Interactief grafische Systemen
H.J.G.L. Aalders
De digitale grafische gegevensverwerking wordt ge-
rekend tot de innoverende en zeer snel ontwikkelende
gebieden van de moderne computertechniek. Het be-
langrijkste doel van de grafische gegevensverwerking
is de technische ondersteuning bij de inwinning, de
verwerking (selectie naar thema, bewerken van ge-
gevens, presentatievoorbereiding, enz.)> de presen-
tatie (zo nodig in analoge vorm) en de - digitale -
opslag. In deze ontwikkelingen onderkent men in de
techniek vier hoofdstromen:
- CAD (Computer Aided Design - ontwerpen met
behulp van Computers);
- Digitale beeldverwerking (manipuleren met gehele
c. q. gedeeltelijke beeiden);
- Tekenen van grafieken;
- Grafische presentatietechnieken.
Doorslaggevend in de ontwikkelingen met betrekking
tot grafische gegevensverwerking werd de komst van
beeldschermen met een hoog oplossend vermögen in
het midden van de 70-er jaren. Deze vooruitgang be-
tekende tegelijkertijd het begin van de ontwikkelingen
van de Interactief Grafische Systemen (IGS). Deze
Systemen zijn heden ten dage niet meer weg te denken
bij de toepassing van digitale grafische gegevensver
werking; zowel technisch als economisch is de in-
vloed ervan duidelijk aantoonbaar, voornamelijk op
het gebied van CAD.
De veelzijdige inzetmogelijkheden van interactief
grafische Systemen en de mogelijke overwaardering
ervan worden aan de hand van enkele kartografische
toepassingen in dit overzicht weergegeven in de vak-
gebieden kadaster, ruilverkaveling, ruimtelijke orde-
ning en nutsbedrijven.
Terminologie
Er zijn vele termen in omloop waarmee de digitale
gegevensverwerking wordt aangeduid. Tegen het
einde van de 70-er jaren ontstond een wäre hausse
van termen die alle de interactief grafische toepas
sing weergaven in ver schillende vakgebieden.
Enkele voorbeelden daarvan zijn CAD, CAM, CAC
(zie hieronder), CAE ('Engineering'), CAI ('Instruc
tion'), CAR ('Robotting') en CAT ('Testing'). Dat ging
zelfs zover dat men sprak van CAX ('Computer
Assisted X' - Computer onder steuning in vakge-
bied X). Algemeen aanvaard zijn de volgende af-
kortingen waarmee men in de kartografie ook te
maken heeft:
- CAD (Computer Aided Design) beschrijft elk ge-
bruik van de Computer ter onder steuning bij het
ontwerpen. In de industrie betekent dat het ontwerp
van technische en elektronische apparatuur, fabrie-
ken, auto's, vliegtuigen, robots enz. CAD-tech-
nieken, -apparaten, -programma's, en -opslag-
systemen kunnen in de kartografie worden toegepast
bij het kaartontwerp.
- CAM (Computer Aided Manufacturing) is een tech
niek die gebruikt wordt bij het vervaardigen van
onderdelen (bijvoorbeeld het uitsnijden van plaat-
staal, het boren van gaten) of bij het samenstellen
van onderdelen tot een groter geheel. CAM is een
logische voortzetting van de produktiewijze nadat
een ontwerp via CAD is vervaardigd. Meestal wor
den beide afkortingen gezamenlijk gebruikt:
CAD/CAM.
- Computer Graphics wordt vaak gebruikt als over-
koepelende term voor alle computertoepassingen
ten behoeve van grafische voor Stellingen; van een-
voudig tekenwerk tot ingewikkelde interactieve
Systemen.
- Interactive Graphics. Computers worden op twee
verschillende manieren toegepast bij het vervaar
digen van grafische voor Stellingen, namelijk
1. passief, waarbij de Computer tevoren gestelde
(series) instructies afloopt zonder verdere
interventie van buitenaf (bijvoorbeeld een auto
matische tekentafel);
2. interactief, waarbij de mens (Operateur) voort-
durend in 'samenspraak' met de Computer de
volgorde van de afwerking van het proces be-
paalt. In dit geval spreekt men van Interactive
Graphics.
- CAC (Computer Assisted Cartography). Een alge-
mene term voor het gebruik van Computers ter
ondersteuning van kartografische processen.
Plaats van IGS en grafische gegevens
verwerking bij kartografische
toepassingen
De algemene betekenis van IGS wordt bepaald door de
plaats van IGS-systemen in het totale kartografische
gebeuren (figuur 1) en kan worden ingedeeld naar:
a. grafische aspecten
1. integratie van meet-teken- en tekenproces-
sen. De algemene verwachting is daardoor een
verhoging van de efficientie van de kartogra
fische processen;
2. hulpmiddel bij de bestudering van ruimtelijke
ordening door de mogelijke koppeling van gra
fische (geometrische of ruimtelijk vastgelegde
elementen) en niet grafische (alfa-numerieke,
nominale) informatie door selectie, aggregatie,
combinatie en -zo nodig- statistische bewer-
king van gegevens;
12
KT 1985. XI. 1
