het de fotograaf veel extra tijd zou gaan kosten. De
lijnenbeelden zijn apart vervaardigd en vervolgens
gemonteerd. Met dit A2 vel werd verder gewerkt en
via pelfilms (14 stuks) en inbelichtingen zijn de eind-
films tot stand gekomen.
De tekst is gezet met behulp van een Diatype op
strippingfilm, met uitzondering van de tekst op pagi-
na 2. Deze tekst is getypt met een elektronische
schrijfmachine (Brother) en vervolgens fotografisch
verkleind tot 67%.
De kaarten zijn gedrukt bij de afdeling der Geodesie
van de TH Delft in de kleuren geel, magenta, cyaan
en zwart.
Een körte karakterschets van
Noord-Mexico
Om de huidige situatie van Noord-Mexico te begrijpen,
is het noodzakelijk om kort de historische ontwikke-
ling van het gebied te bestuderen (1).
Toen Mexico in 1821 onafhankelijk werd was het aan-
zienlijk groter dan het huidige Mexico. In 1848 name-
lijk lijfden de Verenigde Staten grote gebieden van
Noord-Mexico in, de tegenwoordige staten Texas,
New Mexico, Arizona en California. De nieuwe grens
tussen de Verenigde Staten en Mexico doorsneed nu
een gebied dat voorheen een economische eenheid was.
Noord-Mexico bleef, niet in het minst vanwege de
zeer gebrekkige verbindingen met het kerngebied rond
Mexico-stad, volkomen gericht op het gebied dat nu
tot de Verenigde Staten behoorde.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen er in de Ver
enigde Staten vanwege de oorlogsinspanningen een
tekort aan arbeiders ontstond, kwam het Bracero-
programma tot stand. Dit programma was een over-
eenkomst tussen de regeringen van de Verenigde Sta
ten en Mexico. Hierin werd het een aantal Mexicanen
toegestaan legaal seizoenarbeid in de Verenigde Sta
ten te verrichten. Tijdens het midden van de 50-er
jaren vonden ruim 1,5 miljoen Mexicanen op deze
wijze werk in de Verenigde Staten. Een veelvoud van
dit aantal werkte illegaal in de Verenigde Staten, on-
der vaak siechte omstandigheden.
Tot in de jaren '60 groeiden de Noord-Mexicaanse
Steden spektaculairmet name door de migratie naar
de Noordelijke (grens-) staten (kaarten 5 en 6). Werk-
loosheid, gebrekkige huisvesting en sociale spanningen
waren problemen die met de snelle urbanisatie ge-
paard gingen.
In 1961 trof de Mexicaanse regering twee belangrijke
maatregelen. Ten eerste moest het aanzien van de
Noordelijke Steden verbeterd worden, waardoor er
werkgelegenheid in de vorm van buitenlands toerisme
werd geschapen. Ten tweede moest ook de infrastruk-
tuur verbeterd worden. Deze verbetering van de infra-
struktuur was noodzakelijk om Noord-Mexico te ont-
sluiten voor nieuwe industriele vestigingen en om het
grensgebied nauwer in de Mexicaanse economie te
integreren.
De maatregelen waren maar ten dele succesvol. Ten
gevolge van het afnemen van de agrarische werkgele
genheid en de toenemende urbanisatie namen de Pro
blemen eerder toe (kaarten 7 en 8).
In 1965 werd een nieuw plan gepresenteerd, het Pro-
grama de Industrializaciön de la Prontera Norte
(P. I. F.Het doel was in de grensstreek zelf arbeids-
plaatsen te scheppen, de nationale betalingsbalans te
verbeteren en kennis en moderne techniek te importe-
ren. Men trachtte dit te bereiken door buitenlandse
bedrijvigheid (maquiladoras) aan te trekken via het
scheppen van gunstige belasting-technische en andere
voorwaarden.
In een 20-km brede zone längs de grens met de Ver
enigde Staten ontstonden onder deze omstandigheden
vele honderden produktievestigingen. Zij waren echter
verplicht de gehele produktie te exporteren, zodat de
Mexicaanse industriele ontwikkeling niet verstoord
werd. Deze export is weliswaar gunstig voor de beta
lingsbalans, echter niet voor de integratie van het
gebied in de Mexicaanse economie.
Uit deze körte historische schets kan men de conclusie
trekken dat Noord-Mexico sterk gericht blijft op de
Verenigde Staten. In de grensstreek doen zieh allerlei
ontwikkelingen voor. De meest duidelijke ontwikkeling
is het ontstaan van 'twin-cities'. Dit zijn relatief klei
ne Amerikaanse grenssteden, met aan de andere kant
van de grens grote Mexicaanse Steden (kaarten 11 en
13). Er zijn duidelijke economische banden tussen
deze tweeling Steden. In de Mexicaanse stad, bijvoor-
beeld Ciudad Juarez, vindt de feitelijke produktie
plaats, terwijl in de Amerikaanse stad, zoals El Paso,
de management-, opslag- en distributiefunkties gesi-
tueerd zijn (kaart 12).
Verschiliende aspekten van deze karakterschets zijn
terug te vinden in het atlasje. Er moest echter ook
met andere overwegingen rekening gehouden worden.
Moge 1 ijkheden voor gebruik
Het is de bedoeling dat de atlas tijdens het regionale
College Mexico wordt gebruikt. Daartoe zijn een twee-
tal kaartjes opgenomen ten behoeve van de oriöntatie;
vooral kaart 3, de relatieve grootte van Mexico ten
opzichte van Europa, blijkt zeer verhelderend te wer
ken. Waarom de Mexicaanse planners zo geinteres-
seerd zijn in het creören van nieuwe groeipolen blijkt
uit kaart 5: een groot bevolkingsaantal gekoppeld aan
een hoog groeipercentage rond de hoofdstad, terwijl
het noorden dun bevolkt is, en met uitzondering van
Baja California ook geen hoog groeipercentage toont.
Tot hoever zuidelijk het effekt van de industriele ont
wikkeling längs de noordgrens te merken is, blijkt uit
kaart 6; dat die industriele groei vooral in de Staat
Chihuahua een versneide urbanisatie met zieh mee-
bracht is af te lezen uit kaart 7.
Er wordt vervolgens op deze Staat Chihuahua inge-
zoomd.
In kaart 8 tonen de donkerste gebieden een verdubbe-
ling van de bevolking sedert 1960; met name de grens-
gebieden en de hoofdstad. Afgezien van de natuurlijke
groei blijkt ook sprake te zijn van migratie binnen de
Staat, waar men een aantal marginale landbouwgebie-
den verlaat. De stippenkaart op dezelfde bladzij stelt
ons in Staat de ontwikkelingen te wegen, door dat we
na kunnen gaan hoeveel mensen ze betreffen. Die in
terne migratie gaat niet alleen richting industrie: door
kaart 9 en 8 te vergelijken kan men zien dat het gebied
met de grootste bevolkingsafname (zowel absoluut als
relatief) in het zuidwesten maar voor een gering deel
is ontgonnen en weinig irrigatie(mogelijkheden) kent.
De nabijheid van de grens heeft zowel invloed op de
gewaskeuze als op de bedrijfsvoering: de rechterkaart
KT 1984. X. 4
73
