Strukturen en programma's kunnen
desnoods worden aangepast.
GIS invoer.
De invoer van kartografische gege-
vens in een GIS kan automatisch of
met behulp van handmatig digitali-
seren. Het scannen is technisch
goed nogelijk, maar functioneert
in de praktijk maar in een beperkt
aantal gevallen. Het probleem is,
dat de Computer de ruimtelijke
analytische Vermögens van de mens
mist. Daardoor verwacht men, dat
handmatig digitaliseren nog lang
(10-20 jaar) een belangrijke ma-
nier van invoer zal blijven. Het
blijkt echter moeilijk om de tijd
en daarmee de kosten voor digita
liseren goed in te schatten. Dit is
een van de redenen waarom GIS
Projekten duurder uitvallen.
Marble geeft in een artikel een
conceptueel model voor het digita-
liseerproces, dat een goede kosten -
beheersing mogelijk moet maken.
In de diskussie werd naar voren
gebracht, hoe belangrijk het is om
te selekteren welke gegevens we
nodig hebben in een GIS, dat wil
zeggen voor het voeren van beleid.
Gebeurt dit niet, dan wordt er veel
voor 'niets' gedigitaliseerd.
Knowledge based GIS.
Een zeer interessante ontwikkeling
werd geschetst door Smith en
Peuquet. Aan de Santa Barbara
Universiteit in Califomie heeft
men een projekt opgezet, waarin
kunstmatige intelligentietechnieken
(Artificial Intelligence, of AI) ge-
bruikt worden in een GIS. Ruimte
lijke gegevens worden opgeslagen
en terug gezocht op basis van een
hoeveelheid 'kennis' van ruimte
lijke objecten, die in de database
is ingebracht. Het systeem moet
bijvoorbeeld 'weten' hoe een lucht-
haven 'er uitziet', want er zijn
geen specifieke luchthavens opge-
nomen. Wel andere kenmerken,
die op basis van een intelligente
kombinatie een luchthaven op kun
nen leveren. De kennis Over kom-
binaties en hun betekenis kan in het
systeem worden ingebracht. Het
kan er van leren. Bepaalde kennis
kan het systeem ook 'vergeten' als
het weinig gevraagd wordt.
Het KBGIS is gebaseerd op een
opslag van gegevens in een raster-
of gridstruktuur. Het doel van het
systeem ligt voornamelijk in de
richting van landgebruiksinforma-
tie. Gridsystemen zijn erg populair
in de USA. Ze vereisen echter wel
een slimme manier van opslag van
de rasters. Daarvoor worden veel
technieken gebruikt, waaronder AI.
Ook op wat lager computemiveau
vindt onderzoek plaats, zoals naar
het gebruik van QUADTREE struk
turen. Hieraan waren eveneens
vier artikelen gewijd van het Sym
posium.
Een specifieke toepassing van AI
werd gepresenteerd door Freeman,
die verslag deed van het Autonap
systeem. Hierin wordt een Expert
Systeem (toegepaste AI) gebruikt
bij het plaatsen van namen in de
kaart. Diverse kartografische
konventies zijn hierin geiVnplemen-
teerd.
F. J. Boersma
VERSLAG EUROCARTO III
Van 23 tot 25 Oktober 1984 vond in
het Oostenrijkse Graz Eurocarto
III plaats. Dit seminar over Com
puter kartografie werd georgani-
seerd door het Research Center
Joanneum Institute for Image Pro
cessing and Computer Graphics
en de Austrian Computer Society
in samenwerking met de ICA.
Verdeeid over de drie dagen waren
een aantal hoofdthema's uitgekozen
waarvoor diverse sprekers waren
uitgenodigd. Na de gebruikelijke
welkomstwoorden werd het Semi
nar geopend door de nieuwe Presi
dent van de ICA, J. L. Morrison.
De thema's van de eerste dag be
troffen datastructures, geostatisti-
cal mapping en surface mapping.
Datstructures: K. Brassel beet de
spits af met een lezing over 'Stra-
tegies and data structures for auto-
matic generalization', waarin hij
ideeen aandroeg om generalisatie-
regels om te zetten in functies (for-
mules) zodat de generalisatie meer
geautomatiseerd kan worden.
J. Krcho, E. Micietovä en H. Mitä-
sova uit Tsjechoslowakijke hielden
een voordracht over 'Theoretical
concept and data structures of the
complex digital model and its
interdisciplinary applications'.
Hierin werden fysisch geografische
en landschapskundige theoriebn om-
gezet in formules om ze in een di-
gitaal model te kunnen gebruiken.
M. Ranzinger van het gastinstituut
sprak over 'Datastructures for
geo-expert Systems', zogenaamde
geo-coded databases die op specia
le gebruiksgroepen zijn afgestemd.
C. B. Jones uit Wales met 'A tree
data structure for cartographic
line generalisation' bracht een
variatie op lijn-generalisatie algo-
rithme bedoeld voor schaal-vrije
database^
Geostatistical mapping: De Oosten-
rijker H. Kiirzl hield een voor
dracht over 'Thematic mapping of
environmental geochemical data
using multivariate and robust
statistics', waarbij de methodiek
(de statistische werkwijze) zeer
veel aandacht kreeg en het karto
grafische produkt nauwelijks aan
de orde kwam. Iets wat meer op-
viel; diverse aan de kartografie
verwante disciplines brengen prima
theorieSn en werkwijzen, maar het
kartografisch produkt zelf komt er
minder goed af. Terwijl juist een
combinatie van beide een sterk pro
dukt kan opleveren. Dit gold ook
voor de Noren H. Omre en L. Holden
met 'Surface modelling merging
subjective and objective informa-
tion'. Een indrukwekkend verhaal
over statistische methodieken met
uiteindelijk isolijnenkaarten als
resultaat.
Surface mapping: M. McCullagh en
J. C. Doomkamp hielden een uitste-
kende lezing over 'Hazard mapping
in engineering geology', waarin re-
sultaten getoond werden van een
combinatie van DTM-, Remote
Sensing- en de kartografische Soft
ware. Het betrof onder andere mo-
dellen van de Caimgorms te Schot
land met informatie over de zieht -
baarheid van wegen door wande-
laars. P.Divdnyi en B. Märkus uit
Hongarije vertelden over 'Thematic
mapping of relief by Computer'.
Het ging over afgeleide kaarten van
hoogtelijnenkaarten (onder andere
reliSf-energie, hellingklassen) ge
presenteerd als lijnprinterkaarten.
De tweede dag stond in het teken
van Suitability mapping and carto
graphic presentation en map revi-
sion.
Over het eerste onderwerp vertel
den J. Drummond en P. Stefanovic
van het ITC met 'Crop suitability
mapping and associated problems'.
Deze lezing ging over het maken
van bodemgeschiktheidskaarten
voor de akkerbouw m. b. v. compu-
terkartografie. M. Baranowski uit
Polen kwam aan bod met 'Compu-
ter-assisted thematic mapping and
methodes of cartographic presenta
tion'. Hij presenteerde diverse
thematische kaartsoorten die vol-
gens hem in aanmerking komen
voor automatisering.
KT 1984. X. 4
7
