Welke methode uiteindelijk gekozen wordt hangt af van
het doel van de kaart, van de aard van het reproduk-
tie-origineel (echte halftoon of onechte halftoon) en
van de omvang van de oplage.
Normaal gesproken wordt er een gerasterd origineel
vervaardigd, hetwelk reproduktie door middel van
lichtdruk of druk mogelijk maakt. Bij grote oplagen
is druk het meest economisch. Van beslissende bete-
kenis voor de kwaliteit van de weergave is de papier-
keuze. Kunstdrukpapier levert weliswaar de beste
beeldkwaliteit op, maar er kan zeer moeilijk op gete-
kend worden. Bij gebruik van lichtdruk levert het
normale lichtdrukpapier voor de meeste doeleinden
een voldoende beeldkwaliteit op.
In het uitzonderlijke geval van een reproduktie-origi-
neel in de vorm van een echt halftoonbeeld bereikt
men de beste kwaliteit van weergave door middel van
een fotografische kontaktafdruk. Via de keuze van
gradatie van het fotopapier kan bovendien nog invloed
worden uitgeoefend op het contrast. Bij grote oplagen
is de fotografische kontaktafdruk echter veel te duur.
Bij de vermenigvuldiging van echte halftoonbeelden
door middel van lichtdruk kan men het beste speciaal
halftoonpapier met een zachte gradatie gebruiken.
Vooru itb 1 ik
De hier via het voorbeeld van het proefgebied Norder
ney gepresenteerde fotokaart vormt een voortreffelijk
alternatief voor de traditionele lijnenkaarten van de
wadden, met name door de aanwezigheid van meer
detailinformatie. Daarbij vormen nieuwe snelle opna-
memethoden, zoals bijvoorbeeld die van de waterlij-
nen, een goede basis voor het vervullen van de eisen
die worden gesteld ten aanzien van actualiteit en een
gelijktijdige topografische opname. De weergave in
zwart-wit leidt tot een snelle en goedkope vervaardi-
ging en reproduktie. Een veelzijdige toepassing -ook
als topografische ondergrond voor meerkleurige the
matische kaarten - behoort tot de mogelijkheden.
Recente onderzoekingen hebben aangetoond dat ook de
combinatie van fotokaarten en officiöle topografische
kaarten een op de praktijk gerichte oplossing kunnen
bieden. Daarbij worden de oppervlakken van vasteland
en eilanden uitbelicht uit de fotokaart en vervangen
door de topografische informatie van de officiele topo
grafische kaart (hier 1:25.000).
Verwacht kan worden dat in de toekomst interactieve
grafische bewerkingen met behulp van de Computer de
onderlinge aanpassing van lijnen- en fotobeeld kunnen
vergemakkelijken. Bovendien kan met nieuwe metho-
den van digitale beeldverwerking de kaartproduktie
wellicht verder versneld worden en kunnen nieuwe
mogelijkheden ontstaan.
Men kan bijvoorbeeld denken aan:
- manipulatie van de grijswaarden in een beeld ter
verhoging van het contrast in die gebieden, waarin
vanwege de toestand van de belichting de oppervlak-
testructuur niet voldoende herkenbaar is;
- manipulatie van grijswaarden längs de snijlijnen
van twee naast elkaar liggende opnamen in een mo-
zaiek teneinde een meer gelijkmatige overgang te
verkrijgen;
- kaartontwerp via rasterdataverwerking;
- vervaardiging van het reproduktie-origineel via
electronische oprastering.
De toenemende interesse voor kaarten van de wadden-
gebieden verplicht ons ertoe om dergelijke methoden
bijtijds praktisch toepasbaar te maken.
Liter atuur
DOI.EZAL, R. (1972), Photogrammetrie der West
küste Schleswig-Holsteins. Die Küste, Heft 22.
GROTHENN, D. (1964), Untersuchungen zur Watt
vermessung. Wiss. Arb. d. Lehrstühle für Geodäsie,
Photogrammetrie u. Kartographie der TU Hannover,
Nr. 23, Hannover.
HAKE, G. D.HEIDORN en B. WEGENER (1982),
Wattkarten als Luftbildkarten: Gestaltung und Her
stellung. Wiss. Arb. d. Fachr. Vermessungswesen
d. Univ. Hannover, Nr. 110, Hannover.
SCHWIDEFSKY, K. en F. ACKERMANN (1976), Photo
grammetrie. 7. Auflage, B. G. Teubner, S. 78, Stutt
gart.
SONDERFORSCHUNGSBEREICH 149 (Hrsg.) (1984),
Jahresbericht 1983. Wiss. Arb. d. Fachr. Vermes
sungswesen der Universität Hannover, Nr. 136, Hann
over.
WEGENER, B. (1979), Rechnergestutzte Erfassung
und Beschickung von Wasserlinien im Verfahren der
Wattvermessung. Wiss. Arb. d. Fachr. Vermessungs
wesen der Universität Hannover, Nr. 91, Hannover.
No ot
Prof. dr. ing. G. Hake, dipl. -ing. D. Heidorn en dipl. -
ing. H. Rosengarten zijn verbonden aan het Instituut
voor Kartografie van de Universiteit van Hannover
(Callinstrasse 32, D-3000 Hannover 1). Prof. Hake
is onlangs met pensioen gegaan.
Het artikel is speciaal voor het Kartografisch Tijd-
schrift geschreven. Het werd uit het duits vertaald
door C. P. J. M. van Elzakker.
KT 1985. XI. 2
45
