Scholen. In welk kader of in relatie
met welk vak 'Werken met kaarten'
Staat is niet aangegeven.
In het eerste hoofdstuk gaat de au-
teur in op de vraag wat een kaart
eigenlijk is, wat de kenmerken van
een kaart zijn en wat haar funkties
zijn. Kaartlezen als vaardigheid
wordt in hoofdstuk twee geanaly-
seerd. Het onderwijs in het kaart
lezen komt in de twee volgende
hoofdstukken aan de orde. Aan de
hand van veel voorbeelden en sug-
gesties wordt uiteengezet hoe dit
het beste gestalte kan krijgen.
Kaarten en plattegronden uit de
woonomgeving komen eerst aan
bod, waardoor de relatie tussen
kaart en werkelijkheid duidelijk
kan worden gemaakt. Vervolgens
worden de verschillende soorten
kaarten behandeld, waarbij bena-
drukt wordt dat kaarten uitstekend
materiaal vormen om allerlei ver-
schijnselen uit de werkelijkheid te
interpreteren.
De weg vinden in een atlas en op
een globe, in vergelijking met
kaarten (vervormingen)zijn de
onderwerpen voor het vijfde hoofd
stuk.
In de laatste twee hoofdstukken
wordt aandacht besteed aan funktie
en omvang van de te leren kaart-
kennis en het onderwijzen er van.
De auteur is er in geslaagd om een
alleszins helder leerboek te schrij-
ven. Stap voor stap wordt elk on-
derwerp behandeld, waarbij veel
kaarten en tekeningen de tekst ver-
helderen. Lastige begrippen als
kaartschaal, kaartprojekties en
vervormingen worden op eenvoudi-
ge wijze uitgelegd en met voor
beelden gei'llustreerd.
De terminologie is soms wat onge-
bruikelijk: 'kaartbegrip''kaart
lezen in engere zin' en 'kaartlezen
in ruimere zin' worden gebruikt in
plaats van kaartgebruik, kaartana-
lyse en kaartinterpretatie.
De opmaak onderstreept de duide-
lijke struktuur van de tekst, 66n
brede kolom tekst met links er-
naast een wit-marge voor hoofd-
stuknummers en trefwoorden. Een
nummering bij de figuren ontbreekt
evenals een register waardoor
snel terugzoeken niet zo goed gaat.
In sterk contrast met de goede op
maak staan de getekende figuren.
Evenals tekst, hören kaarten en
diagrammen te voldoen aan eisen
van leesbaarheid en eenduidigheid
in opzet. Er is niets op tegen dat
tekeningen 'uit de vrije hand' gete-
KT 1985. XI. 3
[3üOO 1500 m I Cover
kend opgenomen worden: maar dan
wel getekend door een ervaren te-
kenaar. Hoewel de auteur uitge-
breid aandacht besteedt aan schaal
en schaalstok (schaallijn genoemd),
ontbreekt deze bij veel figuren in
het boek. Ook op het gebruik van
grafische Symbolen valt een enke-
le maal wel wat aan te merken,
getuige bijgaand kaartje.
G. W. J. van Omme
(met dank aan
P. Beukenkamp)
Affiche 'GEOLOGICAL SECTIONS
THROUGH THE ONSHORE AND
ADJACENT PART OF THE CON
TINENTAL SHELF'. Investerings
Maatschappij Nederland Energy
Services b. v. Koninginnegracht
47, Den Haag. Formaat 80 x 112, 5
cm. Prijs f 25, -.
Voor een degelijk energiebeleid is
het nodig dat alle betrokkenen een
goede kennis hebben van de aspek-
ten verbonden aan de winning van
energie uit eigen bodem. De Inves
terings Maatschappij Nederland
Energy Services b. v. wil in dit
kader een bemiddelende rol vervul-
len voor de partijen die op dit ge-
bied gemeenschappelijke belangen
hebben. Dit doet zij onder andere
door het verstrekken van informa-
tie en het verlenen van diensten in
de vorm van geologische en be-
leidsadviezen.
Als eerste educatieprojekt heeft
de Maatschappij een affiche uitge-
bracht dat dient om te illustreren
hoe ons land er ondergronds uit-
ziet en in welke geologische lagen
en op welke diepte delfstoffen voor-
komen. De gegevens hier voor wer
den verstrekt door de Rijks Geolo
gische Dienst te Haarlem.
Het affiche bestaat uit drie onder-
delen: 1. een kaartje van Neder
land en het bijbehorende deel van
het Continentaal Plat waarin aan
gegeven het voorkomen van de eco-
nomisch winbare voorraden aard-
olie en aardgas, alsmede de con-
cessiegebieden, de voormalige
(en eventueel toekomstige) kolen-
winningsgebieden, en de mogelijke
lokaties voor de winning van aard-
warmte; 2. geologische dwars-
doorsneden met daarin aangegeven
de aardolie- en aardgas voorko-
mens; 3. een geologische tijd-
schaal.
Vormgever Tom Muller van 'Füll
House' is er in geslaagd om er,
behalve een bijzonder fraaie gra
fische presentatie, een goed lees
bare en begrijpelijke wandkaart
van te maken. De gekozen kleuren,
Symbolen en vormen dragen hier-
toe bijmaar ook een aantal met
overleg toegepaste elementen zoals
een referentielijntje in de kaart
waar de profielen zieh bevinden en
het toepassen van een lichtgrijs
ruitenpatroon op de grijze onder-
grond, waardoor aflezen van af-
standen vereenvoudigd wordt. Een
kleine verbetering zou nog verkre-
gen kunnen worden door de plaats-
namen die bij de profielen staan in
het kaartje op te nemen.
Het affiche is door zijn duidelijke
opzet heel geschikt om een rol in
het onderwijs en de energievoor-
lichting te vervullen. Het kan een
belangrijk hulpmiddel zijn bij het
behandelen van energie en delfstof
fen in het middelbaar onderwijs.
Het ligt in de bedoeling om in sa-
menwerking met de Rijks Geologi
sche Dienst het affiche elke twee
jaar te aktualiseren.
G. W. J. van Omme
BOOMGAARD, J. E. A. Holland in
kaart en prent. Weesp/Tiel: Fibu-
la-Van Dishoeck/Lannoo, 1984.
143 pp. ISBN 90 228 3548 0.
Prijs f 125, -.
In de reeks waarin reeds de delen
'Viaanderen in oude kaarten', 'Zee-
land in oude kaarten' en 'Het Her
togdom Brabant in oude kaarten'
versehenen, komt de uitgever nu
met een werk Over de oude kaarten
van Holland. Evenals zijn voorgan-
gers is het bedoeld voor een bre-
der gemteresseerd publiek, dat
visueel dan ook voluit aan zijn
trekken komt. Met graagte heeft
de auteur geput uit het rijke en de-
coratieve kaartmateriaal uit onze
kartografische geschiedenis, en we
