Om te beginnen wordt op basis van de waterlijnen een
datastructuur gecreeerd, zodanig dat de gemeten pun-
ten driehoeken vormen, waardoor behoud van de wa
terlijnen als vormlijnen mogelijk wordt gemaakt. Uit
dit onregelmatige digitaal terreinmodel kunnen dan
direct geomorfologisch aanvaardbare hoogtelijnen
worden afgeleid (figuur 2). Voor andere doeleinden
kan daaruit echter ook een digitaal terreinmodel op
basis van een vierkantennet worden vervaardigd, het-
geen bijvoorbeeld gebruikt kan worden bij het opspo-
ren van veranderingen tussen twee tijdstippen van
opname.
Naast het afleiden van een hoogtelijnenbeeld biedt de
geschetste methode ook het grote voordeel dat met de
luchtopnamen bij laagwater tegelijk met de topografi-
sche opname van de droogvallende waddengebieden
ook het luchtfotomateriaal voor de vervaardiging van
de fotokaarten ter beschikking komt. De toegepaste
infrarode luchtfotofilm van Kodak is een zwart-wit
negatieve film, welke gevoelig is van het ultraviolette
tot in het infrarode bereik en welke zeer contrastrijk
is. Daarmee wordt niet alleen de identificatie van de
waterlijnen vergemakkelijkt, maar ook de weergave
verbeterd van geomorfologische structuren als zand-
ribbelpatronen en prielenstelsels, waardoor ook de
informatie-inhoud van de luchtfoto's kan toenemen.
De fotokaart van het waddengebied
Opname van aaneengesloten waddengebieden vanuit de
lucht is in wezen niets nieuws. Tot dusver heeft dit
echter zonder uitzondering geleid tot de vervaardiging
van groot- tot kleinschalige luchtfotobeelden (1:3. 000
- 1:200. 000), die naast de uit terrestrische opnamen
afgeleide lijnenkaarten werden toegepast voor de geo
morfologische interpretatie van de wadden en als
overzichtskaarten voor planningsdoeleinden (Dolezal,
1972). Daarom is er onderzoek gedaan naar de ver
vaardiging van fotokaarten van de wadden, waarin
voor het eerst foto- en lijnenbeeld met elkaar gecom-
bineerd werden. Daarbij ontstonden fotokaarten op
schaal 1:10. 000 en 1:25. 000 van het wad Bielshöven
sand, een proefgebied nabij Busum in Sleeswijk-
Holstein (Hake e. a. 1982). Op basis van fotovluchten
in 1980 werd in 1984 de fotokaart 1:25. 000 van het wad
Norderney vervaardigd (figuur 4).
Een kaart van de wadden moet aan de volgende princi-
piöle eisen voldoen:
1. Actuele en duidelijk aangegeven datum van opname;
2. Universele toepasbaarheid (bijvoorbeeld ook als
topografische ondergrond voor thematische kaar-
ten);
3. Goedkope vervaardiging.
Een fotokaart van het waddengebied heeft het bijzonde-
re voordeel dat topografische details zichtbaar zijn
die in de pure lijnenkaarten niet weergegeven kunnen
worden. De noodzaak tot actualiteit en snelle topogra
fische verkenning vereisen de toepassing van specifie-
ke opnamemethoden (tachymetrie, dieptemetingen en
de waterlijnenmethode). Bovendien zijn voor de foto
kaarten bepaalde methoden van vormgeving en produk-
tie noodzakelijk om ook bij de weergave aan boven-
staande eisen te kunnen voldoen.
Aan de hand van het voorbeeld van de fotokaart van
Norderney wordt hierna nader ingegaan op produktie
en vormgeving.
Vormgeving
Aan de vormgeving van de fotokaarten van de wadden
kunnen drie aspecten worden onderscheiden:
- de montage van het (laagwater-) fotobeeld;
- de weergave van de hoogte- en dieptelijnen en de
onderlinge afstemming bij verschillende bronnen
van herkomst;
- de vormgeving van deze lijnen en het schritt, als-
mede de meetkundige inpassing in het fotobeeld.
De meeste gebruikers van kaarten van de wadden zijn
getnteresseerd in de schalen 1:10. 000 en 1:25. 000.
Een zinvol geplande en overeenkomstig uitgevoerde
fotovlucht kan voor de vervaardiging van kaarten op
de basisschalen (groter dan 1:10. 000) een montage
van fotobeeiden overbodig maken. Dit is uiteraard ook
afhankelijk van het formaat. Voor de weergave van
grotere waddengebieden op middelgrote en kleinere
schalen (kleiner dan 1:25. 000) is in de regel een mon
tage van de afzonderlijke fotobeeiden tot een mozaiek
noodzakelijk. Daarbij kan men kiezen tussen wille-
r
Figuur 3. Resultaten van waddenmetingen:
- volgens de waterlijnenmethode (a) op basis van de luchtfoto (b)
- volgens hydrografische metingen met het echolood (c)
KT 1985. XI. 2
41
