KARTOGRAFISCH VAKWOORDENBOEK
Samengesteld door E.S. Bos, P.W. Geudeke, F.J. Ormeling, A.H. Sijmons, en
G.F. Willems (NVK Werkgroep Kartografische Terminologie).
Uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Kartografie. 1985-1986
Voorwoord
Het Kartografisch Vakwoordenboek (KV) is gebaseerd op de
Multilingual Dictionary of Technical Terms in Cartography (MD),
2e editie, 1985. De keuze, indeling en volgorde van de
opgenomen vaktermen in het KV zijn grotendeels door de opzet
van dit internationale woordenboek bepaald. Voor een juist
gebruik van het KV dienen de volgende opmerkingen in acht te
worden genomen.
Keuze van de termen
Het woordenboek bevat ongeveer 1200 vaktermen, waarvan het
grootste deel ook voorkomt in de MD. Voor een aantal duitse
hoofdtermen in de MD bestaat geen nederlandse vakterm. Deze
termen komen daarom in het KV niet voor. Daarentegen zijn een
aantal specifieke nederlandse vaktermen, en enkele vaktermen
die naar de mening van de redaktie in de MD ten onrechte niet
zijn verwerkt, wel in het KV opgenomen. Voor deze termen zijn
de equivalente termen in de andere talen dus niet in de MD te
vinden.
Indeling en volgorde der termen
Het woordenboek is, evenals de MD, systematisch ingedeeld. De
vaktermen zijn ondergebracht in 10 hoofdstukken:
1 Deelgebieden van de kartografie
2 Kaart en kaartserie
3 Wiskundige kartografie
4 Kartografische grondbeginselen en weergave
5 Redaktie
6 Praktische kartografie
7 Reproduktie en druk
8 Kaarten en andere kartografische Produkten
9 Verspreiding en gebruik van kaarten
0 Kartografische beroepsorganisaties
In een aantal gevallen zijn vaktermen niet in het meest voor de
hand liggend hoofdstuk opgenomen. Dit komt o.m. voor als de
duitse hoofdterm in de MD twee geheel verschillende beteke-
nissen heeft, waarvoor in het nederlands twee afzonderlijke
termen bestaan.
Hoofdtermen, synoniemen, neventermen
In de nederlandse bijdrage voor de MD zijn voor een bepaalde
duitse hoofdterm vaak meerdere synoniemen zonder onder-
scheid opgenomen. In het KV heeft de redaktie bewust gekozen
voor de meest gebruikelijke term als hoofdterm, met de bedoe-
ling tot een standaardisatie van de vakterminologie te komen.
Eventuele synoniemen zijn afzonderlijk vermeld na de definitie
van de betreffende term (aangeduid met de afkorting Syn:). Waar
twee synoniemen naar de mening van de redaktie volkomen
gelijkwaardig zijn (bijv. kaartsymbool en kaartteken of rand-
informatie en randgegevens) danwel in het gebruik beperkt zijn
tot bepaalde vakgebieden (bijv. deklinatie en variatie), is zulks in
een opmerking aangegeven. Beide termen zijn in dit geval vet
gezet.
In vergelijking met de MD zijn een aantal minder-gebruikelijke
synoniemen komen te vervallen.
Voorts zijn, conform de MD, in de definitie van een hoofdterm
vaak neventermen opgenomen, welke ook als trefwoord in het
register staan vermeld. In een aantal gevallen is voor het KV zo'n
neventerm tot hoofdterm gemaakt, omdat naar de mening van de
redaktie een afzonderlijke definitie van de term gewenst was.
Schrijfwijze van de vaktermen
De vaktermen zijn gespeld volgens de officiele Woordenlijst van
de Nederlandse Taal (1 954) en van Dale's Groot Woordenboek
der Nederlandse Taal (1984).
Dit is in tegenstelling met de nederlandse termen in de MD,
waarbij destijds gekozen werd voor een zeer moderne spelling
zoals tematische kaart, ekwivalente projektie, ortodroom, enz.
Na rijp beraad heeft de redaktie besloten op dit eerder inge-
nomen standpunt te moeten terugkomen. In het KV vindt men
dus: thematische kaart, equivalente projektie, orthodroom, enz.
Bij de termen die zijn samengesteld uit een bijvoeglijk naam-
woord gevolgd door een zelfstandig naamwoord is in de ver-
melding steeds deze volgorde aangehouden.
Gedeelten van termen die in het dagelijks spraakgebruik en ook
wel in de vakliteratuur worden weggelaten, zijn tussen haakjes
geplaatst bijv. (kaart)schaal, (druk)plaat, (geografische)breedte,
enz.
Register
Na het laatste hoofdstuk van het systematisch gedeelte volgt een
NVK 1985
1
