Dit heeft tot gevolg dat het merendeel van de kaarten
als vanzelf past binnen een classificatiesysteem op
basis van staatkundig-administratieve indeling.
Problemen bij het opstellen van een dergelijk classi
ficatiesysteem zijn de volgende:
1. Er bestaan vele kaarten, die niet administratief
ingedeelde gebieden weergeven. Bijna driekwart van
het aardoppervlak, namelijk de oceanen en zee'ön,
valt buiten enig administratief gezag.
2. Over längere perioden gezien zijn administratieve
grenzen allerminst stabiel.
3. Staten omvatten niet altijd een aaneengesloten ge-
bied.
4. Een probleem, dat weliswaar los Staat van de wij-
ze van classificeren, maar waarvoor in de praktijk
toch een bevredigende oplossing gevonden moet wor
den is het probleem van de schrijfwijze van de geo-
grafische namen.
Als een keuze gemaakt moet worden uit bovenstaande
drie indelingswijzen dan zal de praktische geschikt-
heid voor gemakkelijk gebruik de doorslag moeten
geven. Het is duidelijk, dat dan de laatst genoemde
indeling het wint. In het nu volgende zal uiteengezet
worden hoe een classificatie op basis van staatkundig-
administratieve indeling er uit ziet en hoe bovenge-
noemde problemen tot een goede praktische oplossing
gebracht kunnen worden.
Op het hoogste hierarchische niveau bevinden zieh de
werelddelen, te weten: Europa, AzieAfrika, Ame
rika, Oceanie en Antarctica. Op gelijk niveau bevin
den zieh de oceanen en zeeSn, hier de Wereldzeeen
genoemd, de Ruimte buiten de Aarde en de Imaginai-
re wereld (er bestaan immers kaarten van gefanta-
seerde gebieden). Tenslotte bevindt zieh, om prak
tische redenen, de Aarde als geheel ook op het zelfde
niveau. De hoofdindeling, voorzien van CCK-code-
ring, ziet er als volgt uit:
(0) Imaginaire wereld
(1) Ruimte buiten de Aarde
(2) Aarde
(3) WereldzeeSn
(4) Europa
(5) Aziö
(6) Afrika
(7) Amerika
(8) Oceanie
(9) Antarctica
De volgorde is tamelijk willekeurig en niet van wezen-
lijk belang. Wel is het van belang te bepalen waar de
grenzen van de werelddelen liggen.
De buitengrenzen van de werelddelen worden gevormd
door de land-zeegrenzen. Territoriale wateren wor
den tot de Wereldzeeön gerekend. Gezien het uitgangs-
punt van de classificatie dienen de onderlinge grenzen
tussen de werelddelen samen te vallen met admini
stratieve grenzen. Dit zijn in principe Staatsgrenzen
of, indien dit praktisch niet goed hanteerbaar is,
grenzen van administratieve eenheden van een orde
lager, die hier voor het gemak 'provincies' genoemd
zullen worden.
De grens tussen Afrika en Azie wordt gevormd door
de grens tussen Egypte en Israel.
De grens tussen Europa en Azie in de Sovjetunie valt
samen met de provinciegrenzen, die zo goed mogelijk
aansluiten bij de noord-zuidlijn van de Oeral. Tussen
de Oeral en de Kaspische Zee valt de grens Europa-
Azie samen met de grens van de deelrepublieken
RSFSR en Kazachstan. De Kaspische Zee is ingedeeld
bij Azie. Turkije, en daarmee ook het zogenaamde
europese deel van Turkije, wordt bij Azie gerekend.
Ook in de oceanen verspreid liggende eilanden zijn in
gedeeld bij ddn van de zes werelddelen. Alle eilanden
in de Grote Oceaan tussen 30° N. B. en 60° Z. B. wor
den tot het werelddeel Oceanie gerekend. Bij Oceanie
hören ook Australid, Nieuwzeeland en Papua Nieuw-
guinea.
De Filipijnen, IndonesiS en Taiwan worden bij AziS
gerekend.
De eilanden in de zuidelijke delen van de Atlantische
en de Indische Oceaan worden bij Antarctica gerekend.
40° Z.B. is hierbij zoveel mogelijk als noordgrens
aangehouden.
In het algemeen is er met betrekking tot indeling van
een eiland bij een werelddeel naar gestreefd nabijheid
tot het continentale gedeelte van een werelddeel te
laten prevaleren boven de staatkundige positie van het
eiland. Het gaat hier immers om een classificatie van
ruimtes: wat in de ruimte dicht bij elkaar Ugt, moet
ook in de classificatie dicht bij elkaar liggen. Toepas-
sing van dit beginsel krijgt voorrang boven de toepas-
sing van een strikt bestuurlijke indeling. Groenland,
bijvoorbeeld, is een deel van het europese Denemar-
ken, maar is ingedeeld bij het werelddeel Amerika,
omdat het daar nu eenmaal dichter bij ligt dan bij
Europa. Om dezelfde reden is Hawaii, een deelstaat
van de Verenigde Staten, ingedeeld bij Oceaniö.
De werelddelen zelf worden tot op twee niveaus verder
onderverdeeld, namelijk het landenniveau en het pro-
vincieniveau. In de codering wordt dit tot uiting ge
bracht door het aantal cijfers, dat volgt na het cijfer
van het werelddeel. Landen hebben een code van vier
cijfers, provincies hebben een code van zeven cijfers.
Hier volgen enkele voorbeelden.
(4. 210) Nederland
(7. 150) Verenigde Staten
(4. 210. 230) Groningen
(7. 150. 140) Massachusetts
Terwille van gemakkelijke catalogisering van kaarten,
die niet een werelddeel als geheel afbeelden, maar
wel een groot gedeelte van dat werelddeel, zijn er
ook codes voor groepen van aaneengesloten landen.
Bijvoorbeeld:
(4. 200) West Europa
(7. 100) Noord Amerika
Op soortgelijke wijze kunnen groepen van provincies
gecodeerd worden:
(4. 210. 200) Noord Nederland
(7. 150. 100) New England
De WereldzeeSn zijn geclassificeerd volgens de inde
ling van het Internationaal Hydrografisch Bureau (IHB).
Deze indeling is internationaal erkend en omschrijft
de onderlinge grenzen van de zeeen zeer nauwkeurig.
Enige voorbeelden van de codering:
(3. 100) Atlantische Oceaan
(3. 123) Middellandse Zee
(3. 123. 600) Adriatische Zee
Terwille van de catalogisering van kaarten van kust-
wateren is in de CCK-gebiedsclassificatie de mogelijk-
heid ingebouwd zee- en landcodes te koppelen. Een
kaart van de wateren voor de kust van Zuid-Holland
38
KT 1985. XI. 4
