Modelmatige kartografie
Een atlasje over Mexico en zijn noorderlijke
grensprovincies
C.H. de Voogd en E.O. van Keulen
ßMiSfesfelMfe
Overwegingen voor de produktie
De afgelopen jaren versehenen regelmatig produkten
van Utrechtse doctoraalstudenten kartografie als bij-
lage bij het Kartografisch Tijdschrift (onder andere
de atlasjes 'blik op wonen' en 'landbouw in ontwikke-
ling'). Het vinden van een geschikt onderwerp voor het
praktikum thematische kartografie is ieder jaar toch
weer een probleem. Als over een bepaald onderwerp
zo'n 15 tot 25 kaartjes gemaakt worden, moeten over
dit onderwerp veel, en goed toegankelijke gegevens
beschikbaar zijn. Het is dan ook niet vreemd dat in de
twee vorige atlasjes onderwerpen werden behandeld
die voornamelijk betrekking hadden op Nederland.
Dit jaar leek de keuze van een onderwerp weer lastig
te worden, mede omdat het aantal Studenten zö groot
was, dat twee groepen gevormd moesten worden die
per groep een kaart zouden maken. Het voorstel voor
de beide onderwerpen kwam echter vrij snel van de
Studenten zelf: een groep zou zieh bezighouden met
verschillende vormen voor een fietskaart (het resul-
taat zal binnenkort als bij läge bij het Kartografisch
Tijdschrift verschijnen); vanuit de andere groep werd
de wens geuit bepaalde aspekten van Mexico in kaart
te brengen. Deze wens hing samen met het feit dat de
vakgroep Sociale Geografie van de Ontwikkelingslan-
den (S. G. O.van het Geografisch Instituut in Utrecht
een regionaal College Mexico verzorgt, terwijl goed
kaartmateriaal ter onder steuning van dit College ont-
breekt. Omdat deze vakgroep uitgebreid onderzoek
verricht in Mexico, bleken gegevens in ruime mate
voorhanden.
In over leg met de vakgroep S. G. O. werd besloten de
nadruk te leggen op de noordelijke grensstaten van
Mexico waar, door de economische invloed van de
Verenigde Staten, de ontwikkeling van economie en
bevolking sterk verschilt van de rest van Mexico.
Vanuit de vakgroep S. G. O. kwam de vraag of het mo-
gelijk zou zijn ook een spaanstalige versie van het
atlasje te vervaardigen, zodat plaatselijke bestuurders
de kaartjes als studiemateriaal zouden kunnen gebrui-
ken. In samenwerking met de vakgroep S. G. O. waar-
bij deze vakgroep onder andere heeft gezorgd voor de
vertaling van de tekst in het Spaans, bleek een spaan-
se uitgave mogelijk te zijn. Naast de nederlandse
versie verschijnt dus ook een spaanstalige versie. De
nederlandse versie zal worden gebruikt ten behoeve
van het regionale College Mexico voor Studenten socia
le geografie.
Produktie-technische aspecten
De combinatie van alle kaartjes rolde van de pers als
een dubbelzijdig bedrukt vel A2, waarbij de kleuren-
kaartjes op de ene zijde, de zwart/wit-kaartjes op de
andere zijde waren afgedrukt. Deze vellen zijn per
twee kaartjes gesneden (bijvoorbeeld omslag kaart
16), waarna de vier losse vellen konden worden geniet
en nagesneden. Door deze produktiewijze is de plaats
van de diverse kaartjes op het vel A2 belangrijk.
Daarom werd, nadat de redaktiemodellen waren ge
maakt, een vouwmodel vervaardigd. Dit vouwmodel
was de basis voor de verdere produktie.
Bijna alle kaartjes zijn getekend op maatvast transpa-
rant op 150% van het gewenste formaat en vervolgens
met de reproduktiecamera verkleind tot 100%. Alleen
de omslag, de grafieken op pagina 15 en het model op
pagina 16 zijn direkt op 100% getekend.
De kaartjes 5, 11 en 13 zijn (gedeeltelijk) met behulp
van een grafisch interaktief systeem (Intergraph) ge
maakt.
Voor kaart 5 is op het grafisch systeem eerst de on-
dergrond (Mexico) gedigitaliseerd. Vervolgens zijn de
oppervlakteverhoudingen van de zeshoeken berekend.
Na het ingeven van ddn zeshoek in het systeem, is de
rest van de zeshoeken verkregen door copiören en ver
schalen van de oorspronkelijke zeshoek. De zeshoeken
zijn interaktief op de juiste plaats gezet.
De Steden Ciudad Juarez en El Paso waren al als be
stand in het systeem aanwezig. Voor de kaartjes 11 en
13 moest het teveel aan informatie wat in het bestand
aanwezig was, worden uitgesloten. Omdat de verschil
lende informatie in het bestand gescheiden van elkaar
was opgeslagen, kon deze selectie snel en eenvoudig
worden uitgevoerd. Daarnaast is Ciudad Juarez ten
behoeve van kaartje 11 interaktief enigszins gegenera-
liseerd. De stad Chihuahua is speciaal voor het atlasje
gedigitaliseerd.
De drie 'computerkaartjes' zijn geplot (drumplotter)
met inkt op papier op 150% van het gewenste formaat
en fotografisch verkleind naar 100%.
Omdat acht Studenten aan dit projekt hebben gewerkt,
moest ervoor worden gezorgd dat ze zoveel mogelijk
tegelijk konden werken en niet op elkaar zouden moe
ten wachten. Daarom zijn de acht kaartjes op de
zwart/wit-zijde volledig apart gemaakt. Pas toen de
acht eindfilms gereed waren zijn deze gemonteerd op
een groot vel.
Voor de kleurenzijde bleek dit moeilijker, mede omdat
72
KT 1984. X. 4
