het moeilijk voor de externe drukker om zonder goed
kleurmodel de gewenste kleurbalans te bereiken en de
uiteindelijke kaart is nog wel voor verbetering vat-
baar, wat overigens niet aan GIMMS te wijten is.
Een paar extra tussenstappen meer zouden de voor-
keur verdienen in niet routinematige situaties, maar
bij meer ervaring lijkt de gevolgde procedure zeker
mogelijk en kan dan tot uiterst snelle kaartvervaardi-
ging leiden. Overigens kwam de boodschap in India
duidelijk over: het is mogelijk om via luchtfoto-inter-
pretatie zeer snel over essentiBle grondgebruikgege-
vens te beschikken.
Die data zullen daar dan voorlopig wel als zwart-wit
gearceerde kaarten op de tekenkamer gemaakt worden
en vervolgens als handgekleurde lichtdrukken naar de
betrokkenen gaan, hoewel ook in India de grote dien-
sten zieh beginnen te oriönteren op de mogelijkheden
van Computerondersteuning met pakketten als GIMMS,
USEMAP, enz. De met GIMMS vervaardigde zwart-
wit kaart (figuur 6) is gebaseerd op de arceringen
zoals ze in India met de hand getekend waren op de
oorspronkelijke kaart en illustreert de variatie aan
arceringen die door de keuze van lijntype, hoek en
afstand ook met GIMMS bereikt kunnen worden.
Conclusie
De voorbeelden geven een indruk van het grote scala
aan mogelijkheden van het GIMMS pakket. De mani-
pulatie module die het mogelijk maakt nieuwe varia-
belen te berekenen is een krachtig hulpmiddel naast
de grote verscheidenheid aan grafische mogelijkheden.
Het vergt enige inwerktijd om een inzicht in die moge
lijkheden te krijgen maar de struetuur van het pro-
gramma is zodanig dat het eenvoudig is de lij st van
commando's voor een bepaald kaartje aan te passen
voor een soortgelijk kaartje van een ander gebied met
bijvoorbeeld andere tekst en andere klasse-indelingen.
Met een gebruikershandleiding waarin de nadruk valt
op geannoteerde voorbeelden kan de gebruiker daar-
door toch vrij snel een groot aantal kaarten maken.
In principe kan er interactief gewerkt worden
(COMPILE) maar in onze versie bleek dat onderdeel
niet volledig correct te funetioneren zodat daarvan
weinig gebruik gemaakt is. Evenals de rest van het
pakket is COMPILE gebaseerd op een Tektronix 4014
storage screen en er is geen Software beschikbaar
voor het gebruik van rasterschermen. Dat betekent
ook dat GIMMS op het moment geen mogelijkheden
biedt om kleurenkaartjes op een kleurenscherm te ma
ken afgezien van de inmiddels verouderde Tektronix
4027.
Het pakket heeft verder een aantal beperkingen die
vooral ontstaan door dat polygonen of punten de belang-
rijkste basiseenheden zijn. De lijn als basiseenheid is
wel beschikbaar maar heeft onvoldoende faciliteiten
om efficient toegepast te worden, waardoor bijvoor
beeld het toevoegen van topografische informatie aan
thematische kaarten maar beperkt mogelijk is.
GIMMS is vooral een flexibel pakket, geoptimaliseerd
voor vrijwel alle typen statistische kartografie en met
een behoorlijk toepassingsbereik voor andere vormen
van thematische kartografie. De mogelijkheden van
ruimtelijke gegevensverwerking zijn tamelijk gelimi-
teerd en vormen een perifeer onderdeel van het pakket.
Het bevat evenwel een goede conversieroutine om ge-
bieden omsloten door polygonen om te zetten in grid
eellen waardoor op eenvoudige wijze koppeling aan het
USEMAP pakket mogelijk was.
GIMMS lijkt uitermate geschikt voor gemeentelijke en
regionale statistische diensten die vaak veel variabe-
len voor eenzelfde gebiedsindeling (zouden) moeten
karteren en deze series ook nog periodiek moeten ac-
tualiseren. Voor gebruik in het onderwijs is de grote
flexibiliteit die snel experimenteren met kartografi-
sche parameters mogelijk maakt uiterst aantrekkelijk.
Wel is daarbij een nadeel dat het pakket door zijn mo
gelijkheden een wat längere inwerkperiode vergt en
daardoor meer geschikt is voor wat gevorderde Stu
denten. Binnen de Afdeling Stedelijk Onderzoek wordt
het GIMMS pakket alleen door MSc Studenten gebruikt
die er wat langer mee kunnen werken.
Tenslotte is er het gebruik van GIMMS in onderzoek
met geografische componenten. AI eerder is gesteld
dat het een van de belangrijke doelstellingen bij de
ontwikkeling van het pakket was om de onderzoeker
die geen tekenkamer tot zijn beschikking heeft toch de
voordelen van een snelle visualisering van ruimtelijke
variabelen te bieden. In dat opzicht is GIMMS, voor-
opgesteld dat een onderzoeker toegang heeft tot de be-
nodigde hardware, een uiterst waardevol instrument
en kan het een belangrijke bijdrage leveren aan de
kwaliteitsverbetering van het ruimtelijk georienteerde
onderzoek.
Literatuur
DE BRUIJN, C. A. (1983), Urban Airphoto Interpre
tation in a Geodataprocessing Environment. Proc. 4th
Asian Conf. on Remote Sensing Nov. 10-15, 1983
Colombo, Sri Lanka.
CHULVICK, C. E. (1978), The application of GIMMS
as a planning tool. Paper Harvard Computer Graphics
Week, July 23-28, 1978.
VAN DER HÜLST, P.C. en DE BRUIJN, C. A. (1984),
GIMMS User Manual. ITC-Urban Survey.
VAN DER HÜLST, P.C. en DE BRUIJN, C. A. (1982),
GIMMS, Provisional Manual. ITC-Urban Survey.
WAUGH, T. C. (1970), The choropleth mapping System
(A Computer mapping programme). Dept. of Geogra-
phy, Univ. of Edinburgh, Jan. 1970.
WAUGH, T. C. (1978), A Parameter Driven Language
for Use in Application Systems. In: Dutton, G. (ed.),
First International Advanced Study Symposium on
Topological Data Structures for Geographie Informa
tion Systems, Harvard.
WAUGH, T. C. (1978), GIMMS - An Overview. Paper
Harvard Computer Graphics Week. Jul. 23-28, 1978.
WAUGH, T. C. and CHULVICK, C. E. (1981), State of
the art graphics presentation - GIMMS release 4.
Paper poster session 20. Harvard Computer Graphics
Week 1981.
WAUGH, T. C. and TAYLOR, D. R. F. (1976), GIMMS.
An example of an operational System for Computer
cartography. In: The Canadian Cartographer. Vol.
13/2 p. 158-166.
Lees verder op blz. 86
34
KT 1984. X. 4
