opge-
nomen worden.
Hoewel GIMMS een aantal verschillende lijntypen
heeft is de lijnsymboliek beperkt. Dubbele lijnen of
spoorwegarceringen zijn bijvoorbeeld niet beschikbaar.
Aangezien het ook niet mogelijk is om de kenmerken
van de lijnen te gebruiken om het lijntype te bepalen
is het maken van topografische overlays over thema
tische kaarten, met bijvoorbeeld een gedifferentieerde
hoofdwegen structuur, maar beperkt mogelijk.
Voorbeelden van statistische kartografie
Eiguur 1 geeft een voorbeeld van een choropletenkaart.
De arceringen zijn door de gebruiker gekozen (en aan-
gepast aan de beschikbare plotter) evenals de klasse
grenzen. De kaart geeft een beeld van de bevolkings-
dichtheid per Taxation village' in een Taluk (provincie)
van Karnataka (India). De bevoIkingsdichtheid is met
de MANIPU LATE module berekend door de bevo Iking
volgens de census (ingevoerd als data) te delen door
de door GIMMS berekende oppervlakte per dorp.
Piguur 2 toont een figuratieve kaart. De Symbolen
worden geplot in het door GIMMS berekende zwaarte-
punt van het gebied, maar die positie kan door de ge
bruiker gewijzigd worden. De grootte van de Symbolen
varieert trapsgewijze op basis van door de gebruiker
gedefinieerde klassegrenzen. Het kaartje geeft het
aantal lagere Scholen per buurt in Visakhapatnam, een
stad aan de oostkust van India en is onderdeel van een
KT 1984.X. 4
29
