standaardisering, die ook kan worden aangetroffen bij
het voor kaart en folder gekozen lettertype ('Frutic'),
dat ook al weer aansluit bij de huisstijl van de RET,
tracht men de gebruiker van de kaart en van het Rot-
terdamse openbaar vervöer tegemoet te komen.
Uit reakties van die gebruikers blijkt dat de leesbaar-
heid van de openbaar vervoerkaart in de loop der jaren
verbeterd is. De overzichtelijkheid is inderdaad toe-
genomen, ondanks, of juist dankzij de tinten zwart
voor die informatie die niets met de RET te maken
heeft. Deze vaststelling heeft dan ook vooral betrek-
king op de weergave van het lijnennet. Voor wat be-
treft de oribntatie 'in het terrein', het in bus of tram
op de kaart volgen van de route om te kijken waar men
uit moet stappen, is het er echter niet gemakkelijker
op geworden. In 1978 werd het water nog in blauw
weergegeven en werden figuratieve vlaksymbolen ge-
bruikt voor parkgebieden, bedrijfsterreinen en derge-
lijke. De editie van 1982 had nog een duidelijker,
meerkleurige topografische basis. In de huidige kaart
wordt eigenlijk alleen nog maar de bebouwing en het
water, allebei in gerasterd zwart, aangegeven. In
veel gevallen zal dan ook een meer volledige stads-
plattegrond geraadpleegd moeten worden. In dit ver
band moet overigens wel vermeld worden dat de RET
voor toeristen een meertalige kaartfolder uitgeeft van
een gedeelte van Rotterdam, waar in de openbaar
vervoergegevens naast toeristische informatie staan
afgedrukt op een meerkleurige topografische onder-
grond.
In vergelijking met 1978 is de gebruiker van de huidi
ge uitgave gediend met het in de kaart opnemen van de
namen van de eindpunten van de lijnen. Het is zonder
meer ook een verbetering om meer namen van een
aantal belangrijke bestemmingen in de kaart op te ne-
men. Het is jammer dat dat nu alleen maar gedaan
kon worden voor de ziekenhuizen e. d. de begraaf-
plaatsen en de categorie 'andere bestemmingen'. Op
de gekleurde topografische ondergrond van de open
baar vervoerkaart van 1982 konden ook de namen nog
worden vermeld van de bejaardentehuizen, musea,
Sporthallen en theaters, zonder dat de leesbaarheid
in het geding kwam.
Uit oogpunt van kostenbesparing is, in vergelijking
met 1978, de hoeveelheid informatie die naast de
kaart in de folder van 1984 is opgenomen, aanmerke-
lijk gereduceerd. De folder is daardoor kleiner, beter
hanteerbaar en overzichtelijker geworden. Het valt
wel te betreuren dat er nu ook voor veel minder be
stemmingen is aangegeven op welke manier ze per
openbaar vervoer bereikbaar zijn. Dit leidt er ook nu
weer toe dat een meer volledige stadsplattegrond eer-
der geraadpleegd zal moeten worden. De wijze van
aangeven van de bereikbaarheid van de bestemmingen
is bovendien niet al te duidelijk: achter elke bestem-
ming staan een aantal witte rondjes en vierkantjes met
een zwart nummer erin. Voor een buitenstaander is
het niet onmiddellijk duidelijk of hij de tram dan wel
de bus moet nemen. De M zal de metro wel zijn,
maar wat betekent voor een vreemdeling de toevoeging
WN of ZWN? De rondjes en vierkantjes hadden even-
goed in de voor metro, tram en bus gereserveerde
hoofdkleuren gedrukt kunnen worden.
Op deze manier zou ook nog op een aantal andere de-
tails gewezen kunnen worden, in positieve zowel als
negatieve zin. Geen detail, maar overwegend positief
is om te kunnen constateren dat de openbaar vervoer
kaart van Rotterdam geen statisch geheel vormt maar
een produkt dat voortdurend in ontwikkeling is. Een
ontwikkeling die niet alleen wordt bepaald door kosten-
en produktiefaktoren, maar vooral ook door de wensen
en behoeften van de gebruikers. Het proces zal zeker
nog niet ten einde zijn, maar het uitgangspunt van de
kaart als gebruiksartikel is het beste wat men kan han-
teren. De makers van de Lijnennet Plattegrond van
Rotterdam mögen daarmee tot voorbeeld zijn voor de
andere kaartproducenten in Nederland.
K E FILMS
Stabilene
Herculene
Herculene-Hi-T rans
Helios diazofilm
AGFA GEVAERT
Copyline
Copyline - wash-off
Copycolor - ook in
contact te verwerken.
GEURTS 1EKEN-
KartTpsediik 2
STAEDTLER
MARS DESIGN GROUP
Een compleet programma
voor het werken op
tekenfilm, manueel en
automatisch.
G.T.R. LICHTECHT
DIAZOFILMSYSTEEM
Glasheldere film.
Tweezijdig matte teken
film.
Sepia beeld.
EN REPRODUKTIE MATERIALEN
4157 GL Enspi|k telefoon 03457-2041
76
KT 1984. X. 4
