614.1 dubbele (graveer)naald Samenstel van twee graveer- beitels waarmee twee evenwijdige lijnen gelijktijdig gegraveerd kunnen worden, bijv. wegcontouren (621.3a(1 Syn: dubbele graveerbeitel. 614.2 wegentrekpen Samenstel van twee trekpennen (614.29) waarmee twee evenwijdige lijnen gelijk tijdig getekend kunnen worden. Syn: dubbele trekpen. 614.4 straalmallen Serie tekenmallen (614.11a) waarvan de zijkanten bogen van cirkels met verschillende stralen zijn. Bijv. (1) spoorwegmallen en (2) wegen mallen. 614.5 dradenteller Uitvouwbare loep die gebruikt wordt om grafische elementen in kaartoriginelen of kaarten te teilen of te beoordelen. 614.6 glasliniaal Liniaal van glas voor het verrichten van nauwkeurige metingen. Syn: precisiemeetliniaal. 614.7 glaspenseel Penseel van glasdraden, bestemd voor het räderen. 614.8 graadnetmal Tekensjabloon (614.11a) met kleine gaatjes voor het uitzetten van de positie van graad- netkruisjes (322.10). Opm: In geval van netkruisjes (321.10) spreekt men van (1) ruitenmal of ruitpuntenmal. 614.9 koördinatograaf Instrument voor het uitzetten van punten waarvan de koördinaten bekend zijn. Opm: Omgekeerd kan men met behulp van de koör dinatograaf de koördinaten van punten bepalen. Een koördinatograaf wordt ook gebruikt voor het tekenen of graveren van ruitennetten en kaders. 614.10 detailkoördinatograaf Eenvoudig instrument voor het uitzetten van punten in een rechthoekig koör- dinatensysteem. Syn: karteerdriehoek. 614.11 pistolet Samengesteide mal van metaal of kunststof met gebogen zijkanten en uitsparingen waarvan de krommingsstralen kontinu veranderen, bestemd voor het tekenen of graveren van gebogen lijnstukken. OpmVoor dit doel kan men ook gebruik maken van een (1) scheepsmal, een enkelvoudige mal met gebogen zijkant waarvan de krommingsstraal kon tinu verändert. 614.11a tekensjabloon Hulpstuk waarmee men lijnstukken, figuren, letters en Symbolen gemakkelijk kan te kenen of graveren. Bijv. lettersjabloon (653.2), pis tolet (614.11), straalmal (614.4). OpmMen gebruikt hiervoor ook de term tekenmal. 614.12 kurventrekpen Scharnierende trekpen voor het te kenen van gebogen lijnen. Syn: boogtrekpen. 614.13 orleonpasser Passer voor het tekenen van cirkels met een kleine straal. Syn: nullenpasser; valpasser. 614.14 optische pantograaf Optisch instrument voor het overbrengen (621.7) van een tekening naar een grotere of kleiner schaal. 614.1 5 perspektieftekenapparaat Instrument voor het me chanisch vervaardigen van blokdiagrammen (831.12), profielen (831.3) en panoramakaarten (811.6) aan de hand van hoogtelijnenkaarten. 614.1 6 punkteerapparaat Instrument voor het graveren van punten. Bijv. het (1) punkteerwieltje. 614.17 stalen (teken)liniaal Metalen liniaal voor het te kenen van lange rechte lijnen. OpmStalen linialen worden ook vaak gebruikt voor het recht afsnijden van tekeningen en films. 614.18 radeernaald Stalen Stift, gevat in een rond houten stokje, met vlak, scherp uiteinde, bestemd voor het räderen. Syn: krabnaald; schaafnaald. 614.1 8a radeermes Metalen houdermetverwisselbaarmesje, bestemd voor het räderen. 614.19 arceerliniaal Instrument voor het tekenen van ar- ceringen (621.16(1 Syn: arceerapparaat. 614.20 verfspuit Instrument om onder hoge druk verf te verstuiven. Opm: Meestal gebruikt men hiervoor de engelse term (1airbrush. Syn: verfpistool; verfverstuiver. 614.21 staafpasser Passer in de vorm van een lange staaf met aan het ene uiteinde het draaipunt (cirkel- middelpunt) en aan het andere uiteinde een teken- instrument. Opm: Het instrument is bedoeld om cirkels met een grote straal te tekenen of om grote afstanden uit te zetten. De afstand tussen draaipunt en tekeninstru- ment kan men varieren. Syn: stokpasser. 614.22 steekpasser Passer met stalen punten aan beide benen, voor het bepalen en overbrengen van af standen. Syn: meetpasser. 614.22a verdeelpasser Passer met meerdere, scharnierend aan elkaar verbonden punten, bestemd om een lijnstuk in gelijke delen te verdelen. 614.23 graveerbeitel Stift met beitelvormig uiteinde, be stemd om te graveren. 614.24 veerpasser Steekpasser met nauwkeurige afstands- instelling. 30 NVK 1986

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kartografisch Tijdschrift | 1986 | | pagina 36