kaartjes naast elkaar voor met de
verspreiding van liefst 5 verschil-
lende landbouwprodukten per kaart.
Deze produkten worden afgebeeld
met grove punten en lijnrasters in
verschillende kleuren en orienta-
tie. Het geheel geeft een verwar-
rend, overladen indruk. Een reeks
stippenkaarten was hier beter ge-
weest, daar zij in öön oogopslag
de verhoudingen tussen de verschil
lende produkten kan laten zien. Of
er aan de nodige kwantitatieve ge-
gevens te komen was, is niet
bekend.
Men moet niet, kost wat het kost,
aan bepaalde conventies blijven
vasthouden: op een neerslagkaart
(pagina 19) lopen de blauwe rivie-
ren dwars door de eveneens blauwe
neerslaggebieden; in dit geval wa
ren 'zwarte rivieren' beter geweest
Meer voorbeelden zijn hier over-
bodig.
Dit aardrijkskundige handboek is
overigens van merkbaar goede
kwaliteit, vooral als men bedenkt
dat het voor de Scholen van een
land van 3, 3 miljoen inwoners
(weliswaar met een jaarlijkse
groei van liefst 2,8%) bestemd is;
de koopkracht in Benin is nog niet
groot. De manier waarop de stof
aangeboden is, duidt evenwel op
het feit, dat dit boek ook tot doel
heeft het nationale bewustzijn on-
der de scholieren van de Volksre-
publiek Benin, te verstevigen: 'De
aardrijkskunde-les is tevens een
les in vaderlandsliefde', schrijven
de auteurs. Dit zou inderdaad een
extra investering kunnen recht -
vaardigen.
Het resultaat is een goed boek,
zuiver kartografisch gezien, niet
baanbrekend. Wel een nuttig werk
voor iemand die zou willen weten
hoe de Volksrepubliek Benin eruit
ziet.
R. J. M. J. Bertrand
Edward R. TUFTE, The Visual dis-
play of Quantitative Information,
198 p. 29 x 27 cm, 250 illustraties
waarvan 7 in kleur. Graphic Press
adres: Box 430, Cheshire, Connec
ticut 06410. le druk 1983, 2e druk
1984. Prijs$34,~ (incl. porto
kosten) of 43,- per luchtpost.
Tufte's boek bevat constructieve
kritiek op vigerende grafische pre-
sentatietechnieken van statistische
gegevens, en laat ons vooral zien
hoe we, als grafische presentator,
integer kunnen blijven. Het is op
een boeiende, erudiete wijze be-
schreven en analoog gepresenteerd.
Tufte zelf noemt het een 'celebra-
tion of data graphics'. Op de mees-
te lezers zal het een onderkoelde
indruk maken, omdat er geen of
nauwelijks sprake is van kleurge-
bruik, en de enkele fei gekleurde
voorbeelden juist ter afschrikking
bedoeld zijn. Tufte is een meester
in het gebruik van grij s en wit.
Het is geen systematisch boek in
de zin van 'welke oplossing voor
welke grafische opgave'. Tufte
laat eerst de ontwikkeling zien van
de grafische presentatie van de
kwantitatieve informatie, met Lam
bert en Playfair uit de 18e eeuw
als de initiators - die ontwikke-
lingsgang laat tevens toe de ver
schillende door hem gemtroduceer-
de begrippen te verstaan en is ook
als 'tableau d'excellence' bedoeld-
als serie voorbeelden van de beste
grafische voor Stellingen. Daarbij
heeft hij de voorstelling van Mi
nard (die ook al door Robinson ge-
lauwerd wordt) over de reductie
van Napoleon's leger tijdens de
Russische veldtocht (zie illustratie)
als absolute topper onderkend.
Zijn maatstaf is de mate van
'graphical excellence', dat is de
efficiente overdracht van complexe
kwantitatieve ideeen.
Vervolgens geeft Tufte een serie
voorbeelden waarbij de informatie
niet integer gepresenteerd is. Hij
introduceert daarbij de 'lie factor'
dat is de verhouding tussen de in
druk uit de grafische voorstelling
en de feitelijke gegevens. Bij het
zoeken naar efficiente presentatie-
methoden komt Tufte, niet verba-
zingwekkend, tot een aantal con-
clusies en begrippen die identiek
zijn aan die van Bertin, zonder er-
in te slagen ze tot een systeem te
verwerken. Uitermate aantrekke-
lijk is wel zijn 'scrutiny' van grafi
sche voorstellingen in de pers, en
het blootleggen van de dubbele
standaard bij kwaliteitskranten,
die wel een ingewikkelde tekst,
maar geen ingewikkelde grafische
C CXrtC l^UJUl dlu'C de* yctlsi* thuMktwt t* fof'tSXttiic U iftlUMll /1812 ~18t3.
COteUtc JM*. iJlCittiXzd, ijctvi.it 3ct nvUhccA. {.Italic
j- VLlXUJ Ct 2v 18Gg
Xu »'L~~cJ ytcu-U Jem-icytu»Uu jhv tuJcuyuu iu ytvc colnit* a lauov 3'vh mJLvihi Bio äc vtv*
3*4 Lc. txfuyc .VJbjiu Vi c
l* f/y imuju
14 Mlww. Ml i \u*)Of tc.
*-!Ml Ii. tun cevo Jstr.valt» ic*u,uimm-mM a »teU€€ UcMlc.*»-eHru.,
a"'"> v AM,vtcurnk. uu L 2s L%aZ.
i-.lKL.
- 'WkUllK.tut
ITJ"T"
'/AtiLKAL' (''HAl'lllpCF, Jcfa Icnipcratutr en dtgrcs 'hl thumometrt ihr Kcammir au dessous
80
KT 1984..X. 4
