De gekozen voorbeelden illustreren steeds op wäre
grootte aspekten die zijn aangetroffen in het materi-
aal. De voorbeelden komen uit de informatiepakketten
zonder aan elk stuk informatie geheel recht te doen.
Zo werd als laatste afbeelding materiaal van de ge-
meente Maastricht getoond. Maar, er staat niet bij
vermeld dat het hier een klein formaat, goedkoop uit-
gevoerde brochure betrof. Bij het beoordelen van de
door de gemeenten geleverde kwaliteit is reflektie
nodig naar het oorspronkelijke stuk waaruit de kaart
voortkwam. In dit artikel is zo'n kwaliteitsanalyse
achterwege gelaten en uitsluitend gekeken naar de
kaarten 'an sich'.
Conclusie
Voor de Steden Amsterdam en Rotterdam lijkt het
krantenformaat (gevouwen A3) de afmeting voor hun
kaarten-kommunikatie te zijn. Den Haag bedient zieh
van origineel poster- en vouwbladgebruik. Posters
vormen een nog haast onbetreden terrein in deze vorm
van voorlichting. De andere zes gemeenten maken hun
materiaal vooral op A4- en A5-formaat aan. De kwa
liteit hiervan kenmerkt zieh door grote verscheiden-
heid. Het A5-formaat eigent zieh door de kleine om-
vang alleen voor beperkt kaartgebruik. Kleinschalige
overzichten kunnen amper binnen 14x21 cm getoond
worden. Alleen op grote schaal, bijvoorbeeld enkele
Straten, en beperkt tot een enkel verschijnsel kan
informatie op A5-formaat effectief aan de lezer wor
den doorgegeven.
Qua afwerking en qua poging anderstaligen te bereiken
(slechts eenmalig aangetroffen) sprong Rotterdam er
met haar materiaal uit. De 'locatie Rotterdam' (fi-
guur 10) toont een bruikbaar voorbeeld van perspecti-
visch ruimte weergeven.
Zoals zo vaak is het makkelijk kritiek te leveren.
Zeker wanneer niet alle kritiek door objektieve metin-
gen kan worden gestaafd; helaas, want daartoe ontbre-
ken de methoden. Wel kon met voorbeelden en refere-
rend aan literatuur uit het voorgaande een lijst aanbe-
velingen worden gedistilleerd. Rekening houdend met
zoveel mogelijk aanbevelingen toont de 'locatie Am
sterdam' (figuur 11) grafisch een Synthese. Niet om
te laten zien hoe ik denk dat het beter moet, meer
omdat het tonender werkt dan woorden kunnen!
Aanbevelingen
Tekst in de kaart:
- minimale lettergrootte tenminste 1 mm, groter is
wenselijk
- schritt altijd vrijzetten
- handschrift ordelijk en leesbaar houden
- straatnaamaanduidingen in sjabloon- of drukschrift
Legenda:
- in weinig klassen opdelen, kort houden
- legenda-onderdelen begripsmatig begrijpbaar defi
nieren; eenvoud wint aan kracht
- legenda-onderdelen goed onderscheidbaar visuali-
seren
Begeleidende tekst:
- twee versies: verwijzen en ballontechniek (beide
met legio Varianten)
- tekst moet altijd op het beeld aansluiten
- onzekere zaken vaag weergeven en in tekst nader
uitleggen.
Beeld
Perspectief:
- grafisch goed afwerken
- beeld niet te zwaar belasten door weinig extra
informatie op te nemen. Deze vooral in begeleidende
tekst zetten.
Plattegrond:
- herkenbare vormen, patronen en namen opnemen
- eenvoud in symbool en tekengebruik
- beeld niet overbelasten door opname van overbodige
informatie, alleen de essentie opnemen
- visueel hierarchisch werken; struetuur in het beeld
aanbrengen, maar wel gelijksoortige verschijnselen
gelijksoortig weergeven
- in samenhang met bovenstaand hierarchisch werken
visueel benadrukken van weer te geven verschijnse
len
- onzekere zaken eventueel laten opvallen om zo een
democratische besluitvoering te bevorderen
- kaarten gemaakt voor een bepaald formaat nooit
verkleinen, zodat het beeld onleesbaar wordt
- kleurgebruik beperkt houden, meer primaire kleu-
ren dan gelijkende tinten
- en natuurlijk, een grafisch nette afwerking en goede
reproduktie.
(zie onder andere Bollmann, 1977, p. 131)
Literatuur
BERTIN, J. Graphische Semiologie. Berlin: Walter
de Gruyter, 1974.
BOLLMANN, F. Probleme der kartographischen
Kommunikation. Bonn-Bad Godesberg/Berlin: Kirsch
baum Verlag, 1977.
IMHOF, E. Thematische Kartographie. Berlin: De
Gruyter, 1972.
ORMELING, F. J. Diktaat thematische kartografie.
Utrecht: Rijksuniversiteit, 1975.
ROBINSON, A. H. B. PETCHENIK, The nature of
maps. Chicago-London: University of Chicago press,
1976.
Wet Ruimtelijke Ordening
Wet Openbaarheid Bestuur
Summary
Maps to inform the public
Based on a partial survey of the larger cities in the
Netherlands an inventory has been made of the carto-
graphical material presented to the public in order to
inform them on the proposed city renovation projects.
The maps have been collected from leaflets, handouts
and newspapers. They have been evaluated regarding
the size of the maps, overall readability, lettering,
the proper use of symbols, the strueture of the legend,
availability of a map title, explanatory texts, marginal
information and the way the map Contents was related
to the general text of the leaflets. Based on the evalua-
tion results a list of design recommendations is
presented, that emphasize simplicity, three-dimen-
sional representation and strueturing the map image
by devising a Visual hierarehy.
KT 1984. X. 4
69
