Stadskaarten voor fietsers
M. Bergmeijer
Er komt steeds meer kaartmateriaal op de markt
voor verkeersdeelnemers, zowel te gebruiken bij
recreatie als zuiver voor orientatie. De meeste van
deze kaarten richten zieh echter op dön categorie ge-
bruikers: de automobilist. Een aparte groep wegge-
bruikers die nog maar zelden wordt aangesproken,
maar die wel steeds meer van zieh laat hören zijn de
fietsers.
Behalve gidsen met aantrekkelijke landelijke fiets-
routes en routebeschrijvingen zijn er nauwelijks
grootschalige kaarten voor stedelijke gebieden ver-
krijgbaar met informatie die duidelijk voor deze
groep bedoeld is.
Met het voorgaande in gedachten hebben een aantal
hoofdvakstudenten van de vakgroep Kartografie van
de Rijksuniversiteit Utrecht het initiatief genomen,
zieh over dit probleem te buigen. Zij hebben getracht
bij wijze van experiment een viertal 'fietser-vriende-
lijkekaarten samen te stellen. De keus viel op het
stadsgebied Utrecht omdat dit onder handbereik lag
en men zonder problemen de nodige gegevens kon
verzamelen. Het plan was twee kaarten samen te
stellen voor gebruik in de binnenstad en twee voor
fietsers op doorreis, die niet om de stad heen geleid
willen worden, maar snelle en körte, veilige routes
door de stad verkiezen.
Het resultaat is in de vorm van een poster als bijlage
in dit tijdschrift opgenomen.
Kaartinhoud
Van de stadskaarten op schaal 110. 000 zijn er twee
uitvoeringen, A en B, bedoeld voor bewoners van
Utrecht of bezoekers die er längere tijd verblijven.
Kaart A: Fiets-ori'öntatiekaart'is de variant waar-
bij de nadruk ligt op de mogelijkheid zieh te oriente-
ren in de stad. Om dit mogelijk te maken zijn er veel
straatnamen opgenomen en namen van belangrijke ge-
bouwen die nog extra geaccentueerd worden door een
zwart raster of puntsymbolen in blauw die de funetie
aangeven.
Een vierkantennet met mazen van 250 meter moet het
opzoeken van Straten of gebouwen vergemakkelijken
uit een register dat evenwel om kosten en tijd te be
sparen niet is afgedrukt. Normaal zou dit op de achter-
zijde van het blad zijn gebeurd.
Andere herkenningspunten zoals parken, waterpartij-
en, industrieterreinen en voetgangersgebieden zijn
ook aangegeven om het orienteren te vergemakkelijken.
Er is onder scheid gemaakt in wegen waar auto's en
fietsers gezamenlijk gebruik van maken en wegen
waar een gescheiden (en dus veiliger!) afwikkeling
van verkeer plaatsvindt door middel van fietsstroken
of vrijliggende fietspaden. Fietsroutes die uitkomen
op kruispunten zijn niet doorgetrokken tot over het
kruispunt omdat hier sprake is van gemengd gebruik.
Ebnrichtingsverkeer voor fietsers is met pijlen aange
geven.
Specifieke informatie, van belang voor fietsers, is in
zwarte puntsymbolen (geent op de tandrad-vorm) weer-
gegeven en betreft de verkoop-, verhuur- en onder-
houdspunten. De keuze van de Symbolen is zodanig dat
bij kombinatie van meer faciliteiten op dön punt, toch
maar d6n symbool gebruikt hoeft te worden.
Variant B: Fietspadenkaart'is gebaseerd op dezelf-
de topografische ondergrond als kaart A. Hier zijn
slechts de meest noodzakelijke namen opgenomen. Het
vierkantennet met een maaswijdte van 1 km is bedoeld
om fietsers redelijk nauwkeurig afstanden te laten
schatten. Kaart B bevat nagenoeg dezelfde fietser-
gerichte puntinformatie als A, echter door vereenvou-
diging van de informatie ten behoeve van de oriöntatie
is ruimte vrijgekomen voor een meer uitgebreide aan-
duiding van de fietsroutes. Vier categorieen kunnen
worden onderscheiden:
- fietspaden, in ödn of twee richtingen te berijden,
gescheiden van het autoverkeer;
- fietsstroken, die onderdeel uitmaken van de gehele
rijbaan;
- parallelwegen, meestal door groenstroken van de
hoofdrijbaan afgescheiden, toegankelijk voor fiet
sers ön auto's.
Ook zijn alle voor de fietsers relevante verkeers-
lichten opgenomen. Met dit pakket van informatie is
men niet alleen in Staat de snelste route te kiezen,
maar ook de veiligste.
Voor beide kaarten geldt dat de informatie die voor de
gebruiker het meest van belang is, ook duidelijk in
het oog springt. De overige informatie is zo uitge-
voerd dat het zo min mogelijk störend werkt in het
kaartbeeld. Dit is bereikt door zo veel mogelijk
zachte tinten te gebruiken voor de vlakken en overbo-
dig lijnenwerk, zoals kaders om gebouwen, achterwe-
ge te laten. Om dezelfde reden, namelijk rust brengen
in het kaartbeeld, is de tekst voor de straatnamen in
kapitalen uitgevoerd.
De kaarten C en D, uitgevoerd op schaal 1 r 25. 000,
zijn van een andere aard dan de eerste twee: het zijn
52
KT 1985. XI. 1
